دست فرمان «ایران خودرو» در جاده انحطاط اقتصاد ملی و سلامت عمومی

آفتاب یزد- گروه اقتصادی: "ایران ناسیونال" سابق و "ایران خودرو"ی کنونی؛ کارخانه‌ای که مادر پیکان بود و در روز ۱۲ مهرماه ۱۳۴۱ خورشیدی با سرمایه‌ای در حدود ۱۰ میلیون تومان و با هدف مونتاژ و تولید انواع خودرو در خیابان اکباتان تهران تاسیس شد و از ۲۸ اسفندماه ۱۳۴۲ با تولید اتوبوس شروع به کار کرد. کارخانه‌ای که هم اینک با گذشت بیش از نیم قرن از زمان تاسیس آن، همچنان به فعالیتش ادامه می‌دهد.با این تفاوت که ایران خودروی امروز جز کارخانه‌ای صدقه‌بگیر، زیان‌ده و غیرشفاف در بده بستان‌های مالی آن، نه تنها نماد خودروی ایرانی قابل افتخار نشد؛ بلکه به اذعان کارشناسان و حتی افکار عمومی مایه شرمساری ملی و تحمیل خسارت هنگفت به کشور شده است! شرکت ایران خودرو بزرگ‌ترین شرکت خودروسازی کشور است که به طور متوسط 60 درصد تولید خودروی سواری داخل کشور را بطور دائم به خود اختصاص داده است، بدون آنکه سطح کیفی آن حداقل استانداردهای بین‌المللی را داشته باشد. خودرویی که در آغاز ورود نخستین پیکان به خیابان‌های تهران بعد از طی مسافت کمی جوش می‌آورد و علت آن هم این بود که رادیاتور آن برای حال و هوای انگلستان طراحی شده بود و نه ایران! اما با اصلاح این ایراد توسط مهندسان، مشکل آن تا حدود زیادی حل شد. شاید جالب باشد این را نیز دانست که در حالی تولید پیکان پس از یک دهه تولید در انگلستان، در ایران شروع شده بود که در ابتدای دهه 70 خورشیدی در تصمیمی عجیب نسخه تولید پیکان در محفل تصمیم‌گیری برای ایران خودرو پیچیده شد؛ اما هیچکس نپرسید پس چرا هنوز هم در خیابان‌های استرالیای توسعه‌یافته کم یا زیاد مشهود است! در واقع محبوب‌ترین مکان‌هایی که بعد از ایران این خودرو در آن تولید یا فروخته شده است، انگلستان و استرالیاست. در واقع به نظر می‌رسید سیاستگذاران صنعت خودرویی ایران در سال ۱۳۷۰ صنعت خودروی ایران را به "جانداری نیمه‌مرده" شبیه کرده بودند که رکود اقتصادی و صنعتی دوران جنگ و حدود 7 سال خواب زمستانی هم هنوز بلایی که بعدها ایران خودرو بر سر خودروهای تولید داخلی به نام ملی‌آورد نیاورده بودند! البته در آن زمان بسیاری معتقد بودند دیگر احتیاجی به صنعت خودرو نیست و ایران امکان رسیدن به نقطه پیشرفت کشورهای مدعی در تولید خودرو را ندارد اما عده‌ای نیز خواستار ادامه تولید کارخانجات خودروسازی بودند با این توجیه موجه که باید آن را نجات داد اما غافل از اینکه پیکان در آن سال‌ها، صنعت خودروی ایران را نجات داده بود و جریان حیاتی سرمایه را به شرکت ایران خودرو بازگرداند و حتی در اوایل دهه ۷۰ و واردات انبوه خودروی نیز، این خودرو از محبوبیت نیفتاد و هم‌چنان پول رایج بازار خودروی ایران بود. در این میان دارندگان خودروی پیکان در آن سال‌ها تعمیر راحت، ارزان بودن تعمیر، تعمیر در همه جا، هزینه کم و انس و الفت مردم ایران با این خودرو، همچنان این خودرو را تا سال ۱۳۸۰ به عنوان پرمشتری‌ترین خودرو مطرح نگه داشته بود! تا اینکه نسخه‌های پیچیده شده کار خود را کرد و با کشتن برند زنده و قابل احیای پیکان خودروهایی را به نام ملی روانه خیابان‌ها کرد که هیچگاه به جزء کوچکی از محبوبیت همان پیکان هم نرسیده اند! در نهایت با وجود گذشت دهه‌ها از فعالیت ایران خودرو در کشورمان، در پیامها و ویدیوهای مردمی گزارش می‌شود که همچنان خودروهای جایگزین پیکان به طور نمونه ماشین نو "پژو‌پارس" صفر کیلومتر با مشکلات برقی، دینام، استارت و روغن‌سوزی
ضدحال اساسی را به خریدار می‌زند و نمایندگی ایران خودرو نیز حاضر به رفع مشکلات آن نیست!

> شگفتی از ارائه جایزه خدمات پس از فروش برتر به ایران خودرو!


محمدحسین از داغ‎دیدگان خرید خودروهای ایران خودرو است که نمونه آخر آن خودروی "رانا"یی بود که در سال 94 خریداری کرد، اما در همان آغاز با رگلاژ نبودن درهای خودرو، ذوق و شوق خرید خودرو برای خودش و همسرش کور شد! و بدتر از آن اینکه در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه آفتاب یزد می‌گوید: " وقتی خودروی معیوب را به نمایندگی شماره 2 ایران خودرو واقع در ابتدای خیابان استاد معین – آزادی بردم، در ابتدا ادعا کردند خودش رگلاژ خواهد شد و بعد هم چند روز نگذشته روغن‌ریزی شروع شد و به فاصله‌ای کوتاه صفحه کلاچ معیوبی که نمایندگی خدمات پس از فروش زیربار آن هم نمی‌رفت و می‌گفت از دیسک است و ایراد شناسایی شده بعد هم شد ایراد از لنت‌هاست..!" وی با بیان اینکه به قدری در آن روزهای پس از خرید این خودرو رنج و استرس کشیده که هنوز با جزییات خاطرات تلخ و تاسف بار آن را به خاطر دارد می‌افزاید: "قسمت تلخ‌تر آن این بود که پس از تمام این اقدامات و اخذ 2 میلیون تومان با وجه رایج آن سال هنگام رفتن به سمت منزل متوجه شده که خودر ترمز ندارد و در نهایت با ترمزدستی موفق به متوقف کردن خودرو شده است. این در حالی است که به طور قطع اگر در اتوبان به چنین مشکلی برخورده بود؛ معلوم نبود جان او و خانواده‌اش با چه تهدید جدی مواجه شده بود. اتفاقی که وقتی پیگیر آن شده مشخص گردیده که دفتر خدمات پس از فروش ایران‌خودرو، خودرو را بدون اینکه فیش برق بوستر خودرو را وصل کرده باشد، به او بازگردانده است!" و البته این مشتری زخم‌خورده از این موضوع، متحیر از این است که ایران خودرو در آن سال چگونه جهت ارائه خدمات پس از فروش، به عنوان نمونه کشوری هم برگزیده و معرفی شده و آگهی آن نیز به گستردگی در رسانه‌ها منتشر شده بود!

> نفوذ عوامل سیاسی در برندی با قدمت ایران خودرو
علی خاکساری، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تهران در زمینه دلایل ضعف بزرگ خودروسازان ایرانی به ویژه ایران خودرو که با وجود قدمتی بیش از تمام خودروسازان کشورمان هنوز نتوانسته‌اند یک سرویس و خدمات ساده به مشتریان بدهند و حقوق مصرف‌کنندگان پایمال می‌شود می‌گوید:"در این زمینه مقصر اصلی دولت‌ها به ویژه روسای جمهوری تمام دوره‌ها، جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری در دولت کنونی و وزیران صنایع دولت‌های چند دوره به ویژه از دهه 70 به بعد هستند که عامل اصلی انواع اجحاف‌های شرکتی به بزرگی ایران خودرو با آن نیت خوش اقتصادی و خدمتگزارانه مرحومان خیامی هستند!" وی با بیان اینکه خسارات پرشمار وارده از سوی ایران خودرو و سایپا به اقتصاد کشور و سلامت و زندگی مردم از حساب وکتاب خارج است می‌افزاید: " اگرچه از ایران خودرو به دلیل پیشکسوتی بیشتر در بین خودروسازان انتظار بسیار بالاتری بود. اما این معضل امروز دامن گیر هر 2 خودروساز بزرگ دولتی شده است. اتفاقی که نه‌تنها محقق نشد، بلکه امروز تمام اتفاق‌های منفی در صنعت خودروی
ایران متاثر از رویکرد سیاسی دولت‌های بعد از دهه 70 در نوع مدیریت تمام زمینه‌ها اعم از تولید و توزیع و... است تا جایی که متاسفانه از نظر من تمام اینها آگاهانه است تا منافع ملی زیر چرخ منافع سیاسی و جناحی دولت‌ها و نمایندگانی که از این طریق شانس ورود به مجلس شورای اسلامی که قرار بوده ناظر بر عملکرد هزینه بیت المال به نحو درست باشد، له شود!" خاکساری با بیان اینکه در هر دولت نسبت به دولت قبل مدیریت ایران خودرو و سایپا بدتر از قبل پیش رفته است و رضایتمندی مشتریانی که با هزار خون و دل پس اندازهای خود را خرج خرید یک خودرو می‌کنند و جان و مال آنها در مخاطره است اظهار می‌دارد: تاسف بارتر اینکه هر اقدامی به اسم اصلاح مشکلات صنعت خودرو شده وضعیت را بدتر از قبل هم کرده است و اینها برای بروز این باور که تمام این تصمیم‌ها فقط بهانه‌ای برای آشفته‌سازی صنعت خودرو در ایران و گرفتن ماهی از آب گل آلود است کفایت می‌کند. چرا که ادعای خدمت به مردم با انجام اقداماتی نظیر قرعه‌کشی جز اینکه فقط میلیون‌ها هم وطن ما را تحت‌تاثیر تلاش برای نجات از بحران اقتصادی این سال‌ها و سود 100 درصدی از یک قرعه کشی در هیجان و تعلیق یک "لاتاری شرم‌آور" اندازد، هیچ عایدی برای اقتصاد کشور ندارد. عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تهران با بیان اینکه امروز شرکتی با قدمت ایران خودرو در مورد نیروهای انسانی شاغل در آن و اسامی ورود و خروجی‌ها و شیوه جذب و استخدام نیروهایش خود را ملزم به پاسخگویی به هیچ یک از اصحاب رسانه مستقل نمی‌داند می‌افزاید: "چنان با ادعای انجام قرعه‌کشی و خدمت به مردم جهت عرضه خودروی ارزان بازار خودرو را آشفته و متشنج کردند که امروز هیچکس پاسخگو و مواخذه‌کننده تاثیرگذار نبودن این اقدامات دور از شان برای مردم ایران (و اعتباری که می‌توانست برندی مانند پیکان یا هر محصول دیگر "ایران ناسیونال" سابق بازمانده از بنیانگذاران مرحوم ایران خودروی کنونی داشته باشد) نمی‌تواند باشد! تا جایی که امروز چه کسی می‌تواند جویای جزییات دلایل انتصاب مدیر ایران خودرو دیزل یا سایر نیروهای جدید الورود در این مجموعه شود!؟" وی با نتیجه‌گیری از مجموعه عوامل یادشده و سایر موارد سیاسی و اقتصادی کلان، چندان به اصلاح روند بسیار معیوب کنونی خوشبین نیست و به همین دلیل در جمع‌بندی سخنانش می‌گوید: "در واقع تا زمانی که دولت از قیمت‌گذاری دستوری یا مداخله در سیاست‌های وارداتی و تعرفه‌گذاری و فروش مجموعه خودروسازان کشور دست نکشد و این احتمال در مورد دولت کنونی قطعا محال است؛ ایران خودرو با همین دست فرمان در جاده انحطاط اقتصاد ملی و سلامت و بهداشت عمومی خواهد راند و سایر خودروسازها نیز پشت سر آن، مردم کشورمان را به قهقهرا خواهند برد!