روزنامه شهروند
1399/05/06
تنزل ایران در جایگاه تولید گاز از سوم به چهارم
بر اساس آنچه مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر کرده، ایران در 20سال آینده مقام سومین تولیدکننده گاز را به چین واگذار می‌کند و خود در مقام چهارمین تولیدکننده گاز جهان قرار می‌گیرد. درحال حاضر کشورمان با تولید 231میلیارد مترمکعب (آمار سال 2018) مقام سوم دنیا را دارد اما در سال 2040 خواهد توانست سقف تولید خود را به 302 میلیارد مترمکعب برساند که در همین فاصله چین تولید خود را از تولید سالانه 160میلیارد مترمکعب به 306 میلیارد مترمکعب خواهد رساند و گوی سبقت را از ایران خواهد ربود.آنچه در بازبینی این اعداد اهمیت دارد، تفاوت میزان رشدی است که ایران و چین در بازه زمانی بین 2018 تا 2040 به دست می‌آورند. در بازه زمانی معین و ثابت چین از عدد تولید 160 به 306 می‌رسد و ایران از 231 به 302 میلیارد مترمکعب خواهد رسید.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده: «یافته‌های جدید نشانگر تنزل جایگاه ایران از تولیدکننده سوم گاز جهان به رتبه چهارم پس از ایالت متحده، روسیه و چین است. همچنین رشد قابل ملاحظه تولید گاز ترکمنستان، عربستان و عراق از دیگر تحولات مهم تأثیرگذار بر آینده صادرات گاز ایران در منطقه و جهان دربلندمدت خواهد بود. با توجه به تصویر ارایه‌شده از آینده بازارهای انرژی جهان در بلندمدت، بخش انرژی به‌ویژه صنعت نفت و گاز ایران با فرصت‌های ارزشمند و همزمان تهدیدات جدی مواجه خواهد شد که شایسته تأمل و توجه از سوی سياست‌گذاران کلان انرژی کشور به منظور اتخاذ راهبردهای صحيح، کارآمد و بهنگام است.» آینده بازار جهانی گاز
براساس پيش‌بينی‌های آژانس بين‌المللی انرژی (IEA ) تقاضای گاز طبيعی جهان با متوسط رشد ساليانه4/1درصد، از 3هزارو 850ميليارد مترمكعب در سال 2018 به حدود 5هزار و400ميليارد مترمكعب در سال2040 افزایش خواهد یافت.
با توجه به متوسط نرخ رشد تقاضای جهانی گاز طبيعی طی سال‌های 2000 تا 2018 که حدود ساليانه 5/2درصد رشد داشته است، چنين استنباط میشود که در دو دهه دوم قرن 21، به رغم افزایش تقاضای گاز، نرخ رشد تقاضا کاهش خواهد یافت.
بيشترین ميزان رشد تقاضای گاز طبيعی در مناطق مختلف طی دودهه آتی به این ترتيب به ميزان آفریقا (2/3درصد و آسيا پاسفيک 8/2درصد و خاورميانه 9/1درصد خواهد بود. با توجه به آلایندگی کمتر گاز در مقایسه با دیگر سوخت‌های فسيلی، مصرف گاز در همه بخش‌ها با روند صعودی همراه است. طبق پيش‌بينی‌های انجام‌شده، ميزان توليد جهانی گاز طبيعی از 3هزار و900ميليارد مترمكعب در سال 2018 به 5هزار و400 ميليارد مترمكعب در افق 2040 افزایش می‌یابد. موقعیت خوب سوآپ
گرچه ایالات متحده اولين توليدکننده گاز طبيعی جهان در افق 2040 خواهد بود، اما روسيه به دليل داشتن بالاترین سطح مازاد عرضه و گاز بالقوه برای صادرات، مهم‌ترین صادرکننده گاز طبيعی جهان در افق 2040 به شمار می‌رود. رشد توليد ترکمنستان و جمهوری آذربایجان پتانسيل خوبی برای انجام سوآپ و ترانزیت گاز طبيعی از طریق ایران در بلندمدت ایجاد خواهد کرد که می‌تواند با دليل ملاحظات اقتصادی و سياسی نقش ایران در بازارهای جهانی گاز را ارتقا دهد.
دیگر بازیگر نوظهور حوزه آسيا پاسفيک، چين است که توليد گاز طبيعی خود را از 25ميليارد مترمكعب در سال 2000 به بيش از 300ميليارد مترمكعب خواهد رساند که نقش بسزایی در کاهش سطح واردات گاز طبيعی این کشور و افزایش امنيت انرژی آن ایفا خواهد کرد. کاهلی ایران
ایران همانند سال 2018 در افق 2040 نيز بيشترین سطح توليد گاز خاورميانه را داراست، لكن کمترین نرخ رشد توليد را به دليل محدودیت‌های سرمایه‌گذاری تجربه می‌کند. پيش‌بينی‌های انجام‌شده، دورنمای روشنی را برای توليد گاز عراق نشان می‌دهد، به‌طوری که این کشور با متوسط نرخ رشد ساليانه 12درصد، به افزایش سطح توليد گاز خود از 9ميليارد مترمكعب کنونی به 111ميليارد مترمكعب موفق خواهد شد. حضور عراق به‌عنوان بازیگر نوظهور و مهم گاز خاورميانه قطعا آثار اقتصادی و ژئوپليتيک قابل اعتنایی در این منطقه از خود به جای خواهد گذاشت و به دليل وجود ظرفيت مازاد عرضه و امكان صادرات گاز عراق، می‌توان این کشور را به منزله تهدیدی جدی برای بازیگران سنتی گاز طبيعی این منطقه قلمداد کرد. راه چاره چیست؟
آنچه در پایان گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده، تأکید بر «شناسایی فرصت‌ها و تهدیدهای صنعت نفت ایران با رویكرد بین‌المللی» است.
از جمله نکاتی که کارشناسان توصیه کرده‌اند، می‌توان به «تغيير مرکز ثقل اقتصاد جهان از غرب به جنوب و شرق آسيا» ، «ارتقای جایگاه گاز در بازار جهانی انرژی»، «استفاده از امکان سوآپ گاز ترکمنستان و جمهوری آذربایجان»، «امكان صادرات گاز طبيعی به هند به صورت LNG و CNG از جنوب کشور»، «افزایش ظرفيت خدمت‌رسانی به کشتی‌های عبوری( بانكرینگ) در دریای عمان و خليج‌فارس» اشاره کرد.
سایر اخبار این روزنامه
