پوست‌اندازی شرکت‌های نفتی




عطیه لباف


خبرنگار
همه‌گیری ویروس کرونا، جنگ قیمتی در بازار نفت و نوسانات بی‌سابقه قیمت‌ها تمام بخش‌های صنعت نفت از اکتشافات در بالادست و تولید نفت تا پالایش و پایین دست آن را تحت تأثیر قرار داده است. به طوری که می‌توان گفت نیمه اول سال 2020 برای صنعت نفت بی‌رحمانه بوده است. تقاضای جهانی برای نفت در یک مرحله تقریباً یک سوم کاهش یافت و یک جنگ قیمتی برای تصاحب سهم بازار به دستان عربستان سعودی شکل گرفت. به دنبال آن، قیمت‌های نفت خام امریکا برای اولین بار به زیر صفر سقوط کرد.
در این زمینه روزنامه «فایننشیال تایمز» نمایی از بازار نفت در نیمه نخست 2020 و همین طور وضعیت پیش روی تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران این بخش ارائه می‌دهد و می‌نویسد: وضعیت درآمدهای نفتی سه ماهه دوم سال 2020 تولیدکنندگان نفت، یعنی در همین اواخر، به وضوح این خسارت‌ها و ویرانی‌ها را منعکس می‌کند. در این دوره، غول‌های نفتی مانند شرکت‌های «انی» و «بی پی» و هم تولیدکنندگان مستقل امریکایی ارزش دارایی‌ها خود را کم کردند و خسارات بزرگی را به ثبت رساندند. به دنبال این داستان، تولیدکنندگان برای ترمیم ترازنامه‌های خود شروع به کاهش عمیق هزینه‌ها کردند. هزینه‌هایی که اولین قربانی آن «رشد تولید» خواهد بود.
کاهش ارزش شرکت‌های انرژی در میان 500 سهام برتر
بنا به نوشته این روزنامه، علی‌رغم بهبودهای اخیر و بازگشت قیمت‌ها به کانال 40 دلار در بشکه، هنوز قیمت‌ها  حدود یک سوم پایین‌تر از متوسط قیمت ​​سال گذشته است. به دنبال این بحران، صنعت قدرتمند نفت مدتی است که ضعیف شده است. زمانی شرکت‌های فعال در حوزه انرژی برای برتری در بازار سرمایه‌گذاری‌های شاخص  S&P 500 می‌جنگیدند اما اکنون سهم این حوزه در این شاخص به کمتر از 3 درصد کاهش یافته است. (S&P 500؛ مخفف عبارت Standard and Poors Index و فهرستی است از ۵۰۰ سهام برتر در بازار بورس سهام نیویورک و نزدک.)
درآمد خالص نفتی‌ها
به نوشته فایننشیال تایمز، در سراسر جهان، تولیدکنندگان اصلی در سه ماهه دوم با مشکلات و روزهای سخت برخورد کرده‌اند. سقوط قیمت همراه با کاهش تقاضا، به معنای آن بود که شرکت‌ها از سود خالص در سال 2019 به زیان‌های عمیق در سال 2020 رسیده‌اند و این کاهش در بسیاری از موارد از نظر بزرگی بی‌سابقه است. بهبود قیمت‌ها در سه ماهه سوم به بسیاری از فعالان عرصه این امکان را می‌دهد تا سود خود را دوباره احیا کنند. اما برای بعضی‌ها خیلی دیر خواهد بود. چرا که تخریب‌هایی در این مدت رخ داده است که باعث می‌شود آنها زیر فشار بدهی‌ها، پرداخت سود سهامداران و بازگرداندن مبالغ وعده داده شده به سرمایه‌گذاران له شوند.
کاهش مخارج سرمایه‌ای
شرکت‌های نفتی تاکنون هر کجا که ممکن بوده، با کاهش هزینه‌ها به بحران کرونایی بازار نفت پاسخ داده‌اند. در این راستا، برنامه‌هایی برای حفاری چاه‌های بیشتر و افزایش تولید تا حد زیادی کنار گذاشته شده است. چرا که تولیدکنندگان تمرکز خود را برای کاهش هزینه‌ها معطوف به توسعه‌های آتی کرده‌اند. آمارها اندازه بحران را به‌خوبی نشان می‌دهد. برای مثال، تعداد تجهیزات نصب شده در ایالات متحده در مقایسه با سال گذشته تقریباً سه چهارم کاهش یافته است. حفاری چاه‌های کمتر در زمان حال به معنای تولید نفت کمتر در فردا است. به این ترتیب از ظرفیت شرکت‌ها برای رشد کاسته شده است. از این رو، مدیران اجرایی می‌گویند که ممکن است دوران توسعه روزافزون تولید نفت شیل که امریکا را به بزرگترین تولیدکننده نفت در جهان سوق داده است، پایان یابد.
پالایش، سومین بخش آسیب دیده صنعت نفت
این روزنامه در ادامه نوشته است که بخش پایین دست مشاغل اصلی صنعت نفت، یعنی جایی که نفت خام به بنزین، نفت گاز، سوخت جت و سایر فرآورده‌های نفتی تبدیل می‌شود نیز تحت فشار قابل توجهی قرار گرفته است.
وقتی رانندگی و پروازها  کم شد و مردم در محدودیت و رعایت پروتکل‌های بهداشتی هستند، تقاضا برای سوخت نیز کاهش می‌یابد. اکنون، بهبود قیمت نفت خام، بسیار سریع‌تر از بازگشت تقاضا و قیمت محصولات پالایش شده است. این موضوع حاشیه سود پالایشگاه‌ها بویژه در اروپا را تحت فشار قرار داده است. پالایشگاه‌ها مجبورند که سوخت را در بازار راکد بفروشند.
کاهش ارزش دفتری دارایی شرکت‌ها
گفته می‌شود که اثرات این بیماری همه‌گیر ماندگار خواهد بود و اوج تقاضای جهانی نفت را به اعتقاد برخی تحلیلگران پشت سر گذاشته‌ایم. این امر شرکت‌ها را مجبور کرده است که با این واقعیت که بسیاری از دارایی‌های آنها در حال حاضر ارزش بسیار کمتری نسبت به سال گذشته دارند، کنار بیایند. ماندن قیمت برای مدت طولانی به این معنی است که بخش قابل توجهی از نفت چاه‌های تحت نظر آنها از زمین خارج نمی‌شود و این موضوع به طور کلی روی دارایی‌های شرکت‌ها اثر می‌گذارد. این مسأله باعث شده است که شرکت‌ها در محاسبه بهای خالص دارایی‌های خود، ارزش دارایی‌ها را ده‌ها میلیارد دلار کمتر محاسبه کنند.  در کنار این، کشورهای نفتی نیز با کاهش درآمد مواجه شده‌اند. به عنوان مثال آرامکوی عربستان اعلام کرده که در 3 ماهه دوم 2020 با 73 درصد کاهش درآمد نسبت به مدت مشابه مواجه بوده است.
سهام S&P
فایننشیال تایمز در پایان نوشته است که شرکت‌های فعال در عرصه انرژی که یکی از با ارزش‌ترین‌های جهان بودند که اکنون دچار افت سریع ارزش شده‌اند. سال‌ها بود که اکسان موبیل نقش بزرگترین شرکت بازرگانی عمومی جهان را به خود گرفته بود، اما اکنون به واسطه رشد گروه‌های فناوری مانند آمازون، اپل و گوگل به نسبت شرایط این شرکت فعال در عرصه انرژی، هم عوض شده است.
در سال 2008، سهام انرژی حدود 16 درصد از ارزش شرکت‌ها در S&P 500 را تشکیل می‌داد اما اکنون آنها فقط 2.6 درصد را به خود اختصاص می‌دهند. بر مبنای آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد که یکی از بزرگترین صنایع در حال پوست اندازی و تغییر وضعیت است.