روزنامه ابتکار
1399/06/01
به مناسبت روز پزشک، برخی از آثار سینمایی و تلویزیونی با محور پزشکان مرور شد روپوشسفیدها روی پرده نقره‌ای
گروه فرهنگ و هنر – در این چند ماه که کشور درگیر ویروس کووید 19 شده است، پزشکان در صف مقدم مبارزه با این ویروس شجاعانه جنگیدند. اول شهریور به عنوان روز پزشک در تقویم نامگذاری شده است. به همین مناسبت در این گزارش نگاهی به نقش پزشکان در فیلم‌های ایرانی انداخته‌ایم.تصویر پزشک در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی ایران معمولا از جمله کاراکترهای مورد استفاده توسط فیلمنامه‌نویسان برای پیشبرد قصه‌ها است. بیشتر کاراکترهای پزشکی که در سینما و تلویزیون ایران مورد استفاده قرار گرفته‌اند، ایفاکننده نقش‌هایی مثبت بوده‌اند و شاید حالا بیش از گذشته ما با روزهایی که با آن درگیریم و ویروسی منحوس زندگی‌مان را تحت‌الشعاع قرار داده، به نقش پزشکان در فیلم‌های سینمایی دقت کنیم.
«بوعلی سینا» شاید یکی از مهم‌ترین و نخستین فیلم‌هایی باشد که پس از انقلاب در رابطه با پزشکان در ساخته شده است. کیهان رهگذر این فیلم را در سال 66 ساخته که نقش این پزشک را به امین تارخ داده است. این بازیگر سال‌ها بعد در فیلم «مادر» نیز یک فرد تحصیلکرده و پزشک بود و تقابل او با کاراکتری که محمدعلی کشاورز نقش آن را ایفا می‌کرد صحنه‌های جذابی را رقم. او همچنین بعدها در سریال مناسبتی «اغما» نیز ایفاگر نقش یک جراح بود.
نمی‌توان از پزشکان سینمای ایران نوشت و از نقش خاطره‌انگیز مسعود رایگان در «خیلی دور، خیلی نزدیک» ننوشت. یک پزشک جراح مغز و اعصاب که آنقدر در کارش غرق است که از پسرش غافل میشود. تا اینکه حقیقتی تلخ را درباره او متوجه میشود و برای پیدا کردن این فرزند که به یک سفر در اعماق کویر رفته راهی طولانی را طی می‌کند و در این مسیر با حقایقی از زندگی که به آنها فکر نکرده بود روبه‌رو میشود.
فیلم سینمایی «بودن یا نبودن» ساخته کیانوش عیاری از بعدی دیگر به موضوع پزشک می‌پردازد، موضوع اهدای عضو یکی دیگر از فیلم‌هایی است که به اهمیت اهدای عضو و تلاش جامعه پزشکی در این زمینه می‌پردازد. «مرد بارانی» ساخته ابوالحسن داودی نیز حول زندگی یک پزشک ایرانی می‌گذرد.
فیلم «خانه‌ای روی آب» ساخته بهمن فرمانآرا با حضور رضا کیانیان که در نقش پزشک ظاهر شده است. «آسمان محبوب» به کارگردانی داریوش مهرجویی کاراکتر اصلی و نقش اولش را در قالب یک پزشک به تصویر کشیده است. علی مصفا در این فیلم نقش پزشک جوانی به نام شایان را ایفاء می‌کند که دچار بیماری لاعلاجی شده و به دنبال راه معالجه خود است.
بین بازیگران، حامد بهداد با ایفای نقش در سه فیلم «فرزند چهارم»، «چه خوبه که برگشتی»، «زندگی جای دیگری است» به نوعی رکورددار بازی در نقش پزشک است. ضمن اینکه این بازیگر در فیلم «بی‌تابی بیتا» نیز نقش دستیار پزشک را بازی کرده است.
سریال «ساختمان پزشکان» نیز یک سریال تلویزیونی بود که از دریچه طنز به پزشکان نگاه می‌کرد. در سینما نیز یکی از مواردی که تصویر پزشکان در سینمای ایران از حالت جدی خارج میشود و به کمدی می‌رسد به فیلم «ورود آقایان ممنوع» برمی‌گردد که مانی حقیقی در آن نقش یک پزشک شوخ طبع را ایفا می‌کند. کاراکتری که تقابلش با سادگی رضا عطاران سکانس‌های جالبی را به وجود آورده است.
در «بدون تاریخ، بدون امضا» ساخته وحید جلیلوند امیر آقایی نقش یک پزشک را ایفا می‌کند که در پزشکی قانونی کار می‌کند. یک تصادف کوچک و پس از آن کودکی که روی تخت پزشکی قانونی برای کالبدشکافی در مقابل این پزشک قرار می‌گیرد ماجراهایی را رقم می‌زند که این پزشک را در مقابل وجدان خود قرار می‌دهد. آقایی در این فیلم با گریم متفاوت و در نقش کاوه نریمان این تقابل میان وجدان و نفس خود را به زیبایی به تصویر کشید و برای سیمرغ بلورین نقش اصلی مرد در جشنواره فیلم فجر کاندیدا شد.
علی مصفا در «تابستان داغ» نیز پزشکی جوان و تحصیلکرده اما با افکاری عجیب است. مصفا و مینا ساداتی در این فیلم زوج پزشکی هستند که یک فرزند کوچک دارند. ماجراهایی که بر این کودک می‌رود و اتفاق تلخی که برای او می‌افتد این زوج را به دردسر می‌اندازد. مینا ساداتی مادر کودکی ۶ ساله است که میان ایفای نقش مادری و پزشک بودن جدال درونی دارد و از سوی دیگر علی مصفا به عنوان همسرش هم اصرار دارد که او باید کارش را رها کند و به کودکش بپردازد. این خانواده اما در ادامه با یک حادثه تلخ روبه‌رو می‌شوند.
حسین پاکدل و حسن معجونی در «برف روی کاج‌ها» و فرهاد شریفی در «بودن یا نبودن» هم ایفاگر نقش پزشک‌هایی هستند که نقش محوری در کار دارند.
کتایون ریاحی در «دعوت» و فاطمه معتمدآریا در «تقاطع» هم از زنان بازیگری بودند که نقش پزشک را بازی کردند.
شاید آخرین اثر سینمایی که در آن حضور دو پزشک را در آن دیدیم، «جهان با من برقص» باشد که پژمان جمشیدی و مهراب قاسمخانی در آن نقش دو پزشک را ایفا می‌کردند.
پزشکان در 8 سال دفاع مقدس
اما یکی از ژانرهایی که به خوبی نقش موثر پزشکان را به تصویر می‌کشد، فیلم‌های مرتبط با دفاع مقدس است. «کیمیا» به کارگردانی احمدرضا درویش محصول سال ۱۳۷۳ است. بیتا فرهی در این فیلم نقش پزشک فداکاری را ایفا می‌کرد که پس از به خطر انداختن جانش در نجات یک نوزاد و پرورش او در دامان خود حالا باید دست به فداکاری مهمتری بزند و از او دل بکند. سکانس‌های ابتدایی این فیلم که شرایط سخت کار پزشکی زیر بمباران دشمن را به تصویر کشیده است بسیار تاثیرگذار از آب در آمده و توانسته بخش کوچکی از رنج کادر درمانی و پزشکی شهرهای درگیر جنگ در دوران دفاع مقدس را به تصویر بکشد. این فیلم یکی از آثار ماندگار سینمای دفاع مقدس است که توانست در سیزدهمین جشنواره فیلم فجر (۱۳۷۳) در دوازده رشته نامزد دریافت سیمرغ شود.
دو سال پس از «کیمیا» درویش فیلم «سرزمین خورشید» را ساخت که خسرو شکیبایی بازیگر نقش اصلی آن در قامت یک پزشک به نام کسری بود. سرزمین خورشید در پانزدهمین جشنواره فیلم فجر خوش درخشید و برنده چندین سیمرغ از جمله بهترین بازیگر نقش اول زن (گلچره سجادیه) شد. سکانس‌های آغازین «سرزمین خورشید» نیز همچون «کیمیا» تصویرگر رنج و فداکاری پزشکان و پرستاران در شرایط سخت دوران جنگ تحمیلی است که به مدد کارگردانی خوب درویش و جلوه‌های ویژه دیدنی در زمان خود، برای تماشاگر بسیار باورپذیر و موثر بود.
«نجات یافتگان» ساخته رسول ملاقلی‌پور نیز یکی از فیلم‌هایی است که در ژانر دفاع مقدس نقش پزشکان در 8 سال جنگ تحمیلی را به خوبی به تصویر کشید. بازی خوب عاطفه رضوی در نقش یک امدادگر و پرستار و به‌ویژه سکانس گفت‌وگوهای چالشی او با رزمنده مجروح باعث شد تا نجات‌یافتگان به یکی از فیلم‌های ماندگار حوزه دفاع مقدس تبدیل شود. زنده‌یاد ملاقلی‌پور بعدها با ترکیب این فیلم و فیلم سینمایی سفر به چزابه نسخه تلویزیونی آن را ساخت که در سال ۱۳۷۶ با عنوان مجموعه تلویزیون «سفر به چزابه» از شبکه دو سیما پخش شد.
در «شیدا» به کارگردانی کمال تبریزی لیلا حاتمی در نقش پرستاری است که در زمان جنگ به رزمندگان کمک می‌کند.
«روزهای زندگی» ساخته پرویز شیخ‌طادی هم داستان زن و شوهر پزشکی را روایت می‌کند که در یک بیمارستان صحرایی در جنوب کشور مشغول کمک و امدادرسانی هستند.
سریال فاخر «در چشم باد» نیز در فصل سومش شخصیت اصلی فیلم را در قامت جراحی متخصص نشان می‌دهد که برای جست‌وجوی پسر گمشده‌اش به جبهه می‌رود و در بیمارستان‌های صحرایی به مداوای مجروحان می‌پردازد. در تمام این سال‌ها فیلم‌های بسیاری در حوزه پزشکی ساخته شده‌اند که نشان‌دهنده پیوند جامعه هنری با پزشکان بوده اما گاهی هم این میان دلخوری‌هایی از سوی پزشکان پیش آمده است، اما نباید این نکته را فراموش کرد که سینما و تلویزیون روایتگر همه واقعیت نیست و قرار هم نیست تماماً همراه با واقعیت باشد. گاهی سینما نیازمند تخیل و رویاست که شاید این تخیل به مذاق بسیاری از فعالان این عرصه خوش نیاید، اما گاهی همین تخیل می‌تواند زهر تلخ واقعیت را گرفته و از آن جهت اطلاع‌رسانی و آگاهی به مخاطب استفاده کرد.
سایر اخبار این روزنامه
سخنگوی هیئت نظارت ادعای رشوه 65 میلیاردی را رد کرد، دفتر میرسلیم پاسخ داد
مرحله جدید دوئل قالیباف-میرسلیم
محمدعلی وکیلی
دستی که به ماشه نمیرسد!
تحت چه شرایطی هیچ مدرسه‌ای در تهران بازگشایی نمی‌شود؟
سایه سنگین کرونا بر سر دانش‌آموزان
«ابتکار» راهکارهای پیشنهادی برای تقویت بازار سرمایه در شرایط فعلی را بررسی کرد
بورس زیر سایه اما و اگرها
به مناسبت روز پزشک، برخی از آثار سینمایی و تلویزیونی با محور پزشکان مرور شد
روپوشسفیدها روی پرده نقره‌ای
طرح آمریکا برای استفاده از مکانیسم ماشه با مخالفت جامعه جهانی مواجه شد
ماشه چکانی در موضع انزوا
رئیس‌جمهوری: توان دفاعی ما تهدیدی برای همسایگان نیست
موشک «حاج قاسم» و «ابومهدی» در سامانه‌های دفاعی ایران
رئیس قوه قضائیه:
در برخورد با یک تخلف پزشکی نباید با رودربایستی موجب تضییع حقوق مردم شد
تعجب جامعه جهانی از برکناری وزیر خارجه با سابقه عمان توسط سلطان جدید
برکناری یوسف بن علوی به چه معناست؟
معاون اول رئیس جمهوری:
کسی نمی‌تواند عزاداری محرم را از مردم بگیرد
