روزنامه ابتکار
1399/06/05
«ابتکار» طرح‌های یارانه‌ای جدید دولت و مجلس مبتنی بر دلار و بنزین را بررسی می‌کند تکرار اشتباه یارانه
کیمیا نجفی
یارانه یا سوبسید نوعی از کمک مالی است که از طرف دولت به یک تجارت یا بخشی از اقتصاد پرداخت میشود. اساسا هدف از پرداخت یارانه‌های نقدی افزایش رفاه حال مردم است، هدفی که به گفته برخی از کارشناسان نه تنها محقق نمی‌شود بلکه منجربه تورم و در نهایت مشکلات بیشتری برای اقتصاد خواهد شد.
آذر ماه سال 89 بود که داستان پرداخت یارانه‌های نقدی شروع شد و دولت احمدی-نژاد تصمیم گرفت این طرح را آغاز کند. در ابتدای کار به نظر می‌آمد که پرداخت یارانه نقدی، راهی برای کاهش ظریب جینی در جامعه ایران باشد، این در حالی بود که پس از اجرا، طرح یارانه نقدی به مشکلاتی برخورد و حرف و حدیث‌ها پیرامون تبعات اجرای غیرهدفمند این طرح تا به امروز ادامه دارد. از همان ابتدا بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی نسبت به این سوبسید اظهار نارضایتی می‌کردند و معتقد بودند هرنوع حمایتی که منجربه افزایش نقدینگی شود برای کشور نتیجه‌ای نخواهد داشت، چراکه تورم ناشی از افزایش نقدینگی می‌تواند اقتصاد کشور را به چالش بکشاند. با وجود مخالفت‌هایی که از ابتدای حمایت مالی دولت تحت عنوان یارانه بود همچنان پرداخت یارانه ادامه یافت. اما پرداخت یارانه تنها به همان 45 هزار 500 تومان ختم نمی‌شود، با گذشت زمان و با گران شد بنزین در آبان‌ماه سال 98 پای یارانه معیشتی به میان آمد. حال آنطور که گفته میشود ممکن است سوبسیدهای نقدی دیگری در انتظار اقتصاد باشد. اخیرا همتی، رئیس کل بانک مرکزی درباره ارز ۴۲۰۰ تومانی در گفت‌وگو با خبرآنلاین از مخالفت خود با ارز ۴۲۰۰ تومانی سخن گفت و تاکید کرد: «من از ابتدا با اعطای چنین ارزی مخالف بودم و هنوز هم مخالفم، اما تابع سیاست‌های دولت هم هستم و می‌دانم دولت قصد خیر دارد و می‌خواهد کالاهای اساسی با قیمت پایین به دست طبقات مختلف جامعه برسد.خوشبختانه طی دو سال اخیر این اتفاق هم افتاده است و ممکن است در فرایند اختصاص ارز مشکلاتی وجود داشته باشد، اما اگر کالاهای اساسی با قیمت نیمایی وارد بازار می‌شد، قیمت‌ها افزایش زیادی پیدا می‌کرد. فراموش نکنیم که در سال گذشته ۱۵ میلیارد دلار ورود کالای اساسی با ارز ۴۲۰۰ انجام شده است که البته امسال این رقم خیلی کاهش پیدا کرده است. معتقدم اگر ما بتوانیم سازوکار لازم را ایجاد کنیم و مشکل توزیع را حل کنیم می‌توان ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف و مابه التفاوت آن را به صورت یارانه به طبقات پایین جامعه اختصاص دهیم».
سهمیه‌بندی بنزین سرانه خانوار
از سوی دیگر اخیرا طرحی در مجلس تهیه شده تا شیوه سهمیه‌بندی بنزین تغییر داده شود. آنطور که گفته میشود در این طرح پیشنهاد شده که سهمیه بنزین به جای خودروها به افراد خانواده‌ها تخصیص داده شود. بر اساس این طرح به هر فرد از جامعه ماهانه ۲۰ لیتر بنزین تعلق می‌گیرد. همچنین پیش‌بینی شده که سامانه‌ای برای فروش بنزین افرادی که خودرو ندارند، تهیه شود.
البته این تمام ماجرا نیست، در این طرح دیده میشود که دولت سهمیه بنزین افرادی را که فاقد خودرو هستند، در آخر ماه بردارد و به جای آن کارت بانکی افراد را شارژ کند تا آنها بتوانند کالا خریداری کنند. این طرح که با نام «سهمیه‌بندی بنزین سرانه خانوار» شناخته میشود با مخالفت‌هایی از سوی برخی کارشناسان روبه‌رو شد. به گفته آنها پرداخت ماهانه مبلغی به خانوارها گرهی از مشکلات آنها باز نخواهد کرد و باید به دنبال راهکارهایی برای بهبود وضعیت اقتصادی بود، چراکه ما بارها طرح‌هایی بر مبنای پرداخت‌های نقدی را تجربه کرده‌ایم و تا کنون هیچ‌کدام از آنها پاسخگوی مشکلات نبوده‌اند. بارز‌ترین نمونه شکست چنین طرح‌هایی، پرداخت یارانه 45 هزار 500 تومان دوره احمدی‌نژاد است که هنوز هم مورد بحث منتقدان قرار دارد. مرتضی افقه، کارشناس مسائل اقتصادی با بررسی روند پرداخت یارانه‌های نقدی و امکان پرداخت سوبسیدهای تازه به «ابتکار» گفت: متاسفانه این‌روزها یک سردرگمی شدیدی میان سیاست‌گذاران و برخی از اقتصاددانانی که به دولت مشاوره می‌دهند وجود دارد و همین سردرگمی مشکلاتی که اقتصاد در گذشته تجربه کرده است را بار دیگر به میان می‌کشد. طرح یارانه‌های نقدی که پرداخت آن در دولت احمدی‌نژاد آغاز شد کاملا مشخص بود که نتیجه‌بخش نخواهد بود، این طرح در بدترین شرایط اجرا شد و رقمی که برای حمایت در نظر گرفته بودند در مدت‌زمانی نه چندان طولانی مستهلک شد.
وی افزود: هنگامی که توانایی لازم برای مدیریت وجود نداشته باشد نابسامانی ایجاد خواهد شد و در بسیاری از مواقع برای رفع مشکلات ناشی از نابسامانی‌ها به طرح‌های یارانه‌ای روی می‌آوریم. اینکه گفته میشود ارز 4200 تومانی حذف و مابه‌التفاوت آن را نقدی به افراد پرداخت کنیم همان اشتباهی است که در سال 89 دولت احمدی‌نژاد انجام داد. ما طرح‌هایی از گذشته تا کنون برای پرداخت‌های مستقیم داشته‌ایم اما نتیجه‌بخش نخواهد بود.
منفعت حذف ارز 4200 تومانی به مردم نمی‌رسد
این کارشناس اقتصادی در ادامه صحبت‌هایش به تبعات حذف ارز دولتی اشاره کرد و دراین‌باره گفت: درصورت حذف ارز 4200 تومان قیمت کالاها سرسام‌آور افزایش خواهد یافت. در آن شرایط به دلیل ناکارآمدی‌ها، بروکراسی بالا، فساد حاکم بر ساختارها این مابه‌التفاوت به دست مردم نخواهد رسید و افراد از هر دو طرف متضرر می‌شوند. به عبارتی دیگر از یک‌سو قیمت کالاها افزایش می‌یابد و از سوی دیگر این یارانه یا به دست مردم نمی‌رسد و یا اگر هم برسد بسیار کمتر از افزایش قیمت‌ها خواهد بود. ما بارها چنین اقداماتی را تجربه کرده‌ایم و هربار با شکست مواجه شده‌ایم بنابراین نباید سیاست‌های شکست خورده را بار دیگر تکرار کنیم.
افقه با بیان این مسئله که اصل برنامه ارز 4200 تومانی اقدامی مثبت بود ادامه داد: من معتقدم اصل ارز 4200 تومانی اقدامی مثبت بود اما شرط موفقیت این حمایت دولتی، یک‌سری اقدامات تکمیلی بود که انجام نشد و این مسئله موجب انحراف ارز 4200 تومانی از اهداف مشخص‌شده شد.
سهمیه‌بندی بنزین سرانه خانوار اقدامی مثبت بر روی کاغذ
این کارشناس اقتصادی با اشاره به طرح جدید مجلس برای سهمیه‌بندی بنزین ادامه داد: طرحی که اخیرا برای بنزین در مجلس مطرح شده است می‌تواند تنها اقدامی مثبت بر روی کاغذ باشد من بعید می‌دانم در عمل بتواند به درستی انجام شود. ما تا زمانی که ساختارهای ناکارآمد را اصلاح نکنیم بهترین طرح‌ها هم شکست خواهند خورد. پرداخت نقدی به افرادی که خودرو ندارند شاید بتواند برای مدتی کمکی به اقشار ضعیف جامعه کند اما پس از گذشت زمانی کوتاه باز به همان نقطه اول خواهیم رسید.
هزینه‌ها مقایسه میشود اما درآمدها نه!
افقه درخصوص تفاوت قیمت سوخت ایران با کشورهای دیگر گفت: بارها شنیده‌ایم که قیمت سوخت ما در مقایسه با کشورهای دیگر بسیار ارزان‌تر است، این حرف در حالی مطرح میشود که درآمدها نیز بسیار کمتر از کشورهای دیگر است. بسیاری از مردم عامه نیز این مسئله را می‌گویند که چرا ما باید هزینه‌‌های‌مان را با کشورهای دیگر مقایسه کنیم اما درآمدهای‌مان را نه. این مسئله بسیار مهم بوده و سیاست‌گذاران باید به آن توجه داشته باشند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
محمدحسین میثاقی آمارهای نظرسنجی صداوسیما را زیر سوال برد
بار سنگین «90» روی اعصاب «فوتبال برتر»
جلال خوش‌چهره
تردید در رویکرد آژانس هسته‌ای
زمزمه‌های طرح مجلس‌نشینان برای پیام‌رسان‌های اینترنتی باعث نگرانی کاربران ایرانی شده است
شبکه‌های اجتماعی پشت دیوار مجلس
«ابتکار» طرح‌های یارانه‌ای جدید دولت و مجلس مبتنی بر دلار و بنزین را بررسی می‌کند
تکرار اشتباه یارانه
رئیس‌جمهوری در مراسم بهره‌برداری از طرح‌های وزارت صمت ادعا کرد
الگوگیری سه کشور از شیوه برخورد ایران با کرونا!
در آستانه روز داروساز اعلام شد
چالش‌های داروسازان در سالِ بدِ داروخانه‌ها
پس از موج روایت آزار جنسی در توئیتر اتفاق افتاد
بازتاب سفر رافائل گروسی به تهران چه بود؟
رمزگشایی از سفر مدیر کل آژانس به ایران
بدون حضور جمعیت انجام میشود
برگزاری مراسم عزاداری ایام محرم ۱۴۴۲ در حضور رهبر انقلاب
دستیار حقوق شهروندی معاونت زنان ریاست‌جمهوری:
تلاش برای ثبت ملی سنت «خون‌بس» جای تعجب دارد
سخنگوی قوه قضائیه
پرونده محکومان آبان در دیوان عالی است
آیا ترامپ به آخر خط نزدیک است؟
