پیام عاشورا، احیای آزادگی است

 عاشورا و عزاداری‌های محرم به جهت تداوم تاریخی و تاثیرگذاری آن بر فرهنگ ایرانیان پدیده‌ای شگفت‌انگیز و استثنایی است. عزاداری شهادت امام سوم شیعیان، امام حسین (ع) در طول تاریخ به دیگر سرزمین‌ها و فرهنگ‌ها رخنه کرده و بازتولید شده است و هم اکنون به عنوان ابزاری وسیع و رسانه‌ای عظیم در جهان در خدمت دین و دولت شیعی قرار دارد.
واقعه عاشورا و مناسک محرم دارای ابعاد پیدا و پنهان متفاوت است و تاکنون آثار تالیفی کثیری در این باب نگاشته شده است. ظرفیت بالای این پدیده چند لایه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی موجب شده تفسیرها و تعبیرهای متفاوتی از سوی عالمان و واعظان و مداحان بیان گردد. در این مناسک همزمان در کنار گزاره «لایوم کیومک یا اباعبدالله»،  گزاره «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» دیده می‌شود یا مولفه‌های متفاوتی از تقابل با ظلم و حمایت از مظلوم تا شور و دلدادگی و شهادت یا شعور و عقلانیت وآزادگی تا اخلاق و ادب از مکتب عاشورا اظهار می‌شود.
یکی از موضوعات اساسی و دغدغه عالمان و نواندیشان دینی بهره‌گیری از مضامین عاشورا و مناسک مذهبی در زندگی امروزی انسان عصرپسامدرن است. پرسش این است تلفیق سنت و فرهنگ مدرن چگونه صورت‌بندی می‌شود؟ چه مولفه‌ای از فرهنگ عاشورا برای امروز ما ضروی و حیاتی است؟ عاشورا و محرم امروز ما باید چگونه باشد تا به رشد جامعه ما کمک کند و به زندگی اجتماعی مطلوب برسد و از معنویات و آزادگی و جاودانگی بهره‌مند شویم و از دیگر سوی در دام خرافه و قشری گری و عقب‌ماندگی نیفتیم؟
در این سال‌ها تاکید برخی از متولیان فرهنگ و اصحاب تریبون بر ظاهر مناسک و اقامه عزا به جهت کسب ثواب و گریاندن مردم به هر وسیله و روشی موجب جا ماندن جامعه از حقیقت و روح عزاداری است. عکس‌العمل کاربران بعد از انتشار نوحه‌سرایی مداح جوانی در شبکه‌های مجازی با جملات فانتزی نشان‌دهنده آنست در این سال‌ها گاهی حتی در ظاهر ماجرا و در تولید ادبیات عاشورایی در مقایسه با اشعار محتشم و دیگران به چه سطح نازلی از هنر و ادبیات عاشورایی سقوط کرده‌ایم.


نکته اساسی روح ماجرای عاشورا و احیای آزادگی است. آن واعظ و مداح و آن هیات و جمعیت عزادار و تعزیه و گریه و نذری دادن که ما را به عادات محرم مشغول کند و نتواند روحیات و خصلت‌های اجتماعی ما را تغییر دهد به رسالت خود عمل نکرده است. اساس واقعه عاشورا مقابله، مبارزه و عکس‌العمل در مقابل فساد، ظلم و بی‌عدالتی است. در ایام محرم باید روح مطالبه‌گری احیا شود؛ روحیه‌ای که متاسفانه از سوی بعضی مدعیان پیروی از فرهنگ عاشورا چندان دنبال نمی‌شود. 
همچنین در جامعه شیعی امر به معروف و نهی از منکر یکی از آموزه‌های عاشوراست که باید از طرف مردم در جهت راستی آزمایی و فساد ستیزی مسئولان و صاحب منصبان اجرایی گردد ولی این امر مهم، دولتی و حکومتی شده و با تداوم مصلحت گرایی و خاموش کردن گروه‌های مردمی، مسلما روح آزادگی و شجاعت از جامعه رخ برخواهد بست.
عاشورا ظرفیت فراوانی دارد و باید هوشمندانه از این ظرفیت در جهت شکل‌گیری حکومتی پاسخگو و مردمی و شجاع و آزاد و مطالبه گر بهره برد.