جای پارک را چند می‌خری؟


حمیده امینی فرد  
خبرنگار
در تهران حالا حدود 5 میلیون خودرو در رفت و آمدند. هر خودرو به فضای پارکی حدوداً 2 و نیم در دو متر نیاز دارد. سالانه حدود 500 هزار خودرو به کلانشهر تهران اضافه می‌شود. هر راننده برای پیدا کردن جای پارک در برخی مناطق پرتردد، حدوداً 20 دقیقه زمان صرف می‌کند. حدود 20 درصد ترافیک خیابان‌ها نیز ناشی از توقف خودروها برای خالی شدن جای پارک است. اینکه به ازای این تعداد خودرو چقدر جای پارک در تهران تعبیه کرده اند، اما هنوز معلوم نیست!


 اجاره پارکینگ خانه‌ها به زبان‌آموزان
از خیابان گاندی که به سمت شمال می‌پیچید، نرسیده به میدان ونک، وارد کوچه پر ترددی می‌شوید که به مؤسسه‌های زبانش معروف است. یک مؤسسه قدیمی اسم و رسم دار که روزانه لااقل پذیرای 100  زبان آموز است. از ابتدا تا انتهای کوچه اگر شرکت‌ها، مؤسسات و خانه‌های مسکونی را نادیده بگیرید، نهایتاً برای زبان‌آموزان این مؤسسه، 5 جای پارک بیشتر پیدا نمی‌کنید، در حالی که روزانه لاقل 50 زبان‌آموز با خودروهایشان در این کوچه تردد می‌کنند. از این اعداد و ارقام تعجب نکنید، دو ساختمان بزرگ مسکونی، درست در اطراف این مؤسسه، 4  پارکینگ خود را برای اجاره گذاشته‌اند. به این صورت که از ساعت 9 صبح که شروع اولین کلاس است، وقتی پارکینگ‌های واحد مسکونی خالی می‌شود، یک نفربه نام نگهبان در جلوی در می‌ایستد و زبان‌آموزان را به داخل راهنمایی می‌کند، بسته به ساعات کلاس‌ها، قیمت‌ها متغیر است، از آنجا که معمولاً هر کلاسی بیش از 4 ساعت طول می‌کشد، رقم‌ها از 20 هزار تومان شروع شده و به صورت ماهانه به 400 هزار تومان هم می‌رسد. برای همین چند جای پارک، خیلی‌ها حاضرند مبالغ بیشتری هم بپردازند. زبان آموزان متقاضی می‌گویند هر روز لااقل نیم ساعت را به دنبال جای پارک در خیابان‌های اطراف بودند که علاوه بر افزایش مصرف سوخت و نگرانی از سرقت و تصادف، حالا با خیالی راحت پارک می‌کنند و به کلاس‌هایشان می‌رسند، جالب اینکه هزینه پارکینگ بعضی خودروها، بیشتر از هزینه برگزاری کلاس‌ها می‌شود، اما دانشجویان باز هم تمایل دارند تا با پرداخت هزینه‌ای بیشتر، خیال‌شان از بابت جای پارک راحت باشد. نگهبان یکی از این واحدهای مسکونی که از کار جدیدش راضی است، می‌گوید اهالی ساختمان به جای اینکه ماهانه یک میلیون تومان به حساب من واریز کنند، فقط 50 هزار تومان می‌ریزند، اما به من اجازه داده‌اند در ساعاتی که خانه نیستند، پارکینگ‌شان را به زبان‌آموزان اجاره دهم. من هم با چند نفر توافق کرده‌ام و آنها مشتری‌های ثابت من هستند، اما گاهی هم تعدادشان فرق می‌کند و حتی اگر کسی اصرار داشته باشد، سوئیچ را می‌گیرم و خودروها را جلوی یکدیگر پارک می‌کنم، هم کار آنها راه می‌افتد و هم من و هم اهالی ساختمان راضی هستیم.
 پرداخت روزی 10 هزار تومان  برای پارک ماشین به کارگر ساختمانی
گذرتان که به یکی از میادین فرعی خیابان سهروردی شمالی می‌افتد، بویژه بعد از کرونا، محال است که اگر شانس یارتان نباشد، بتوانید کمتر از 15 دقیقه به جای پارک دلخواه‌تان برسید، کارمندان شرکت‌های خصوصی و دولتی بخوبی می‌دانند در شرایطی که ساعت اجرای طرح ترافیک بیشتر شده، حداقل باید یک ساعت را در خیابان‌ها و کوچه‌های اطراف سرگردان باشند تا بالاخره یک نفر جای پارک محبوب‌شان را خالی کند. اما برخی‌ها راه حل مسأله را پیدا کرده‌اند. برخی کارمندان این حوالی، یک ساختمان نیمه کاره درحال ساخت را نشان کرده و با یکی از کارگرها به توافق رسیده‌اند تا در ازای پرداخت روزی 10 هزار تومان، جلوی ساختمان را خالی نگه دارد. او هم حالا مشتری‌های ثابت خود را می‌شناسد، روزی لااقل به دو نفر، معبر عمومی را اجاره می‌دهد و از درآمد ماهانه‌اش هم راضی است. زمان تخلیه مصالح هم سوئیچ را از صاحب خودرو می‌گیرد و با مدیریت خودش کار را جلو می‌برد.
 یا پول بده یا پاره آجر روی ماشینت است
در یکی از کوچه‌های فرعی محله یوسف‌آباد به سمت میدان فاطمی هم دوباره به همین مشکل برمی‌خورید. یک کارگر حدوداً 23-24 ساله یک صندلی درب و داغان کهنه را جلوی درب فلزی نیمه باز یک ساختمان نیمه کاره گذاشته و به محض اینکه ببیند خودرویی چند بار عقب و جلو می‌رود تا بلکه یک نفر جای پارکش را خالی کند، با عجله به سمت او می‌دود و پیشنهاد می‌دهد که جلوی در بگذارد و برگردد. او در ازای انجام این کار ظاهراً خیر 15 هزار تومان ناقابل طلب می‌کند. توجیهش هم اینست که ساعت‌ها بگردی، جای پارک پیدا نخواهی کرد و بهتر از اینست که جریمه شوی و یا به خودروات آسیب وارد شود. راننده هم کم کم وسوسه می‌شود، وجه را پرداخت می‌کند و اما قصه در همین جا تمام نمی‌شود... خودروی بعدی که از راه می‌رسد، نمی‌خواهد به این راحتی‌ها زیر بار حرف زور برود، می‌گوید: «ماشینم رو همین جا می‌ذارم، پولم نمی‌دم! تو هم برو شکایت بکن» کارگر ساختمان به کنایه می‌گوید: «پس اگر برگشتی و یک آجر رو سقف ماشینت سقوط کرد، تو هم برو و شکایت کن! تابلو رو هم ببین» اشاره می‌کند به تابلوی قرمز رنگی که تأکید می‌کند احتمال سقوط مصالح وجود دارد، چند دقیقه بعد راننده عصبانی سریع از مهلکه فرار می‌کند...
 اجاره جای پارک برای تست کرونا
در جلوی یکی از بیمارستان‌های معروف پایتخت که حالا ساختمان مجزایی را برای تست کرونا در نظر گرفته، محال است بتوانید جای پارک پیدا کنید، در دور و اطراف هم خبری از پارکینگ طبقاتی یا عمومی نیست. اما نگران نباشید، درست روبه‌روی کوچه بیمارستان، یک نفر صندلی گذاشته و چهره مستأصل و درمانده شما را که ببیند، با آرامش به سمت‌تان می‌آید، خودروی پرایدش را از پارک درمی‌آورد و بسته به ساعاتی که توقف می‌کنید، مبلغی را پیشنهاد می‌دهد. معمولاً مبالغ از 5 هزار تومان تا 30 هزار تومان متغیر است. جالب اینکه این فرد از ساعت 6 صبح سرو کله‌اش پیدا می‌شود و با پرایدش طوری پارک می‌کند که بتواند لاقل برای دو خودرو جای پارک باز کند. خودش می‌گوید از همان ساعت‌های اولیه معمولاً مشتری دارد، اما بعدازظهرها بسته به خودروی مشتری، قیمت پرت می‌پراند و راننده درمانده و عصبانی هم برای اینکه کارش راه بیفتد، هر مبلغی را می‌پردازد و می‌رود. به قول خودش این روزها کار و کاسبی‌اش سکه شده، اغلب مردم برای تست مراجعه می‌کنند و چون مرکز خصوصی است، مشتری‌های دست به نقدی هم دارد که حاضرند برای انجام یک تست 20 دقیقه‌ای، 15 هزار تومان پول پارک بدهند! مرد اعتراف می‌کند که بعد از بازنشستگی به جای اینکه با مسافران و خیابان‌ها سر و کله بزند، همین یک جای پارک را به منبع درآمد ماهانه‌اش تبدیل کرده که از ابتکار عملش هم راضی است.
 نگهداری جای پارک برای کارمندان رده بالا
راننده آقا بعد از ساعت‌ها گشتزنی، بالاخره کمی جلوتر از در ورودی یکی از ادارات دولتی جای پارک پیدا می‌کند، اما هنوز پارک دوبلش تمام نشده، نگهبان با داد و فریاد خودش را می‌رساند تا به او بفهماند این پایه‌های  قرمز رنگ نمایشی نیست! او موظف است برای کارمندان رده بالا، یک جای پارک خالی نگه دارد. کارمندان هم معمولاً ماهانه به او دستخوش می‌دهند، راننده که اعتراض می‌کند، او را با پنچر کردن خودرواش تهدید می‌کند و می‌رود، مرد می‌گوید ای کاش زودتر کرونا تمام شود تا با مترو تردد کند.
 پارکینگ سیار
نگهبان مهدکودک، رمپ ورودی را به پارکینگ سیار تبدیل کرده است، یک نفر روی پل می‌گذارد و دیگری هم جلوی مهدکودک پارک می‌کند. مشتری‌های ثابت که معمولاً از مربیان مهد هستند، ماهی 50 هزار تومان می‌دهند و مشتری‌های عادی هم روزی 5 هزار تومان! راننده خانم می‌گوید حاضرم هر مبلغی که باشد بپردازم، اما از محل کارم دور نشوم، شب‌ها مخصوصاً در زمستان تا به خودروام برسم، از ترس سارق یا مزاحم جانم به لبم می‌آید...
زهرا نژاد بهرام، عضو شورای شهر تهران به «ایران» می‌گوید: «شورا و شهرداری در این دوره به دنبال رویکرد انسان محور نه خودرومحور در شهر هستند، حتی شهردار تهران با دوچرخه‌سواری در سه‌شنبه‌های بدون خودرو بر این نگاه تأکید دارد، من معتقدم رویکرد تأمین پارکینگ دارای اشکال است، چراکه باعث تقویت خودرومحوری در شهر می‌شود. البته ما در برخی مناطق مثل محله اتابک به دنبال پارکینگ‌های محله‌ای رفته‌ایم، اما نباید اصرار داشته باشیم تا تمام کوچه‌ها و خیابان‌ها به پارکینگ‌های سیار تبدیل شود. این پارکینگ‌های محله‌ای هم محدود هستند. سؤال این است چرا برخی‌ها باید در پارکینگ‌هایشان 3 تا 4 خودرو نگهداری کنند یا چرا باید به ازای تمام افراد خانواده، یک ماشین وجود داشته باشد؟ شهر نباید تاوان سرمایه‌دار شدن قشر خاصی را بدهد. ما به این افراد حق نمی‌دهیم، قرار هم نیست شهر را قیمت‌گذاری کنیم. اما طرح پارک حاشیه‌ای که به صورت آزمایشی در منطقه 2 تهران اجرا شد، نمونه موفقی بود که افراد به ازای پرداخت هزینه بعد از 30 دقیقه رایگان، پارک کنند، این طرح می‌تواند در مناطق دیگر هم اجرا شود تا جای پارک نظام‌مند شده و در عین حال مسیرها هم کدگذاری شود. تأکید دارم که باید جلوی تقاضا را بگیریم تا عرضه به وجود نیاید.