روزنامه ابتکار
1399/07/12
الگوبرداری نویسندگان از نویسندگان پیش از خود چه تاثیری بر روند داستان‌نویسی دارد؟
بومی‌سازی داستانی!گروه فرهنگ و هنر – تقلید و دنباله‌روی از سبک‌های گوناگون هنری اتفاق تازه‌ای در دنیای ادبیات نیست. بسیاری از نویسندگان سبک‌های گوناگون ادبی از همین سیاق بهره برده‌اند اما این روش تا جایی موثر است که به کپی عین به عین تبدیل نشود و به نوعی سبک‌های ادبی با جغرافیای نویسنده همخوانی داشته و بومی‌سازی شده باشد.
در طول تاریخ خصوصا بعد از قرون وسطی و ورود بشر به عصر رنسانس کم‌کم سبک‌های ادبی گوناگونی شکل گرفت و این رویه تا همین امروز هم ادامه دارد. دگرگونی‌های تاریخی، تحولات اجتماعی و تغییر در نگرش به زندگی در طول تاریخ بشر تاثیر مستقیمی در شکل‌گیری گونه‌های مختلف ادبی داشته است، از تاثیر جنگ‌های جهانی گرفته تا ورود تکنولوژی به زندگی بشر. نویسنده‌های مختلفی هم در سبک‌های ادبی گوناگون شروع به نوشتن کتاب‌های فراوانی کرده‌اند و از قضا توانسته‌اند موفقیت‌هایی هم کسب کنند اما این موفقیت تنها با شرط در ننظر گرفتن جغرافیا و زمان زیست نویسنده حاصل میشود. داریوش احمدی، نویسنده، در همین رابطه گفته است: این یک اصل مسلم است که اغلب نویسندگان از یکدیگر تاثیر می‌پذیرند، اما به طریق و شیوه مالوف خودشان. و آن‌چه امروز به عنوان ادبیات در ژانرهای متفاوت در کشور ما ظهور کرده است، در کشورهای دیگر هم وجود دارد. مثلاً در فرانسه که زمانی مهد ادبیات جهان بوده است، امروزه آثار آمریکای جنوبی و اسپانیا حرف اول را می‌زند. البته من از تاثیرپذیری‌اش آگاهی کاملی ندارم. ولی همین که این آثار در آنجا ترجمه میشود، نشان‌دهنده آن است که قشر کتاب‌خوان به آن نوع ادبیات بسیار تمایل دارد.
او سپس گفت: اما در ایران، به خاطر جغرافیا و فرهنگ و ذهنیت قشر کتاب‌خوان، جریان‌های مدشده و پویا، هنوز به آن مرحله از شکوفایی و کمال نرسیده است. ناگفته نماند که هر کشوری ادبیات خاص خودش را با توجه به وضعیت فرهنگی اقشار آن اجتماع به وجود می‌آورد. من این جریان‌های ادبی را خیلی کم‌رنگ‌تر از قبل از انقلاب می‌بینم. چون نویسندگان ما هنوز به همان شیوه‌های مالوف پیشینیان، رئالیسم اجتماعی و انتقادی می‌نویسند. هرچند تعداد معدود و موفقی هم وجود دارند که شیوه‌های نو و مدرن را تجربه می‌کنند. اما من فکر می‌کنم که ادبیات امروز ما بیشتر تابع واقعیت‌های جامعه خودمان است.
محمدرضا گودرزی، نویسنده نیز با بیان اینکه هیچ ایردی ندارد که نویسنده‌ای به گونه یا مکتب ادبی‌ای توجه کند و مثلا در فلان گونه بنویسد، در این رابطه گفت: اما اگر گونه‌ای مثلاً پست‌مدرن در ایران خیلی جا نیفتاده است و صرفاً به خاطر اینکه در کشورهای دیگر نوشته شده، نویسنده ایرانی بخواهد این‌طور بنویسد، اصلا خوب نیست.
گودرزی خاطرنشان کرد: بهترین روش داستان‌نویسی این است که ما از فرهنگ بومی خودمان و اطلاعات جهانی استفاده و این‌ها را با هم ترکیب کنیم، درواقع ملیت و فرهنگ خودمان را منعکس کنیم. نویسنده‌های آمریکای لاتین برای این موفق بوده‌اند که فرهنگ و باورهای خود را در داستان می‌آورند اما اینکه صرفا سوررئال بنویسند، با نویسنده آمریکایی هیچ فرقی نمی‌کردند. پس اینکه خودمان را روایت کنیم و به جهان برسیم بهترین روش داستان‌نویسی است و زمانی که به غلط از روشی استفاه شود که در فرهنگ بومی جا نیفتاده و مصداقی پیدا نکرده و یا درونی نشده باشد این مشکلات ایجاد میشود.
او در ادامه با بیان اینکه این مشکلات کوتاه‌مدت است، گفت: مدتی تبِ داستان رئالیستی بود و مدتی تب داستان سوررئال و مدتی هم داستان‌های بدون روایت. این‌ها مدتی بازی می‌کنند، بعد کنار می‌روند و ادبیات به جریان اصلی خود بازمی‌گردد؛ همان‌طور که در ایران کمابیش به مسیر اصلی خود بازگشته است. من نگران این موضوع نیستم زیرا مدتی این کار را می‌کنند و بعد آن را کنار می‌گذارند. البته همه این کار را انجام نمی‌دهند؛ جوانانی که تجربه و حرفی برای گفتن ندارند و از تکنیک‌های موجود و نوآوری‌ها استفاده نمی‌کنند، صرفا از روش‌های دیگران استفاده می‌کنند که شکست می‌خورند. به نظرم این‌ها در طولانی‌مدت مشکل خاصی ایجاد نمی‌کنند بلکه در کوتاه‌مدت وقفه می‌اندازند.
او در ادامه بیان کرد: اگر تبعیت به معنای تقلید باشد خوب نیست اما اگر تاثیرپذیری و آگاهی ادبی باشد، ایرادی ندارد. خود «رمان» مگر برای ماست؟ اصلا کلمه فارسی نیست و از اروپا آمده است. ما اگر از واقعیت خودمان بگوییم باید از قصه و افسانه و حکایت صحبت کنیم یعنی در دوره «کلثوم ننه» و «حسین کرد» باقی بمانیم. زمانی که وارد رمان می‌شویم یعنی با ادبیات اروپا و آمریکا هماهنگی می‌کنیم و داستان می‌نویسیم. یک‌سری چیزها اجتناب‌ناپذیر است و ناخودآگاه با آن‌ها پیوند داریم و از طرف دیگر اگر فضای درونی خودمان را منعکس نکنیم و مسائل آن‌ها را بگوییم، غلط است.
اما ابراهیم زاهدی مطلق، نویسنده دیگر معتقد است نویسنده‌ای که به دنبال الگو و مد است، به مردم خود توجه نمی‌کند. او افزود: الگو ساختن زحمت دارد و نویسنده باید خلاقیت داشته باشد و زحمت بکشد. همه آدم‌هایی که ابداعی دارند به آن‌ها وحی نمی‌شود بلکه زحمت می‌کشند. آدم‌هایی که تابع مد هستند، می‌خواهند بدون اینکه زحمتی بکشند، موفق شوند. متاسفانه در ادبیات کشور ما این موضوع هست.
او در ادامه بیان کرد: ادبیات محصول اتفاق‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور است و نویسنده از دل این تغییرات، به رفتارهای مردم توجه می‌کند و داستانش را می‌نویسد. نویسنده هم با توجه به اقتضائات جامعه داستان‌هایش را می‌نویسد و زبانش را انتخاب می‌کند. در کشور ما متاسفانه برخی از نویسنده‌ها زحمت پیدا کردن لحن و رفتارهای مردم را به خود نمی‌دهند و گاه ما داستانی را می‌خوانیم که لحن و ادبیاتش برای فرانسه است و به مردم ما ربطی ندارد.
نویسنده «شلیک به آسمان» با بیان اینکه این موضوع حتما به ادبیات آسیب می‌زند، گفت: آسیب این موضوع این است که مردم لذتی را می‌خواهند ببرند که برای خودشان نیست، دردی را تجربه می‌کنند که برای خودشان نیست. درواقع نویسنده می‌خواهد مردم از چیز واهی لذت ببرند یا از چیز واهی درد بکشند. ما در جامعه‌مان برخی از مشکلات را نداریم و مشکلاتی را هم داریم که دائما با آن‌ها سر و کله می‌زنیم. نویسنده باید از مشکلات مردم خود بنویسد، نویسنده‌ای که به دنبال مد می‌رود، مردم با او احساس همذات‌پنداری نمی‌کنند زیرا از چیزی حرف می‌زند که مردم با آن مواجه نیستند. مشکل بزرگ جامعه ما ریا و تزویر است و نویسنده‌ای که بزرگترین مشکل داستانش میشود ازدواج سفید، مردم با آن همذات‌پنداری نمی‌کنند، بخشی از مردم همذات‌پنداری می‌کنند. الان در جامعه ما ازدواج سفید به عنوان ناهنجاری وجود دارد و کسی نمی‌تواند آن را انکار کند اما معضل ما نیست. اخیرا تصویر دختران را از کتاب درسی دبستان حذف کردند، این می‌گوید که جامعه اخلاقی ما دچار ریا است و عده‌ای عمدا می‌خواهند عده‌ای دیگر را اذیت کنند. این‌ها مشکلات جامعه است نه ازدواج سفید.
این نویسنده با تاکید بر اینکه نگاه نویسنده باید به جامعه خود باشد، افزود: نویسنده باید توجه کند که معضل جامعه ما چیست و صدای مردم خود باشد. نویسنده نمی‌تواند در آسمان سیر کند.
سایر اخبار این روزنامه
سیدحسن خمینی در مراسم بزرگداشت چهلمین سالگرد دفاع مقدس:
برای عبور از بحران‌ها راهی جز همراهی مردم نیست
محمدعلی وکیلی
آیا شرایط کنونی کشور راه حل دارد یا خیر؟
دولت به حجم آسیب‌های اقتصادی شیوع کووید19 در ایران اذعان کرد
بیکاری یک‌ونیم میلیون نفر در شوک نخست کرونا
چرا خودروسازان علی‌رغم افزایش چندباره قیمت‌ها باز هم می‌نالند؟
تله زیان انباشته برای تصاحب خودروسازی‌ها
درپی آتش‌سوزی در بازارچه ساحلی دیلم، ۲۰۰ واحد صنفی طعمه حریق شد
تکرار قصّه تلخ پلاسکو در بندر دیلم
انواع ویروس‌های تنفسی چه زمانی و چگونه شایع می‌شوند؟
تفاوت‌های آنفلوانزا و کرونا و چند توصیه برای فصل پاییز
الگوبرداری نویسندگان از نویسندگان پیش از خود چه تاثیری بر روند داستان‌نویسی دارد؟
رئیس‌جمهوری از آمادگی ایران برای همکاری با چین در تولید واکسن کرونا خبر داد
تشدید کنترل‌ها در تهران و وضع جریمه در سه سطح برای عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی
محمدرضا عارف:
همه ارکان حاکمیت باید خود را ملزم به رعایت حقوق شهروندی بدانند
انتقاد ترکیه از بیانیه مشترک آمریکا، روسیه و فرانسه درباره قره‌باغ
دونالد و ملانیا ترامپ کووید19 گرفتند، اداره آمریکا به مایک پنس واگذار شد
سیاسی‌ترین کرونای جهان در کاخ سفید!
