روزنامه آفتاب یزد
1399/07/16
کرونا و نئولیبرالیسم
بابک خطی- در شرایطی که امپراطوری کرونا در چهارگوشه دنیا حکمرانی میکند و در بلعیدن سلامت مردم جهان سیریناپذیر مینماید طبعا تمام مسائل جهان را به اندازههای مختلف متاثر از خود میکند.اقتصاد یکی از مواردی است که از قضا بهطور معنیداری تحت تاثیر این ویروس قرار گرفته است.
اینجا و آنجا صحبت از رکود اقتصادی جهانگیر کرونایی است.
بسیاری از اقتصادها (از جمله اقتصادهای رفاه و شبه رفاه
که از اوج شکوفایی آن زمانی میگذرد) زیر این فشار سهمگین سعی میکنند اوضاع را به طور
کژدار و مریز حفظ کنند و از اوضاع اقتصادی شرکتها و خانوادهها حفاظت کنند که این، طبعا نیاز به استفاده تقریبا زیاد از صندوقهای ذخیره ملی است.
در این میان اما اقتصادهای نئولیبرال نیز درگیر و نظارهگر اوضاع هستند.
نام نئولیبرالیسم همواره با مفهوم دولت حداقلی متبادر است و بالطبع نقش دولت برای این نحله اقتصادی نهایتا در حد ناظمی است که از بازار آزاد در رادیکالترین شکل خود-فقط عرضه و تقاضا- بدون در نظر گرفتن سایر مولفههای مورد نیاز یک اقتصاد همهجانبه نگر، صیانت کند.
یک بحران مثل کرونا فرصتی مغتنم برای ایجاد تغییرات مورد نظر اقتصادهای نئولیبرال میتواند باشد، به این معنی که کارهایی که انجام آن در شرایط عادی به خاطر مقابله و مخالفت سفت و سخت مردم ناممکن یا بسیار دشوار مینماید، در این زمان که مردم، بحرانزده و درگیر شوک بحران هستند، قابل انجام میشود.
مقرراتزدایی یکی از ویژگیهای این اقتصاد است بدین مفهوم که این سیستم برای رشد اقتصادی! مورد نظر خود که توام با فشار به طبقات اقتصادی متوسط و پایین و به طور خلاصه به معنی یا ثروتمند شو یا بمیر است، آن را لازم دارد.
ترجمان سیاست مقررات زدایی در عمل و در بازار کار همانا حذف تعیین حداقل دستمزد برای کارکنان، عدم تعیین ساعت کاری تعریف شده و مشخص و منوط نمودن آن به تصمیم کارفرما، امکان تعدیل بدون حساب و کتاب نیروهای کار تولیدی، خدماتی برای کارفرما، عدم پوشش بیمه یا پوشش حداقلی آن و... از الفبای این مقرراتزدایی است.
پس میشود این مسئله را مطرح کرد که بحران کرونا میتواند فرصت خیلی خوبی برای کارفرمایان باشد تا به تبدیل شرایط، مثل کاهش حقوق نسبت به قبل، یا ساعات کار بیشتر ازگذشته یا هر دو اقدام کنند و در صورت موافق نبودن کارکنان با شرایط جدید، با کمترین هزینه به اخراج نیروهای فعلی و جذب نیروهای جدید نیازمند با شرایط دلخواه خود، اقدام نموده و چرخهای بیانتها را رقم بزند و البته همه اینها را زیر بیرق خوشرنگ مقرراتزدایی و رشد اقتصادی دفن کند.
به جز میل به اقتصاد آزاد به طور رادیکال، مقرراتزدایی و موقتیسازی کار کارکنان، کاهش
هر چه بیشتر خدمات اجتماعی رفاهی نیز از ویژگیهای
این نظام است، یعنی در شرایط بحرانزده یا بعد آن این خدمات کمتر و کمتر میشود. به عنوان مثال بعد از طوفان کاترینا، در حالیکه مردم هنوز بهتزده بحران بودند، اقتصاد نئولیبرال از آن به عنوان فرصتی برای از بین بردن اقامتگاههای عمومی اقشار تهیدست، لغو قوانین محیط زیستی، کاهش خدمات عمومی، لغو برنامههای پزشکی کمک به نیازمندان و...استفاده کرد.در حالیکه حتی آدام اسمیت که از نظریهپردازان اولیه، اصلی و مولف نظام سرمایهداری مدرن است مواردی از قبیل رفاه اجتماعی، بهداشتی و... را بر عهده و وظیفه دولتها میداند اما نئولیبرالها با نظراتی ارتدکستر از اسلاف خود به فروش خدمات اجتماعی، رفاهی، پزشکی و...حتی در بحران معتقدند.البته وقتی نظریه پردازان اصلی نئولیبرالها معتقد هستند برنامههای رفاه اجتماعی، مخالف آزادی انسانها است و سیاستهای تامین اجتماعی باعث خیالبافی مردم (بخوانید امید اندک مردم به آیندهای کم و بیش عادلانه) میدانند، در زمینه رفاه اجتماعی عمومی بیش از این هم انتظار نمیرود و شرایط کرونا به جای اینکه فرصتی برای حمایت از مردم در زمینه تامین اجتماعی، پزشکی و... و آسودگی خیال آنها باشد، به بزنگاهی بالقوه برای پولیکردن خدمات، و پرکردن جیبها تبدیل میشود.در حالیکه در دنیای واقعی منصفانه هیچ سودی ارزشمندتر از سلامت و رفاه مردم نیست.کرونا هنوز در برابر علم زانو نزده است و نئولیبرالها ضمن پیش بردن اهداف تعیین شده خود اوج و فرودهای ویروس را تماشا میکنند و شاید با نیم نگاهی به آینده در حال بررسی و برنامهریزی احتمالی شرایط - فعلا دور از دسترس- «بعد از کرونا» هستند.راه اصولی در مقابله با اقتصادهای نئولیبرال، روشنگری و آگاهسازی مردم توسط اندیشمندان اقتصادی انسانگرا،آگاهان سیاسی و فعالان اجتماعی در مورد چنین جریانی است که در نهایت برای هرچه بیشتر کردن ثروت و سرمایه خود، طبقه متوسط به پایین اقتصادی را هدف فقر و ناامنی اقتصادی قرار داده است. روش آگاهیبخشی طبعا از اقداماتی کلیشهای مثل معرفی یک نامزد
- جمهوریخواه- دمکرات(آمریکا)، کارگر- محافظهکار(بریتانیا)- و...بسیار موثرتر است. در چنین شرایطی که کرونا دست به گریبان جهان است باید درک شود مشاغل سبز فقط تولید انرژی از خورشید به جای سوخت فسیلی نیست و مسائلی چون آموزش، پرستاری، پزشکی هم در صورت مدیریت درست و هدر ندادن آنها، نیروهایی تجدیدپذیر، در خدمت انسان و طبیعت خواهد بود.
سایر اخبار این روزنامه
موج تازه تورم در راه است!؟
تا پایان دولت ۱۰۰ درصد روستاهای کشور به شبکه ملی اطلاعات متصل میشوند
جزئیات دومین جلسه دادگاه رسیدگی به پرونده متهمان بانک سرمایه
این دعواها برای مردم نان نمیشود
توضیح نماینده اردبیل در مجلس در مورد گزارش آفتاب یزد
سهم کارگران ایرانی از اقتصاد شکوفا کجاست!؟
کرونا و نئولیبرالیسم
حسینیهای به وسعت جهان
استراتژی کرونایی دونالد ترامپ
تشخیص کاندیداتوری زنان برعهده شورای نگهبان است
همه مقصریم