بایدن روزنه‌ای برای مذاکره؟

 
 
 
 


با توجه به مواضعي که دونالد ترامپ اتخاذ کرده که اگر پيروز نشود يعني تقلب شده!، شايد نتايج روز چهارشنبه اعلام نشود و همان شرايطي که در انتخابات سال 2000 ايجاد شد، تکرار شود که در يک فاصله سه‌هفته‌اي درنهايت ديوان عالي آمريکا، جورج بوش پسر را برنده اعلام کرد. هم‌اکنون گفته مي‌شود ايالت پنسيلوانيا سرنوشت انتخابات آينده ايالت آمريکا را رقم خواهد زد و با توجه به برتري نسبي که بايدن در اين ايالت دارد، بازهم گفته مي‌شود که ترامپ شانس کسب آراي حداکثري در اين ايالت را همچنان دارد، چراکه حدود 10درصد از راي‌دهندگان هنوز اعلام نکرده‌اند به کدام نامزد مي‌خواهند راي دهند و نظرسنجي‌ها حدود 5 تا 10 درصد برتري بايدن را نشان مي‌دهد. قطعا اگر ترامپ رئيس‌جمهور شود، شرايطي که طي چهارسال گذشته آمريکا در نوع مناسبات خود با کشورهاي جهان داشته، ادامه خواهد يافت و اگر بايدن پيروز انتخابات شود، هم در داخل آمريکا و هم در صحنه نظام بين‌الملل بايد شاهد تغييرات جدي باشيم چراکه به‌هرحال دو طرف ديدگاه‌هاي متفاوتي نسبت به خيلي از سياست‌هاي آمريکا در مناطق جغرافيايي مختلف دارند. از طرفي واکنش به پيروزي ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري سه‌شنبه در هاله‌اي از ابهام و ترديد وجود دارد چون به‌هر‌حال شرايط اقتصادي کشور بسيار سخت است که بخشي نتيجه سياست‌هاي تحميلي دولت آمريکاست و بخشي ديگر هم به سياست‌هايي برمي‌گردد که با توجه به منطق اقتصادي و اجتماعي کشور گرفته نشده است. ترامپ روند عادي‌سازي روابط کشورهاي عربي با رژيم صهيونيستي را در نتيجه ايران‌هراسي که طي چهار سال گذشته با شدت بيشتري بدان دامن زد در پيش گرفت و تلاش مي‌کند با شکاف ميان ايران و همسايگان جنوبي خليج‌فارس از اين موقعيت حداکثر بهره‌برداري براي نزديکي اعراب با اسرائيل را بکند. قاعدتا اگر مناسبات ايران با کشورهاي جنوب خليج‌فارس بهبود پيدا کند، ايران‌هراسي که آمريکايي‌ها بدان دامن زدند، توجيه عادي‌سازي روابط با رژيم صهيونيستي براي اين کشورها را از لحاظ اجتماعي و سياسي در ميان افکار عمومي پرهزينه مي‌سازد و تحقق پيدا نخواهد کرد. آمريکايي‌ها با توجه به روند تحولات جمهوري اسلامي طي دو سال و نيم خروج از برجام، به احتمال زياد به‌سادگي از سياست‌هاي تحريمي نخواهند کاست و همچنان تلاش مي‌کنند با افزايش فشار اقتصادي و سياسي به جمهوري اسلامي ايران، اهدافي که براي نشاندن پاي ميز مذاکره است را پيش ببرند. به‌هرحال شرايط حساس و سختي در پيش رو خواهد بود اگر ترامپ بخواهد براي چهار سال ديگر در کاخ سفيد بماند. قطعا ترامپ طي دو سال و نيم گذشته در تلاش‌هايي که براي نابودي برجام کرد، اقدامات زيادي انجام داد که برگشت‌پذيري به‌سادگي نخواهد بود و قطعا بايدن در صورت پيروزي سعي خواهد کرد از سياست‌هاي فشار حداکثري آمريکا در اين مدت استفاده کند تا بتواند امتيازات بيشتري از جمهوري اسلامي ايران بگيرد. ولي اين نکته را بايد در نظر داشته باشيم که شايد بايدن روزنه‌اي ايجاد کند که بتواند دو طرف را پاي ميز مذاکره بکشاند. ما قبل از اين هم اعلام کرده بوديم که اگر بخواهيم با آمريکا مذاکره کنيم با ترامپ مذاکره نخواهيم کرد. اين نشان مي‌دهد که اگر ترامپ نباشد و بايدن باشد، شرايط براي اينکه ايران بتواند مذاکره‌اي با آمريکا آغاز کند که طي آن برجام را احيا کند، بهتر فراهم شود. ولي اينکه از هم‌اکنون به اين تصور باشيم که بايدن با برگشت به برجام همه تحريم‌ها را برخواهد داشت، شايد زياد واقع‌بينانه نباشد. ورود بايدن به کاخ سفيد يک فرصت است که بايد از آن استفاد کرد و با برنامه و تدبير پيش رفت.