آیا آخرین ساخته مجید مجیدی می‌تواند در اسکار موفق باشد؟ طلوع «خورشید» در اسکار

گروه فرهنگ و هنر – «خورشید» مجید مجیدی به عنوان نماینده ایران در اسکار انتخاب شد، فیلمی که در جشنواره ونیز خوش درخشید. اما آیا آخرین فیلم مجیدی شانسی برای دریافت یکی از جوایز سینمایی اسکار را خواهد داشت؟
روز 18 آبان ماه، هیئت معرفی نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار، در پی چند جلسه مستمر، فیلم «خورشید» به کارگردانی «مجید مجیدی» را به عنوان نماینده سینمای ایران برای معرفی به آکادمی اسکار 2021 انتخاب کردند. رائد فریدزاده، دبیر و سخنگوی هیئت معرفی فیلم ایرانی به اسکار گفت: کار این هیئت با توجه به تغییر قوانین اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان و تغییر مهلت زمانی شرکت در این دوره به دلیل شیوع ویروس کووید 19، با بررسی 90 فیلم اکران شده ایرانی آغاز شد و سپس اعضای هیات انتخاب به یک فهرست متشکل از 12 فیلم رسیدند.
به گفته فریدزاده، در ادامه هیات معرفی نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار با بازخوانی مقررات به بازبینی و بررسی تخصصی فیلم‌ها پرداختند و پس از رای‌گیری و تجمیع نظرات، از میان 3 فیلم «خورشید» ساخته مجید مجیدی، «درخت گردو» ساخته محمدحسین مهدویان و «یلدا» ساخته مسعود بخشی، فیلم «خورشید» به کارگردانی «مجید مجیدی» به عنوان گزینه نهایی انتخاب شد و با امضای اعضای این هیئت، به عنوان نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار سال 2021 معرفی خواهد شد.
فیلم‌های جهان با من برقص (سروش صحت)، خانه پدری (کیانوش عیاری)، شنای پروانه (محمد کارت)، روزهای نارنجی (آرش لاهوتی)، تومان (مرتضی فرشباف)، مسخره باز (همایون غنی زاده)، مردن در آب مطهر (نوید محمودی)، یلدا (مسعود بخشی)، کشتارگاه (عباس امینی)، حمال طلا (تورج اصلانی)، درخت گردو (محمدحسین مهدویان) و خورشید (مجید مجیدی) فهرست اولیه هیات انتخاب برای معرفی نماینده سینمای ایران به اسکار را تشکیل داده بودند.


اما هر سال، معرفی فیلم ایرانی به اسکار با حاشیه‌هایی همراه است. امسال برخلاف سال‌های گذشته که ابتدا فهرست ده‌تایی فیلم‌ها منتشر می‌شد و کم کم به فهرست سه‌تایی می‌رسید و درنهایت یک فیلم معرفی می‌شد، فارابی تمامی اطلاعات و در نهایت انتخاب فیلم اصلی را در یک خبر منتشر کرد. از سوی دیگر، ساعاتی قبل از اعلام رسمی نام فیلم «خورشید»، علی مصفا تهیه کننده فیلم «یلدا» که جزو گزینه‌های نهایی فارابی هم بود، در نوشتاری به برخی حضورهای جهانی فیلمش اشاره کرد و این فیلم را گزینه مناسب برای معرفی به اسکار دانست. بعد از معرفی فیلم هم برخی‌ها از نبود نام فیلم «دشت خاموش» احمد بهرامی و «جنایت بی‌دقت» شهرام مکری در این فهرست به دلیل عدم اکران عمومی و ممیزی نوشتند، در حالی‌که این دو فیلم حضورهای جهانی موفقی داشتند.
اما با توجه به اینکه سینماها به دلیل شیوع کرونا در تهران تعطیل بود، برخی از صاحبان فیلم که پروانه نمایش داشتند به دلیل مقررات اکران عمومی برای اسکار، فیلم‌های‌شان را فقط برای یک هفته در یک شهرستان اکران کردند؛ از جمله این فیلم‌ها می توان به «درخت گردو» مهدویان و «خورشید» مجید مجیدی اشاره کرد.
کانون کارگردانان سینمای ایران دو سال قبل خواستار واگذاری هیات انتخاب فیلم برای اسکار فیلم خارجی به خانه سینما شد. در همان مقطع نیز بنیاد سینمایی فارابی، پاسخ مشروحی به این درخواست داد.بنابر این امسال هم بنیاد سینمایی فارابی با حضور سینماگران معرفی شده از خانه سینما و نماینده‌اش، سرانجام فیلم مجید مجیدی را به عنوان فیلم منتخب معرفی کرد. حال باید دید که آیا این فیلم در رقابت با فیلم‌های منتخب دیگر کشورها می‌تواند به مراحل نهایی اسکار راه پیدا کند یا خیر.
اما تاریخچه حضور ایران در آکادمی اسکار تا پیش از این چه بوده است؟ سینمای ایران که از سال ۱۹۷۷ برای اولین بار فیلمی را به عنوان نماینده خود در شاخه بهترین فیلم خارجی اسکار انتخاب کرد در طول بیش از چهار دهه گذشته، بیست و پنج فیلم ایرانی را برای شرکت در این رویداد سینمایی انتخاب کرده است. ماحصل ۲۵ حضور سینمای ایران در شاخه بهترین فیلم خارجی (بهترین فیلم بین‌المللی) جوایز اسکار، کسب دو جایزه با فیلم‌های «جدایی» و «فروشنده» ساخته‌های اصغر فرهادی و یک نامزدی با فیلم «بچه‌های آسمان» به کارگردانی مجید مجیدی بوده است و مجیدی بار دیگر این فرصت را یافته تا با جدیدترین فیلمش، سینمای ایران را در این رقابت بین‌المللی نمایندگی کند.
سال‌ها پیش برای نخستین بار وزارت فرهنگ و هنر وقت در سال ۱۳۵۶ فیلم «دایره‌ مینا» ساخته‌ داریوش مهرجویی را به اسکار معرفی کرد و پس از آن فیلم «باد صبا» ساخته‌ آلبر لاموریس به عنوان نماینده‌ ایران در سال ۵۷ راهی آکادمی اسکار شد و پس از ۱۷ سال وقفه و در سال ۱۹۹۴ فیلم «زیر درختان زیتون» به کارگردانی عباس کیارستمی نماینده ایران در شصت‌وهفتمین دوره جوایز اسکار نام گرفت. «بادکنک سفید» از جعفر پناهی در سال ۱۹۹۵ به اکادمی معرفی شد و پس از یک سال وقفه و در سال ۱۹۹۷ فیلم «گبه» محسن مخملباف نماینده ایران در این جوایز سینمایی شد.
«بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی در سال ۱۹۹۸ به اسکار خارجی رفت و برای اولین بار سینمای ایران توانست به جمع نامزدهای نهایی شاخه بهترین فیلم خارجی اسکار راه یابد و سال بعد آن نیز «رنگ خدا» دیگر ساخته مجیدی فرصت حضور در این جایزه سینمایی را پیدا کرد.
«زمانی برای مستی اسب‌ها» ساخته بهمن قبادی در سال ۲۰۰۰، «باران» مجید مجیدی (۲۰۰۱)، «من ترانه ۱۵ سال دارم» به کارگرانی رسول صدرعاملی (۲۰۰۲)، «نفس عمیق» ساخته پرویز شهبازی (۲۰۰۳)، «لاک پشت‌ها پرواز می‌کنند» از بهمن قبادی (۲۰۰۴)، «خیلی دور خیلی نزدیک» به کارگردانی رضا میرکریمی (۲۰۰۵)، «کافه ترانزیت» از کامبوزیا پرتوی (۲۰۰۶)، «میم مثل مادر» اثر رسول ملاقلی‌پور (۲۰۰۷)، «آواز کنجشگ‌ها» از مجید مجیدی (۲۰۰۸)، «درباره الی» به کارگرانی اصغر فرهادی (۲۰۰۹) و «بدرود بغداد» از مهدی نادری (۲۰۱۰)، نمایندگان سینمای ایران در دهه نخست هزار سوم میلادی بودند تا در سال ۲۰۰۱ سینمای ایران با فیلم «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی توانست برای اولین بار این جایزه مهم را به ویترین افتخارات خود اضافه کند.
در سال‌های ۲۰۱۴، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ به ترتیب فیلم‌های «گذشته» اصغر فرهادی، «امروز» رضا میرکریمی و «محمد رسول‌الله» مجیدی به اسکار فرستاده شدند و در سال ۲۰۱۶ اصغر فرهادی با فیلم «فروشنده» برای دومین‌بار اسکار خارجی را برای ایران به ارمغان آورد.
سال ۲۰۱۸ نیز فیلم «نفس» از نرگس آبیار نماینده سینمای ایران در نودمین دوره جوایز سینمایی اسکار بود، سال ۲۰۱۹ فیلم «بدون تاریخ، بدون امضاء» ساخته وحید جلیلوند این فرصت را یافت تا نماینده سینمای ایران در این جوایز سینمایی باشد و سال گذشته نیز برای اولین بار یک مستند به نام «در جستجوی فریده» ساخته مشترک آزاده موسوی و کوروش عطایی به رقابت اسکار فرستاده شد.
فیلم «خورشید» ساخته مجید مجیدی اولین نمایش بین‌المللی خود را در بخش رقابتی هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم ونیز تجربه کرد و در نهایت روح الله زمانی توانست جایزه جایزه مارچلو ماسترویانی ویژه بهترین بازیگران نوظهور جشنواره را از از آن خود کند. مجیدی برای ساخت فیلم جدیدش جایزه جنبی فانوس جادیی انجمن ملی C.G.S را نیز از جشنواره ونیز دریافت کرد و در ادامه حضورهای بین‫المللی خود به چندین جشنواره از جمله جشنواره فیلم رُم ایتالیا، استکهلم سوئد و جشنواره‌ فیلم لیدز انگلستان نیز دعوت شده است.
فهرست نامزدهای نهایی اسکار ۲۰۲۱ روز ۱۵ مارس (۲۵ اسفند) اعلام می شود و مراسم پایانی نود و سومین دوره جوایز سینمایی اسکار نیز ۲۵ آوریل ۲۰۲۱ (۶ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ ) برگزار خواهد شد.