روزنامه شرق
1395/11/05
«آستانه» پلي به سوي ژنو
شرق: دور یک میز دایره‌ای بزرگ نشسته‌اند؛ بحران سوریه به ایستگاه «آستانه» پایتخت قزاقستان رسیده اما میهمانان نشسته دور میز یا برای هم خط و نشان کشیده‌اند، یا با هم حرف نمی‌زنند، یا به شرط‌ها و شروط‌ها آمده‌اند و منتظر بهانه‌اند بزنند زیر میز. مخالفان مسلح، بند ساییده‌شده تفنگ‌‌هایی را که شش سال است روی شانه می‌کشند شل کرده و راهی آستانه شده‌اند، تفنگ‌ها را البته نیم‌خوابیده و حاضر‌به‌یراق به دیوار یله داده‌اند تا در «آستانه» هر آنچه باب میلشان نبود، دوباره بر شانه بکشند و آتش بگشایند. لباس خاک‌گرفته جنگی را هم با کت و شلوارهای مشکی عوض کرده‌اند تا برای اولین بار بعد از آغاز جنگ در سوریه، مقابل نماینده بشار اسد در قزاقستان بنشینند، چشم در چشم و رخ در رخ نماینده دولت‌هایی که چندسالی است یا از آنها سلاح می‌گیرند یا با آنها می‌جنگند. این‌بار نتیجه پادرمیانی دولت قزاقستان و ایران، ترکیه و روسیه و سازمان ملل در آستانه به نمايش درآمده است. روی پنل آبی‌رنگ سالن مذاکره بزرگ هتل‌ریکسوس آستانه نوشته «صلح سوریه» اما فعلا همه حاضران دنبال ادامه همین آتش‌بس نیم‌بندی هستند که یک‌ماهی است در سوریه برپا شده؛ همه می‌دانند سلاح معارضان و مخالفان در این روزهای آتش‌بس، دلتنگ دوباره آتش‌گشودن است. شرط‌ها و شایعه‌ها بحران آغازشده از مارس 2011، حالا به ایستگاه «آستانه» پایتخت قزاقستان رسیده، شهری سرد و برفی که پیش‌ترها میزبان مذاکرات هسته‌ای ایران هم بود. هفت ماه پیش آخرین نشست در ژنو برگزار شد ولی بی‌نتیجه ماند. پاییز سال گذشته نیز یک دور مذاکره درباره سوریه در وین انجام شد که با حضور نمایندگانی از 19 کشور و اتحادیه اروپا بود. با این حال در نشست فعلی نمایندگان هفت هيئت حضور دارند. نماینده دولت سوریه و رئيس هيئت مخالفان مسلح سوریه، نماینده جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، روسیه، وزیر خارجه قزاقستان، نماینده سازمان ملل و سفیر اتحادیه اروپا و آمریکا در قزاقستان در این نشست حضور دارند. «استفان دی‌میستورا» فرستاده سازمان ملل در امور سوریه، «حسین جابری‌انصاری» معاون وزیر امور خارجه ایران، «بشار جعفری» نماینده دولت سوریه و «محمد علوش» رئیس هيئت مخالفان مسلح سوریه هستند. علوش رئيس دفتر سیاسی جیش‌الاسلام از گروه‌های مسلح اسلام‌گراست. نشست با قرائت پیام رئيس‌جمهور قزاقستان و خوشامدگویی وزیر خارجه این کشور آغاز و بعد از آن درهای جلسه به روی خبرنگاران بسته شد. ایرنا در گزارشی نوشته که «همه روند این مذاکرات دوروزه پشت درهای بسته برگزار میشود، ولی بخش‌های غیرمحرمانه گفت‌وگوها برای خبرنگاران که خارج از هتل محل برگزاری اجلاس مستقر هستند، از طریق ویدئوکنفرانس پخش خواهد شد». خبرهای منتشره قبل از بسته‌شدن درها حاکی از این بود که مخالفان گفته‌اند هیچ مذاکره رودررویی با نماینده دولت بشار اسد نخواهند داشت. ساعتی بعد شایعه این نشست با حضور نماینده سازمان ملل مطرح شد اما تا عصر دوباره لغو شد. این اولین دورهم‌نشینی مخالفان و نماینده دولت سوریه است. اگرچه دو طرف دور میز مذاکره حضور دارند، سخنگوی مخالفان هم گفته تنها درباره آتش‌بس مورد توافق روسیه و ترکیه مذاکره خواهند کرد. بشار جعفری، نماینده دولت بشار اسد هم گفته با ترکیه هیچ مذاکره مستقیمی نخواهد داشت. اگرچه تا پیش از آغاز مذاکرات ایران به طور رسمی با حضور آمریکا در این مذاکره مخالفت کرده بود اما خبرهای غیررسمی منتشرشده در فضای مجازی هنوز حاکی از ادامه این اختلاف است. همچنین شایعاتی مبنی بر اختلاف بین تهران و مسکو درباره استراتژی درپیش‌گرفته در سوریه نیز مطرح شده. بااین‌حال مذاکرات متعددی بین هيئت‌های حاضر از روز شنبه انجام شده است. هيئت‌های ایران، روسیه و ترکیه چند دور نشست دوجانبه و سه‌جانبه در هتل ماریوت برگزار کردند و در جریان این مذاکرات حضور گروه‌های معارض مسلح سوری در مذاکرات آستانه و معارض سیاسی (غیرمسلح) در نشست آینده تأيید شد. هم‌زمان در ترکیه نیز نشست‌هایی با مخالفان انجام شد. حالا در آستانه همه دنبال تمدید آتش‌بسی هستند که از 10 دی ماه برپا شده است. نماینده دولت: رفتار مخالفان تحریک‌آمیز بود جلسه اول دوساعته بود و بعد از پایان جلسه هر کسی نظرش را درباره افتتاحیه نشست اعلام کرد. گزارشی که ایسنا به نقل از شبکه اسکای‌نیوز عربی، منتشر کرده نشان می‌دهد دو طرف اصلی درگیر از نتیجه جلسه خیلی راضی نیستند. بشار جعفری، رئیس هيئت دولت سوریه در این مذاکرات با بیان اینکه مخالفان برای شکست مذاکرات می‌کوشند، اعلام کرد هيئت مخالفان از چارچوب دیپلماتیک مذاکرات آستانه خارج شده است. مذاکرات آستانه عملا رویدادی مهم در مسیر حل‌وفصل سیاسی در بحران سوریه است اما ما در نشست آستانه با یک حقیقت روبه‌رو شدیم و آن اینکه مخالفان اهمیت این رویداد و مذاکرات را درک نمی‌کنند؛ درحقیقت صحبت‌های هيئت مسلح، بی‌ربط به نشست بود و خیلی مسائل نامربوط به نشست آستانه مطرح شده و این نشان می‌دهد که آنها نماینده یک جریان یا گروه یا طرز فکر هستند. هيئت مخالفان از چارچوب دیپلماتیک و ساختار مذاکرات خارج شده‌اند. لحن هيئت مخالفان کاملا تحریک‌آمیز بود و حاضران در جلسه را تحریک می‌کرد، همچنین تفاوت و تغییرات در عملکرد و گفتار گروه‌های مسلح امری واضح بود. جعفری ادامه داد: رئیس هيئت مخالفان دائما از اقدامات جبهه النصره در وادی بردی دفاع می‌کند و می‌گوید اقدامات نظامی ارتش سوریه علیه النصره نقض آتش‌بس اخیر است. اما همان‌گونه که می‌دانید، آب مردم سوریه را قطع کرده‌اند، النصره هرگز طرفی از توافق آتش‌بس اخیر نبوده اما آنها با دفاع از جبهه النصره از یک گروه و طرف خاص حمایت می‌کنند و ما با تروریست‌ها مذاکره‌ای نداریم. رئیس هيئت اعزامی دمشق به مذاکرات آستانه گفت: جلسه اول خوب برگزار شد و صحبت‌های ما سرشار از پیام‌های مثبت و خوش‌بینی بود، اما هيئت مخالفان که هدفشان شکست مذاکرات است، غیرحرفه‌ای عمل کرده و صحبت‌هایشان تحریک‌آمیز و بیان دیکته‌های ارائه‌شده به آنها بود. ما به همه گفتیم هرگز تحریک نمی‌شویم و جزئی از سناریویی که نشست آستانه را هدف گرفته، نیستیم. ما باید براساس اصول توافق آتش‌بس عمل کنیم، مخالفان تفسیرهای خاصی را از آتش‌بس ارائه می‌دهند. آنها به بندهای اصلی آتش‌بس پایبند نیستند. مخالفان: ایران در بیانیه پایانی نقش ندارد پیش از جعفری، محمد علوش، رئیس هیئت مخالفان مسلح سوری، در مذاکرات آستانه، نشستی مطبوعاتی ترتیب داده و توپ را به زمین دولت سوریه انداخته و گفته دولت سوریه می‌خواهد مذاکرات را به شکست بکشاند. ما خواهان توقف درگیری در تمامی خاک سوریه هستیم. ما خواستار اجرای بندهای مندرج در قطع‌نامه ۲۲۴۵ شورای امنیت درباره اقدامات انسانی در سوریه هستیم و در مذاکرات امروز این مطالب مطرح شده است. به گزارش ایسنا، به نقل از شبکه اسکای‌نیوز عربی، هيئت اعزامی مخالفان مسلح سوری در آستانه در این کنفرانس مطبوعاتی تهدید کرد: «اگر مذاکرات آستانه شکست بخورد مخالفان به جنگ در سوریه ادامه خواهند داد». محمد علوش، رئيس این هيئت گفت: ما برای بررسی مسائل نظامی و گفت‌وگو درباره تثبیت آتش‌بس در سوریه، به اینجا آمده‌ایم، نه مسئله سیاسی و صحبت درباره انتقال سیاسی به هيئت عالی مخالفان در مذاکرات با نظام مربوط میشود. مرجعیت سیاسی؛ برای ما بیانیه ژنو یک است. در سوریه هزاران نیروی خارجی هستند که به نفع اسد می‌جنگند و زمانی که روسیه بحث درباره پرونده جبهه فتح‌الشام (النصره سابق) را مطرح کرد گفتیم صحبت درباره این پرونده پس از توافق درباره اصل خروج شبه‌نظامیان خارجی از سوریه ممکن است. مخالفان سوری همچنین گفتند تنها پس از خروج شبه‌نظامیان خارجی و پایان محاصره برخی مناطق، از جمله وادی بردی، غوطه شرقی و جنوب دمشق حاضر به مذاکره درباره پرونده فتح‌الشام هستند. مخالفان سوری حاضر در آستانه دولت سوریه و ایران را به نقض آتش‌بس متهم می‌کنند. موضع ایران حسین جابری‌انصاری، معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه ایران در سخنرانی گشایش مذاکرات سوری در آستانه بر ادامه راهبرد سه‌جانبه تهران، مسکو و آنکارا برای حل سیاسی بحران سوریه تا رسیدن به نتیجه تأکید کرد. جابری‌انصاری تأکید کرد: نشست آستانه فرصتی است تا با بازبینی تلاش‌ها برای صلح و ترمیم نقايص روندهای گذشته، در چارچوب ابتکار سه‌جانبه روسیه، ترکیه و ایران به گفت‌وگوی دولت سوریه و گروه‌های مسلح معارض سوری پیوسته به روند مذاکرات، برای نیل به راه‌حل سیاسی کمک کنیم. برای تحقق این هدف، ضروری است نقشه راه روشنی داشته باشیم. پیشنهاد مشخص ما این است که تمام شرکت‌کنندگان در گفت‌وگوها، اقدام‌های خشونت‌بار را رد و با تثبیت آتش‌بس و ترک انواع مخاصمه‌ها به این روند کمک کنند. ما باید از پیوستن گروه‌هایی که در نشست حضور ندارند به این فرایند به شرط التزام به اصل عدم خشونت استقبال کنیم. او از جامعه بین‌الملل هم خواست که با مهار انتقال غیرقانونی سلاح و جلوگیری از کمک‌های مالی به تروریست‌ها، موجبات تدوام این روند را فراهم کند. در پیش‌نویسی که برخی رسانه‌ها از بیانیه پایانی نشست منتشر کردند، ایجاد یک سازوکار سه‌جانبه برای نظارت و تضمین اجرای کامل آتش‌بس و دعوت به آغاز مذاکرات بر اساس قطع‌نامه 2254 شورای امنیت و حمایت از تمایل معارضان مسلح برای شرکت در دور بعدی مذاکرات ژنو مطرح شده است. همچنین گفته میشود براساس این پیش‌نویس، کشورهای ذی‌ربط بر سر جداسازی دو گروه تروریستی داعش و النصره از سایر گروه‌های دیگر به توافق رسیده‌اند. امید به ژنو مخالفان، تیزی سلاح‌شان را همان ساعات اول به رخ کشیدند؛ تهدید کردند اگر نشست شکست بخورد، جنگ را از سر می‌گیرند. دولت را متهم به نقض آتش‌بس و به شکست‌کشاندن مذاکرات کردند. نماینده دولت آنها را به رعایت‌نکردن آداب دیپلماتیک متهم کرد و گفت تحریک نمی‌شوند تا نشست شکست بخورد. هدف نانوشته نشست آستانه، گام‌به‌گام تقلیل پیدا می‌کند، از صلح برای سوریه به تمدید آتش‌بس رسید و شاید تنها به تمدید آتش‌بس در برخی مناطق دست پیدا کند. آستانه شاید تنها گامی برای رسیدن به مذاکره دوباره در ژنو، شهر باران‌های بی‌قرار و رودهای روان باشد.
سایر اخبار این روزنامه
پلاسكو همچنان در دود
تأييد حکم جلب فرزند معصومه ابتكار
راه‌حل معضل ایمن‌نبودن ساختمان‌ها بستن راه کسب‌وکار مردم نیست
گفت‌وگوی تلفنی ترامپ و نتانیاهو درباره ایران
هاشمی گفت راضی هستی نزد سعودی‌ها آشکار شود در ایران کاره‌ای نیستم؟
«آستانه» پلي به سوي ژنو
ترامپ با دیپلماسی تهاجمی در قبال ایران شروع می‌کند
هیچ‌وقت خودم را جدی نگرفتم
مسئولیت شهرداری در پلاسکو
