توافق برد- برد؟

محمد معین‪-‬ با پیروزی جوبایدن در انتخابات جنجالی آمریکا، بار دیگر زمزمه‌های مذاکره بین ایران و آمریکا در محافل سیاسی و اجتماعی جامعه شدت گرفته است. این زمزمه‌ها پس از آن صورت گرفت که آقای بایدن، با عقلانیت لیبرال دموکراسی، یکی از وعده‌های
انتخاباتی خود را بازگشت به برجام و
از سرگیری مذاکره با ایران عنوان کرد. اما
بحث مذاکرات آتی در حالی صورت می‌گیرد که دونالد ترامپ در بحبوحه نزاع انتخاباتی خصومت شخصی و حزبی خود را با ایران


نه تنها کم نکرده، بلکه با شدت بخشیدن به
تحریم‌ها سعی دارد عادی‌سازی روابط ایران با آمریکا را با هزینه‌ بیشتری مواجه کند. البته این خصومت تنها مختص دونالد ترامپ نبوده و رهبران رژیم صهیونیستی و رقبای منطقه‌ای ایران نیز در حوزه خلیج فارس در این زمینه بسیار فعال هستند. هرگونه عادی‌سازی بین ایران و آمریکا از یکسو اسرائیل را به دلیل نگرانی از موجودیت و نقش منطقه‌ای خود با خطر بالقوه تهدید می‌کند که ایران بتواند جایگاه و نقش آنها را در منطقه و در آمریکا محدود کند و از سوی دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس هستند که ارتباط ایران با آمریکا را یک تهدید علیه موجودیت خود می‌دانند.
با تمام این محدودیت‌ها و مشکلات جاری در روابط ایران و آمریکا، نگارنده بر این باور است که توافق این دو کشور چه از بُعد راهبردی و چه از بُعد استراتژیکی یک توافق کاملاً برد- برد است. در واقع مانعی برای پیروزی رقبای
منطقه‌ای و بین‌المللی این دو کشور خواهد بود.
از این رو طرف‌های مذاکره نباید اجازه دهند رقابت‌های جناحی و نفوذ سیاسی دیگر کشورها در روند مذاکره دخالت و ورود پیدا کنند، همچنین برای شروع مذاکره به غیر از لغو تحریم‌های یکجانبه آمریکا نباید طرفین پیش شرط‌هایی را تعیین کنند.
از آنجایی که در دوره گذشته آمریکا به طور یکجانبه از توافقنامه برجام خارج شده لازم است که چارچوب و ضمانت‌های اجرائی تعیین شود که امکان زیرپا گذاشتن توافقات آتی عملاً ممکن نباشد. از سوی دیگر شروع مذاکره منوط به آمدن یا رفتن دولت خاصی در کشور نباشد و مقدمات و الزامات مذاکره در یک بستر فراجناحی در کشور آماده و مهیا شود. از سوی دیگر مذاکره از مَنظر آمریکا هم بسیار ضرورت دارد. در توضیح این مهم اینگونه می‌توان استدلال کرد که ایران اگر در راستای حفظ منافع ملی خود با غرب به نتیجه نرسد، یقیناً به شرق گرایش پیدا خواهد کرد. ایران به دلیل شرایط ژئوپولیتیکی و استراتژیکی که در اختیار دارد همانند پلی بین سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا است. البته مزیت و امکانات بسیاری در ایران وجود دارد که می‌توان به منابع عظیم طبیعی، ذخایر بزرگ انرژی، وسعت جغرافیایی و مهمتر از آن نیروی انسانی متخصص اشاره کرد. این پتانسیل‌های موجود در ایران باعث می‌شود قدرت‌های بزرگ تلاش کنند از آن بهره‌مند شوند.