برجام و احتمال اعضای جدید!

درحالی که گفتگوهای آتی میان ایران و کشورهای 5+1 و به طور ویژه ایالات متحده هنوز قابل پیش‌بینی نیست و اما و اگرهای مختلفی در این باره وجود دارد یکی از موضوعاتی که در روزهای اخیر شاهد بودیم تمایل برخی کشورها برای اضافه شدن به مذاکرات برجامی میان ایران و 5+1 در آینده است. در این زمینه بیشترین تلاش از سوی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس مطرح شده و سیگنال‌هایی از جو بایدن نیز دریافت شده که او نیز موافق چنین موضوعی است که برخی کشورهای منطقه به مذاکرات اضافه شوند. هرچند شاید رئیس جمهور آتی ایالات متحده به دنبال این بوده که نگرانی‌های کشورهای عرب منطقه
نسبت به آینده را کاهش دهد. با این حال در این زمینه باید چند نکته را مورد توجه قرار داد.
نخست اینکه قاعده بر این است که در مذاکرات سیاسی هرچقدر تعداد شرکت‌کننده گان
بیشتر شود گفتگوها پیچیده‌تر می‌شود و موضوعات اختلافی بیشتر را نیز می‌تواند در خود جای دهد. بنابراین در روند آتی نیز افزوده شدن کشورهای منطقه تنها دستیابی به نتیجه را دشوارتر خواهد کرد و سودی برای گفتگوهای برجامی نخواهد داشت. نکته دومی که باید مدنظر قرار داد این است که پایه گفتگوهای هسته‌ای که به برجام ختم شد ناشی از این بود که کشورهای عضو دائم شورای امنیت تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کردند و طبیعتا برای برداشتن این تحریم‌ها گفتگوها با محوریت اعضای دائم شورای امنیت و ایران شکل گرفت، در این میان با توجه به نفوذ آلمان‌ها در اروپا، این کشور نیز اضافه شد. بنابراین طبیعی است که لزومی ندارد در مذاکرات برجامی طرف‌های دیگری اضافه شوند. از سوی دیگر اختلافاتی میان ایران و کشورهای منطقه وجود دارد و تهران نیز بارها اعلام کرده آماده گفتگو با طرف‌های منطقه‌ای در این زمینه است. در واقع اگر قرار است اختلافات بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس از روند مذاکره به یک نتیجه برسد این مذاکرات نیازمند یک چارچوب مشخص است که جدا از چارچوب برجام خواهد بود. در مذاکرات منطقه‌ای می‌توان نقش سازمان ملل را مورد توجه قرار داد و اگر همه طرفین نسبت به حضور کشورهای ثالث مانند قدرت‌های جهانی رضایت داشتند در این صورت می‌توان در گفتگوهای منطقه‌ای نیز شاهد بازیگران موثر بود. این درحالی است که الزامی وجود ندارد که قدرت‌های جهانی حتما باید در مذاکرات منطقه‌ای میان تهران و سایر همسایگان حضور داشته باشند. در این زمینه ایران نیز بارها اعلام کرده که امنیت منطقه می‌تواند با همکاری همه کشورهای این منطقه و بدون دخالت خارجی‌ها
تامین شود.