روزنامه ابتکار
1399/09/17
جشنواره فیلم فجر 99 با چه چالش‌هایی روبه‌رو خواهد بود؟ اما و اگرهای بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور
گروه فرهنگ و هنر – کم‌کم به سی و نهمین جشنواره فیلم فجر نزدیک می‌شویم. جشنواره‌ای که تا پیش از این هم گمانه‌زنی‌های بسیاری درباره چگونگی برگزاری آن مطرح شده بود. اما روز شنبه دبیر این جشنواره در نشست خبری چگونگی برپایی این رویداد را شرح داد و حالا با مشخص شدن چند و چون جشنواره فیلم فجر 99، چالش‌های بسیاری بر سر راه این دوره پیش‌بینی میشود.یک سال است که کرونا تمامی جنبه‌های زندگی بشری را تحت‌الشعاع قرار داده است. دیگر گرد هم جمع شدن یک حرکت اجتماعی بی‌دغدغه نیست. به همین دلیل بسیاری از گردهمایی‌های سینمایی یا برگزار نشدند یا به صورت مجازی انجام شدند. البته بودند رخدادهایی که که به صورت فیزیکی برگزار شدند اما همان‌ها هم شرایطی را رعایت کرده بودند.
در اکثر کشورهای جهان، هفتاد و سومین جشنواره فیلم کن با چالشی مهم برای برگزاری یا عدم برگزاری رو به رو شد. این جشنواره قرار بود از ۱۲ تا ۲۳ ماه می (۲۳ اردیبهشت تا ۳ خرداد) برگزار شود که نخست به سبب شیوع ویروس کرونا به تعویق افتاد و مسئولان آن درنظر داشتند این جشنواره را با عادی‌تر شدن شرایط در پایان ماه ژوئن و اوایل جولای برپا کنند، اما تمدید شرایط قرنطینه در فرانسه و ممنوعیت برگزاری هر جشنواره و رویداد حداقل تا اواسط ماه جولای (اواخر تیر)، بار دیگر برگزاری کن ۲۰۲۰ را در هاله‌ای از ابهام فرو برد و سرانجام با فروکش نکردن چشمگیر ویروس کرونا عملا هیچ راهی برای برگزارکنندگان کن به جز لغو جشنواره باقی نماند و تنها بازار جشنواره کن امسال به صورت آنلاین از تاریخ ۲۲ تا ۲۶ ژوئن (۲ تا ۶ تیر) برگزار شد. اغلب فیلم های انتخابی کن نیز با برچسب «کن ۲۰۲۰» در جشنواره های دیگر به نمایش گذاشته شدند.
پس از آن جشنواره الف جهانی کارلوی واری جمهوری چک که قرار بود از تاریخ ۲ تا ۱۰ جولای ۲۰۲۱ (۱۱ تا ۱۹ تیر ۱۴۰۰) برگزار شود- نیز در راستای کنترل شیوع ویروس کرونا به صورت رسمی دوره سال ۲۰۲۰ خود را لغو کرد. در انتها ۱۶ فیلم رقابتی این جشنواره در ۹۶ سالن سینمایی در سراسر کشور جمهوری چک به نمایش گذاشته شدند.
اما جشنواره ونیز امسال پیشگام حرکتی با شعار «آغازی دوباره برای سینما» شد و به عنوان اولین جشنواره سینمایی شاخص سینمای جهان به صورت حضوری در دوران شیوع بحران کرونا از تاریخ ۲ تا ۱۲ سپتامبر (۱۲ تا ۲۲ شهریور ۱۳۹۹) برگزار شد تا آغازی دوباره برای سینمایی رقم بزند که حداقل در شش ماه گذشته آن آسیب‌های جدی از بحران کرونا دیده بود. هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم ونیز البته با پروتکل‌های سختگیرانه‌ای چون استفاده اجباری از ماسک، نمایش فیلم‌ها با رعایت فاصله اجتماعی، تب‌سنجی از شرکت‌کنندگان، انجام دوبار تست کرونا برای مهمانان بین‌المللی خارج از اتحادیه اروپا، کاهش شمار عکاسان خبری و برگزاری نشست‌های مطبوعاتی به صورت مجازی یا با حداقل تعداد خبرنگاران با موفقیت برگزار شد تا راه را برای سایر جشنواره ها هموار کند.
با فاصله زمانی اندک پس از ونیز، شانزدهمین دوره جشنواره فیلم زوریخ از ۲۴ سپتامبر تا ۴ اکتبر ( ۳ تا ۱۳ مهرماه) به صورت کاملا حضوری و با استقبال گسترده مخاطبان و اهالی سینما و با پروتکل‌هایی کمتر سختگیرانه در مقایسه با ونیز برگزار شد.
این روزها بحث نحوه برگزاری سی و نهمین جشنواره فیلم فجر داغ است که در نهایت دبیر جشنواره فیلم فجر اعلام کرده است که فعلا گزینه فقط نمایش برای داوران را جدی گرفته است و به گزینه‌های دیگری همچون نمایش با پروتکل‌های بهداشتی برای اهالی رسانه و سینماگران و در شیوه سوم اگر شیوع کرونا در مرحله حاد نباشد، نمایش محدود برای مردم صحبت کرده است.
آنطور که دبیر جشنواره، سیدمحمدمهدی طباطبایی نژاد در نشست خبری این جشنواره توضیح داد، در حال حاضر قرار بر این است که این جشنواره بدون هیات انتخاب در همه بخش‌های داستانی، مستند، کوتاه و تبلیغات برگزار و آثار صرفاً به داوری گذاشته شوند. با این اتفاق دیگر مجالی برای ایراد گرفتن از نظر و سلیقه هیات انتخاب نیست و آن‌هایی که ممکن بود اثرشان رد شود هم داوری می‌شوند. به این ترتیب یکی از حاشیه‌های جشنواره از همین حالا از بین رفته است.
همچنین اگر وضع شیوع کرونا اندکی بهبود یابد و امکان نمایش فیلم‌ها فراهم شود اهالی رسانه و منتقد احتمالاً همراه با جمعی از صاحبان فیلم‌ها بتوانند آثار این دوره از جشنواره را در برج میلاد تماشا کنند؛ مکانی که چند سالی است به محل بحث و اختلاف نظر برای برپایی این رویداد تبدیل شده است.
اما طرح سوم که با وضعیت فعلی به نظر بعید می‌رسد عملی شود این است که در بهمن ماه امسال پاندمی آنقدر کنترل شده باشد که امکان نمایش فیلم‌ها با ظرفیت ۴۰ تا ۵۰ درصد برای مردم فراهم شود، این در حالی است که همین الان هیچ دورنمایی برای از سرگیری فعالیت سینماها وجود ندارد و سالن‌های سینمایی تقریباً جزو آخرین مشاغلی هستند که در رفع محدودیت‌ها، مورد توجه ستاد ملی کرونا بوده‌اند.
بر این اساس فعلا فقط همان رقابت فجر باقی می‌ماند که با تعریف جشنواره تفاوت‌های آشکار دارد. اما با این حال طرح چند پرسش و نکته می‌تواند قابل توجه باشد که اولین نکته اساسی در برگزاری این است که شور و هیجان هر سال جشنواره فیلم فجر که به واسطه حضور مخاطب و برگزاری نشست‌های خبری با حضور عوامل فیلم‌ها بود، دیگر وجود ندارد.
طباطبایی‌نژاد گفته است که این را با برنامه‌های تولیدی تلویزیون و سامانه‌های درخواستی میشود جبران کرد، اما باید پرسید آیا منظور همان تلویزیونی است که در اندک روزهای باز بودن سینماها در ۹ ماه گذشته، هر چه سینمایی‌ها فریاد زدند و درخواست کردند که تلویزیون همراهی‌شان کند و نکرد؟ همان تلویزیونی که از طریق زیرمجموعه‌های خود امکان پخش زنده برنامه‌های سینمایی را در پلتفرم‌ها مختل کرده است؟
اصلا حتی درصورت همکاری خوب تلویزیون و سامانه‌های نمایش درخواستی، وقتی فیلمی نمایش داده نمی‌شود چقدر برنامه‌های جشنواره‌ای برای مخاطب جذابیت خواهد داشت؟ البته به نظر می‌رسد همانطور که در چند سال گذشته پیش از شروع جشنواره برخی فیلم‌ها به طور خصوصی برای بعضی رسانه‌ها و منتقدان نمایش داده می‌شدند، امسال این محافل خیلی داغ‌تر شود و بیشتر سینماگران ترجیح بدهند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در جمع‌های محدودی فیلم‌هایشان را نمایش بدهند، اتفاقی که در سال های قبل هم می افتاد و برخی سینماگران تمایل داشتند که فیلم‌شان را قبل از اکران در فجر برای برخی صاحب نظران رسانه به نمایش بگذارند تا آنها زودتر درباره فیلم‌هایشان بنویسند. (البته اگر اهالی رسانه قبول کنند در شرایط کرونایی در این محفل‌های نمایش فیلم شرکت کنند.)
نکته دیگر این است که در فراخوان ذکر شده، جشنواره برای معرفی و تقدیر از برگزیدگان و فعالان سینما که در این سال برای خاموش نشدن چراغ سینما تلاش کردند برگزار میشود. طباطبایی‌نژاد گفته است، براساس آمار فیلم‌هایی که از سال قبل باقی مانده و به جشنواره نرسیدند و پروانه ساخت‌های صادر شده، نزدیک به ۵۰ فیلم احتمالا می‌توانند برای جشنواره متقاضی باشند، اما آیا همه فیلمسازانی که در ماه‌های گذشته فیلم ساخته یا نتوانستند در جشنواره قبلی نمایش بگذارند، حاضرند نتیجه کار خود را در یک رویداد بدون مخاطب و صرفا برای داوران نمایش دهند؟
نکته دیگر درباره فیلم‌های جشنواره کوتاه تهران است که با تعطیلی سینماها نیمه کاره مانده و مشخص نیست اگر تا بهمن دستوری به بازگشایی سینماها داده نشود بهترین فیلم کوتاه چطور انتخاب میشود.
با وجود همه نکاتی که در اینجا اشاره شد و نکات بیشتری که درباره شیوه برگزاری و فراخوان و داوری آثار خود دارد، مثل آنچه درباره فیلم‌های اول رخ می‌دهد که بخش نگاه نو حذف شده و این فیلم‌ها در همه بخش‌ها داوری می‌شوند، باید منتظر ماند و دید تاریخ جشنواره فجر از دوره سی و نهم چه روایتی برای سینمای ایران باقی خواهند گذاشت.
سایر اخبار این روزنامه
جشنواره فیلم فجر 99 با چه چالش‌هایی روبه‌رو خواهد بود؟
اما و اگرهای بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور
علیرضا صدقی
گذرگاه سخت انتخابات 1400
چه کسانی در انتخابات 1400 حضور پیدا نمی‌کنند؟
بازار داغ تکذیب
تا اقتصاد تثبیت نشود، افزایش حقوق معنا ندارد
اما و اگرهای حقوق و دستمزد ۱۴۰۰
وزیر بهداشت می‌گوید ایران در ساخت واکسن «کارستان» می‌کند
ایران پنج، آمریکا یک!؟
«ابتکار» تاثیر شعارهای سیاسی بر مسائل اقتصادی و اجتماعی را بررسی کرد
چتر بورس بر سر انتخابات 1400
کاهش تنش بین عربستان و قطر چه تاثیری بر تغییر معادلات منطقه‌ای خواهد داشت؟
توافق در وقت اضافه حضور ترامپ
اسحاق جهانگیری:
امنیت غذایی مردم و تامین کالاهای اساسی و دارو در اولویت است
سخنگوی سپاه:
ترور شهید فخری زاده با هدایت ماهواره ای انجام شد
در نخستین سفر خارجی وزیر خارجه سوریه به تهران سفر می‌کند
