روزنامه خراسان

تب مالت؛ بیماری هـزار چهره

مهین رمضانی- طی روز های گذشته خبر های متعددی درباره شیوع بیماری تب مالت در کشور شنیده یا خوانده ایم. آخرین مورد مربوط به 4روز قبل بود که رئیس پژوهشکده سلامت خانواده دانشگاه علوم پزشکی تهران گفته بود: «شهرستان بیجار در سطح کشور به عنوان پایلوت اجرای طرح رصد و کنترل تب مالت انتخاب شده است تا الگویی برای سایر شهر های درگیر تب مالت در کشور باشد. دکتر حسین ملک افضلی در نشست مدیران بیجار افزود: شهرستان بیجار به علت گستردگی جغرافیایی، تنوع زیستگاه و ورود و خروج دام های غیر بومی، الگویی برای مبارزه با تب مالت در سطح کلان کشور خواهد بود. او با اشاره به اوج شیوع بیماری تب مالت در فصل بهار و به ویژه ماه خرداد، یادآوری کرد: به طور معمول در شهرستان بیجار، حدود 125 نفر در سه ماه نخست سال به علت رعایت نکردن موارد بهداشتی، به بیماری تب مالت مبتلا شده اند.
ملک افضلی اظهار کرد: بیشترین محدوده سنی مبتلایان به بیماری تب مالت، 40 الی 49 سال است که حدود 20.33 درصد جمعیت جامعه را تشکیل می دهند و این در حالی است که این رده سنی، جزو جمعیت فعال کشور هستند.» در عین حال با گرم شدن هوا، احتمال شیوع این بیماری وجود دارد که البته اگر به توصیه های بهداشتی در این ارتباط توجه شود ضریب ایمنی بالا می رود و چه بسا به هیچ مشکلی برخورد نکنیم.
بنابراین از آن جا که ما در کمربند جهانی این بیماری قرار داریم وگاهی شاهد ورود دام قاچاق به کشوربه ویژه از همسایگان شرقی هستیم باید منتظر خبر های مربوط به بیماری تب مالت باشیم. در این گزارش سعی ما براین است تا ضمن آشنایی بیشتر با این بیماری، اطلاعات کافی از شیوه پیشگیری هم ارائه شود.
تب مالت چیست؟


"بیماری تب مالت" یا "بروسلوز" به عنوان یکی از مهم ترین بیماری های مشترک انسان و دام محسوب می شود. باکتری «بروسلا» که ایجاد کننده بیماری است، طیف وسیعی از پستانداران اهلی و وحشی را مبتلا می سازد. این بیماری به علت ایجاد سقط جنین در دام، کاهش تولید شیر، عقیمی و نازایی دام های مبتلا و همچنین ابتلای انسان به بیماری تب مالت، همواره از دو بعد اقتصادی و بهداشتی مورد توجه قرار می گیرد.
این باکتری می تواند به سه طریق از حیوان به انسان انتقال یابد:
محصولات لبنی غیرپاستوریزه
باکتری بروسلا در حیوانات آلوده می تواند از طریق شیر، بستنی، کره و پنیر غیرپاستوریزه به انسان منتقل شود. همچنین این باکتری می تواند از طریق گوشت خام یا نیم پز شده حیوانات آلوده به انسان منتقل شود.
استنشاق
باکتری بروسلا به راحتی درهوا پراکنده می شود.هم چنین باکتری هایی که از فرد دفع شده می تواند از طریق گرد وخاک منتشر شود. کشاورزان، تکنسین های آزمایشگاه و کارگران کشتارگاه ها می توانند این باکتری را استنشاق کنند.
تماس مستقیم و انتقال از فردی به فرد دیگر
باکتری موجود در خون، مایع منی یا جفت حیوانات آلوده می تواند از طریق زخم وارد جریان خون شود.
انتقال این بیماری از شخصی به شخص دیگر بی نهایت کم است. (از طریق تماس شخص با شخص) اما در مادران شیرده ممکن است این بیماری به نوزادشان منتقل شود.
انتقال از طریق رابطه جنسی هم گزارش شده است. اگر نوزاد یا شخص در معرض خطر بیماری تب مالت معالجه شوند، خطر مبتلا شدن برای هر دو طی 3 روز کاهش پیدا می کند.
ریشه کنی کامل بیماری به نقل از راهنمای کشوری مبارزه با بروسلوز وزارت بهداشت به منشاء  آن یعنی حیوانات، وابسته است.
علائم تب مالت
تشخیص تب مالت گاهی بسیار دشوار است؛ به خصوص در مراحل اولیه که اغلب به بیماری های دیگر از جمله آنفلوآنزا شباهت دارد. چنان چه تبی ناگهانی، با حرارت شدید یا مداوم داشتید و یا در صورت بروز درد عضلانی و یا ضعف غیرمعمول یا هر گونه عوامل خطر مربوط به بیماری، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
تب مالت بسیاری از حیوانات وحشی و اهلی را مبتلا می کند. گاو، بز، گوسفند، خوک، سگ، شتر، گراز و گوزن به ویژه نسبت به بیماری مستعد هستند. شکلی از تب مالت نیز گونه های خاصی از فک ها، دلفین ها و نهنگ ها را آلوده می کند. همان طور که از نام این بیماری مشخص است علامت اصلی این بیماری تب است که به طور معمول درشب به اوج خود می رسد و بیمار دچار تعریق فراوان می شود.
در اوایل بیماری ممکن است تا مدت ها به جز تب و تعریق شبانه علامت دیگری وجود نداشته باشد، ولی به تدریج درد استخوان ها و مفاصل به خصوص درد لگن در برخی بیماران شروع می شود. درد لگن گاهی آن قدر شدید است که بیمار به سختی راه می رود. کاهش وزن، سردرد ودردعمومی بدن از دیگر نشانه های آن است.
در نوع حاد: درد عمومی به ویژه درد پشت، کاهش اشتها، تب ولرز ناگهانی
در نوع تحت حاد: عموما با تب حاد شروع نمی شود وآغاز آن بی سرو صداست و بیمار از ضعف وسستی شکایت می کند.
در نوع مزمن:معمولا علایم بعد از یک دوره تب دار، تا سال ها باقی می ماند.
در نوع لوکالیزه:باکتری می تواند در اعضای مختلف بدن ایحاد عفونت کند، اعضایی مانند استخوان، سیستم اعصاب مرکزی، قلب، ریه، طحال، کلیه، پروستات وپوست.
بیماری در مردان 20 تا 60 ساله شایع تر است. دوره نهفتگی بیماری ممکن است 50تا 60 روز یا حتی تا چندین ماه باشد. بیماری یک نوع حاد و یک نوع مزمن دارد.
تشخیص
تشخیص افتراقی بروسلوز حاد در مراحل اولیه بیماری از بیماری های دیگرمانند تیفوئید و سل و سایر امراض مولد تب طولانی قدری مشکل خواهد بود و از طرفی بروسلوز مزمن همراه با تب، اسپلنومگالی (بزرگی طحال) و هیپراسپلنیسم (پرکاری طحال) ممکن است با کالاآزار (بیماری مشترک بین انسان ودام که از طریق نیش پشه آلوده منتقل می شود)، اشتباه شود و حتی در مناطق آندمیک، گاهی هر دو بیماری به طور همزمان در یک بیمار عارض می شود. بیمار باکتری را از طریق مدفوع دفع می کند که ممکن است مدت زیادی بعد از برطرف شدن علایم بالینی طول بکشد. علایم روحی مثل افسردگی از عوارض تب مالت، مننژیت و ضایعات مغزی است که می تواند قلب، سیستم تنفسی و تمام ارگان های بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
سرایت این بیماری به انسان بیشتر دراثرمصرف شیرآلوده نجوشیده و فرآورده های آن است. عفونت باکتریایی اعضای خونساز بدن، از جمله مغز استخوان، گره های لنفاوی، کبد و طحال را متأثر می سازد.
در برخی بیماران علایم روحی مثل افسردگی هم نمایان می کند. این بیماری اگر درمان نشود گاهی می تواند با درگیری قلب ورگ ها باعث مرگ بیمار شود. از دیگر عوارض مهم این بیماری، ایجاد آبسه دراستخوان های ستون فقرات است که باعث زمینگیر شدن بیمار می شود.
نوع حاد این بیماری با درد عضلات و مفاصل بدن وبی اشتهایی همراه است و با درد هایی شبیه سیاتیک ودرد مزمن کمر خود را نشان می دهد. جالب است بدانید بیمار در این مواقع حتی تب هم نمی کند.
عفونت کبد و طحال
تب مالت می تواند به کبد و طحال آسیب برساند و سبب بزرگ تر شدن آن ها نسبت به اندازه طبیعی شود.
عفونت سیستم اعصاب مرکزی
این مشکل شامل بیماری های تهدید کننده زندگی از جمله مننژیت (التهاب پرده اطراف مغز و نخاع) و آنسفالیت (التهاب مغز) است.
جدی ترین عارضه تب مالت
عفونت لایه درونی قلب (اندوکاردیت)، یکی از جدی ترین عوارض تب مالت است. اندوکاردیت درمان نشده می تواند به دریچه های قلب آسیب زده یا آن ها را تخریب کند که مهم ترین عامل مرگ و میر مرتبط با تب مالت است.
راه های پیشگیری از تب مالت
کسانی که با گوشت و پوست حیوان در تماس هستند، لازم است از عینک و دستکش استفاده کنند تا ترشحات حیوان آلوده به مخاط چشم و تنفس آن ها منتقل نشود.
پنیر باید 90 روز در آب نمک بماند و سپس مصرف شود. شیر نیز باید حتما پس از جوشاندن (20 دقیقه) میل شود. استریلیزاسیون به مدت یک دقیقه یا پاستوریزاسیون (68درجه سانتی گراد ) به مدت 15 دقیقه مناسب است.ماندگاری باکتری به عوامل متعدد مانند رطوبت، حرارت، PHمحیط، مدت زمان نگهداری و... بستگی دارد.شیر باید بعد از جوشیدن در یخچال نگهداری شود.
ماندگاری باکتری:
در شیر با حرارت صفر درجه، 18 ماه
شیر با حرارت 25 تا 37 درجه، تا 24 ساعت
درشیربا حرارت 38 درجه، تا کمتر از 9 ساعت
در خامه با حرارت 4 درجه، به مدت 4 تا 6 هفته
در کره با حرارت 8 درجه، به مدت 142 روز
در انواع پنیر نمک زده شده، 75 تا 100 روز
مؤثرترین راه پیشگیری از بیماری، استفاده از محصولات لبنی پاستوریزه است، زیرا میکروب با جوشاندن شیر از بین می رود.
حتی فریز کردن مواد غذایی این میکروب را نابود نمی کند.
قبل از دوشیدن شیر دام باید حتما پستان دام و اطراف آن رابا آب و صابون به خوبی شست وشو داد.
علاوه بر این، واکسیناسیون دام ها و کنترل بیماری در دام یک راه مؤثر دیگربرای کنترل این میکروب است. افرادی هم که در کشتارگاه ها فعالیت می کنند، قصاب ها و شکارچیان حیوانات باید هنگام تمیز کردن احشای حیوان از دستکش های پلاستیکی استفاده کنند.
به گزارش سایت بیماری های انگلی، در حقیقت هیچ گونه واکسن اضافی که کاملاً مورد تأیید باشد و به مدت طولانی باعث ایمنی فرد بشود، وجود ند ارد، گرچه نوعی واکسن برای افراد شاغل در صنایع دامپزشکی تولید شده، ولی این واکسن هر 2 سال یک بار باید تکرار شود و در تمام کشور ها هم اجازه مصرف ندارد.
زمان شیوع بیماری
  شیوع این بیماری از فصل بهار و با شروع دوره شیردهی گوسفندان آغاز می شود، معمولا در این دوره از سال، موارد ابتلا به این بیماری بیشتر می شود و حتی در بین کودکان مواردی از بیماری دیده شده است.
درمان تب مالت
درمان بیماری تب مالت با دارو های آنتی بیوتیک موجود به خوبی انجام می شود. کپسول داکسی سایکلین، قرص کوتریموکسازول، کپسول ریفامپین و آمپول جنتامایسین و استرپتومایسین دارو هایی است که برای درمان این بیماری کاربرد دارند. معمولا از بین این دارو ها 2 نوع انتخاب و به مدت حداقل 6 هفته استفاده می شود. البته می توان 2 هفته اول همزمان آمپول جنتامایسین و کپسول داکسی سایکلین استفاده شود و4 هفته بعد فقط داکسی سایکلین ادامه پیدا کند. به هر حال در این دوره طولانی، مصرف دارو حتما باید تا پایان ادامه داشته باشد تا از عود بیماری که متاسفانه در موارد زیادی رخ می دهد تا حد امکان پیشگیری شود.
در صورت وجود سوء تغذیه، باید کربوهیدرات و ویتامین های بیشتری در رژیم غذایی گنجانده شود ولی به طور کلی، رژیم غذایی در این بیماران، آزاد است.
درصورت وجود دزهیدراتاسیون (کمبود مایعات) باید از مایعات و الکترولیت های وریدی مناسبی استفاده کرد و به بیماران و خانواده آن ها اطمینان داد که بروسلوز، بیماری قابل درمانی است و بهبود بالینی و باکتریولوژیک، حاصل خواهد شد. به منظور تسکین سردرد، کمردرد و درد های عمومی ناشی از بروسلوز، مصرف دارو های مسکن، بلامانع است و تجویز ملین در موارد وجود یبوست شدید و دارو های آرامبخش، در موارد بی خوابی و بیقراری و امثال آن منع نشده است.
بنابراین برای ریشه کن کردن این ارگانیسم ها باید به درمان درازمدت، اقدام کرد.
بسیاری از محققان معتقدند بروسلوز را باید با ترکیبی از چند آنتی میکروبیال، درمان کرد. در مبتلایان به بروسلوزی که دچار گرفتاری CNS یا آندوکاردیت نیستند رژیم های درمانی حاوی استرپتومایسین، نسبت به رژیم های درمانی فاقد این دارو با عود کمتری مواجه شده است.
رعایت نکات زیر در رژیم غذایی این بیماران ضروری است: میزان پروتئین دریافتی باید بالا باشد، تا تخریب پروتئین بدن جبران و همچنین وزن بدن در حد مطلوب حفظ شود که در این خصوص میزان نیاز به پروتئین می تواند از 1٠٠ تا 15٠ گرم در روز متغیر باشد.
شیر پاستوریزه، از مایعاتی است که انرژی، پروتئین، بعضی ویتامین ها و برخی مواد معدنی مانند پتاسیم و کلسیم را تأمین می کند. مایعات باید به مقدار زیاد به بیمار داده شود، چرا که مقدار زیادی از آب بدن به صورت عرق دفع می شود.
نام های دیگر
بیماری تب مالت یا بروسلوز با نام های دیگری نظیر: تب مواج، تب دیوانه وتب مدیترانه ای نیز شناخته می شود. این بیماری در تمام فصول سال وجود دارد، اما در بهار و پاییز یعنی زمان زایش و شیردهی دام ها بیشتردیده می شود.
راه انتقال
- اولین راه انتقال استفاده از لبنیات غیرپاستوریزه یا لبنیاتی است که از شیر جوشیده تهیه نشده است واز نظر بهداشتی مورد تایید نیست.
- از طریق استنشاق گرد وخاک آلوده محل زیست دام یا زایمان حیوان که حاوی میکروب است.بنابراین حتما باید محل سقط جنین از آلودگی پاک شود.
- تماس با خود دام هنگام دوشیدن یا زایمان حیوان، باعث می شود ترشحات آلوده از طریق تنفس یا زخم پوستی به فرد انتقال پیدا کند.
گاهی افراد درزمان واکسیناسیون دام آلوده می شوند، چنان که بعضی از دامپزشکان از این طریق مبتلا شده اند.
معمولا انتقال انسان به انسان خیلی مطرح نیست، هرچند ممکن است در منابع علمی به آن اشاره شده باشد.
عامل اصلی بروسلا در ایران
عامل اصلی بروسلای حیوانات درایران، بروسلای ملیتنسیس است که بیماری شدیدی ایجاد وبیمار با عوارض ناتوان کننده به پزشک مراجعه می کند.
افسردگی
بیماری تب مالت ممکن است نشانه های بالینی مختلفی داشته باشد به همین دلیل «بوقلمون بیماری های منتقله از حیوان به انسان» نامیده می شود. افسردگی هم یکی از پیامد های بیماری است. در مواردی که از زمان ابتلا بیشتر از یک سال گذشته باشد، بیماری حالت مزمن پیدا می کند و در این موارد درمان افسردگی بسیار مهم است. چه بسا پزشکان نمونه هایی ازموارد ابتلا را از طریق معاینه بیماران در بخش روانپزشکی متوجه شده اند.
 میکروب هم درون وهم خارج از سلول فعالیت می کند ومصرف دارو طی چند روز یا چند هفته میکروب های برون سلولی را از بین می برد وباعث بهبود نسبی بیمار می شود اما برای از بین بردن میکروب های درون سلولی، حداقل به مدت 8 تا 12 هفته درمان باید ادامه داشته باشد تا مطمئن شویم که میکروب بیماری از بین رفته است، بنابراین داروی تجویزی ورعایت دوز ومدت زمان مصرف باید دقیقا رعایت شود.
همان طور که می دانیم افسردگی نیاز به درمان دارد اما چون منشاء افسردگی بیماری زمینه ای است، این بیماری نیز باید درمان شود وبا درمان آن افسردگی بیمارهم بهبود می یابد.
آمار ابتلا در کشور
آمار ابتلا حدود 18 تا 20 هزار نفر در کشور است که تا سال 1372 افزایش و از آن به بعد با اقدامات خوب انجام گرفته کاهش یافت. از سال 84 تا 85 دوباره سیر افزایشی داشته ایم که شاید یکی از دلایل آن مربوط به انجام نشدن واکسیناسیون دامی و واردات نظارت نشده دام باشد.
در سال 95 گزارش ها نشان دهنده کاهش ابتلا به این بیماری است که طی بررسی ها، امید به ماندگاری آن داریم تا با اثبات عوامل کاهش، بتوانیم در ادامه روند هم موفق باشیم چون ریشه کاهش ابتلا به تب مالت در گرو کنترل سلامت دام است که آن هم نیاز مند همکاری بین بخشی ومشارکت مردمی (مصرف نکردن لبنیات غیر پاستوریزه ) است.
توصیه
به دامداران توصیه می شود حتما دام هایشان هویت دار باشد وخرید وفروش دام رابا نظارت شبکه های دامپزشکی انجام دهند.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
قتل دکتر زهرا میرزایی به دست پسرخاله (جوان) آغاز جنگ بزرگ بین هند و پاکستان؛  8 جنگنده ساقط و ده‌ها نفر کشته شدند (کيهان)شایعه شرم‌آورتغييرنام‌تاريخي‌خليج فارس (اعتماد)دفاع یکپارچه از هویت ملی (شهروند)
سایر اخبار این روزنامه
رودررو با متهمان پردیسبان داستان غصه های «سمانه» نشست ناتو، ادعاهای بزرگ و چالش های جدی کاهش شدید سرمایه گذاری و رشد اندک غیرنفتی مشاجره فراکسیونی درباره هیئت رئیسه مجلس دعوا بر سر «ربنا» شیردوشی دیپلماتیک کلاه گیس نبود! ماجرای کاپشن لجن آلود من یک روزه اولی هستم مصر به سمت فروپاشی؟ ضرب الاجل 3 ماهه دولت برای تسریع در معامله املاک تب مالت؛ بیماری هـزار چهره بررسی خودروهای نیمه شاسی بلند در بازار داخلی توپ های افطاری که بی موقع شلیک شدند
قیمت لحظه ای ارز دیجیتال