روزنامه خراسان

سهم آبکی «استان تشنه» در لایحه بودجه

 سهم کمتر از 3 درصدی استان تشنه خراسان رضوی از اعتبارات فصل آب لایحه بودجه 1400 بیانگر این واقعیت است که دولت قصد ورود مستقیم برای حل بحران آب کلان‌شهر مشهد و دشت‌های تشنه استان را ندارد و برای حل این بحران تنها به واگذاری طرح‌های آبی استان در حوزه انتقال و تصفیه‌خانه‌ها، به بخش خصوصی چشم دوخته است.    به گزارش خراسان رضوی، استانی که 34 دشت از مجموع 37 دشت آن ممنوعه و بحرانی است  و با بالاترین کسری مخازن آب زیرزمینی در کشور با 1.2 میلیارد مترمکعب روبه روست، که نتیجه این کسری مخازن آبی، تشدید بحران و افت سالیانه حدود یک متر سطح آب‌های زیرزمینی و نشست حدود 22 سانتی‌متری زمین در برخی نقاط دشت‌های بحرانی به خصوص دشت مشهد است. استانی که چنین شرایط بحرانی را به لحاظ منابع آبی دارد و مشهدالرضا به عنوان دومین کلان‌شهر کشور با بیش از شش میلیون جمعیت سیال و میزبانی سالیانه بیش از 30 میلیون زائر امام هشتم(ع) ، می‌طلبد  نگاه ملی و فوق‌العاده برای حل بحرانش وجود داشته باشد اما وقتی اعتبارات «فصل آب» لایحه بودجه 1400 را زیر ذره‌بین قرار دهیم خواهیم دید نه‌تنها چنین نگاهی در سطح ملی وجود ندارد بلکه بنا به اذعان مدیرعامل آب منطقه‌ای استان این اعتبارات به‌هیچ‌وجه قابل‌قبول نیست. وضعیت اعتبارات آب استان بر اساس پیوست شماره یک (اعتبار طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی در سال 1400) لایحه بودجه 1400 کشور، مجموع اعتبارات در نظر گرفته‌شده برای فصل آب کشور در این لایحه معادل هفت  هزار و 625 میلیارد تومان است که این اعتبارات نسبت به سال گذشته(مصوب99) رشد 57 درصدی داشته است. اعتبارات استان خراسان رضوی در قالب 20 پروژه تعریف‌شده و مجموع اعتبارات این 20 پروژه حدود 223 میلیارد تومان در نظر گرفته‌شده که نسبت به اعتبارات مصوب سال 99 افزایش 116 درصدی داشته است که البته حدود 50 درصد این بودجه مربوط به تسهیلات تبصره 19 طرح تصفیه‌خانه طبرسی شمالی در مشهد است که بناست با مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی انجام شود و اعتبار دولتی مستقیمی به این پروژه تخصیص نیافته است.   سهم ناچیز استان از اعتبارات آب بودجه  سهم استان خراسان رضوی از اعتبارات آب لایحه بودجه 1400 تنها 2.9 درصد است که نیمی از این اعتبارات مربوط به یک پروژه با ردیف تسهیلات تبصره 19 است. درواقع اگرچه سهم استان از 2.1 درصد مصوب سال 99 به 2.9 درصد رسیده ولی همین عدد  بیانگر آن است که در سطح ملی دولت شرایط بحرانی حوزه آب استان را چندان جدی نگرفته و بخش عمده اعتبارات را به تسهیلات و مشارکت بخش خصوصی واگذار کرده است. برای پروژه‌های مهمی  مانند  ساختمان سد و شبکه آبیاری و زه‌کشی شوریجه سرخس که چند سالی است به دلیل نبود اعتبارات به تعویق افتاده در لایحه بودجه1400 معادل 30 میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته‌شده درحالی‌که سهم این طرح از بودجه 99 تنها هشت میلیارد تومان بوده است. پروژه آب‌رسانی به شهر مشهد از سد دوستی نیز جزو طرح‌هایی است که بنا بر قانون بودجه 99 قرار بود اعتبار جدید دریافت نکند اما این پروژه در لایحه بودجه 1400 مجدد اعتبار 20 میلیارد تومانی گرفته است.  اعتبارات قابل قبول نیست  مدیرعامل آب منطقه‌ای استان در گفت وگو با خراسان رضوی درباره وضعیت اعتبارات آبی استان خاطر نشان می کند: سهم استان خراسان رضوی از اعتبارات آبی لایحه بودجه به‌هیچ‌وجه قابل‌قبول نیست. برای استانی که با بحران آب مواجه است این سهم (کمتر از 3 درصد) از فصل اعتبارات آب در لایحه بودجه 1400 بسیار کم است و باید از تمام ظرفیت استان برای تقویت اعتبارات آب استفاده کنیم زیرا با این اعتبارات اگر بحران هم نداشته باشیم با بحران روبه رو خواهیم شد.  جلوگیری از ردیف شبکه آبیاری سد سرخس   محمد علایی می‌افزاید: دولت و مجلس توافق کردند که فعلاً ردیف اعتباری جدید در لایحه بودجه ایجاد نشود و ردیف‌های باز هم مسدود شود تا پروژه‌های نیمه‌تمام به سرانجام برسد. یکی از طرح‌هایی که بناست از لایحه بودجه1400 حذف شود «ساختمان شبکه آبیاری و زه کشی  دوستی» است اما با توجه به این که میزان پیشرفت فیزیکی اجرای این طرح 80 درصد است و برای تکمیل آن حداقل 70 میلیارد تومان دیگر اعتبار نیاز است، در حال رایزنی برای جلوگیری از حذف این ردیف استانی از لایحه بودجه هستیم. علاوه بر این طرح آب رسانی به شهر مشهد از سد دوستی نیز قرار بود از لایحه 1400 حذف شود اما با پیگیری‌های انجام‌شده، این ردیف در لایحه باقی ماند و اعتبار هم گرفته است. طرح انتقال آب سد دوستی به سرخس نیازمند اعتبار تکمیل 3 کیلومتر خط لوله باقی‌مانده و احداث تصفیه‌خانه است.  استقبال نکردن  از انتقال آب هزار مسجد با وجود مشوق‌ها  وی درباره طرح انتقال آب از کوه‌های هزار مسجد به مشهد نیز می‌گوید: با توجه به‌ضرورت اجرای این طرح سال گذشته با نمایندگان رایزنی انجام و در تبصره 19 قانون بودجه گنجانده شد تا تسهیلاتی به سرمایه‌گذار داده شود اما بخش خصوصی استقبالی از آن نکرده و امسال هم این طرح در لایحه گنجانده نشده است. نمونه آن طرح انتقال آب به درگز از سد ابیورد است که تمام‌کارهای طرح انجام‌شده و تنها احداث تصفیه‌خانه آن باقی‌مانده است، ما حتی گفتیم در قبال ساخت تصفیه‌خانه سالیانه  3میلیون مترمکعب آب کشاورزی در اختیار سرمایه‌گذار خواهیم گذاشت اما بخش خصوصی تمایلی نشان نداده است.  طرح آب‌رسانی فیروزه به دهه فجر می‌رسد  مدیرعامل آب منطقه‌ای استان درباره تأمین آب شهرستان نیشابور نیز می‌گوید: طرح آب‌رسانی به شهر فیروزه از سد بار به طول 11 کیلومتر احداث‌شده است و بنا بود که با بهره‌برداری از تصفیه‌خانه این پروژه در تیر امسال افتتاح شود اما ما بدقولی کردیم، دلیلش این است که با نوسانات ارزی ،بهای تمام‌شده برای اجرای پروژه برای پیمانکار طرح بیش از مبلغ قرارداد شده و پیمانکار متضرر شده است، ما هم طبق قانون نمی‌توانیم از پیمانکار حمایت کنیم. بااین‌حال امیدوار هستیم این پروژه در دهه فجر امسال تکمیل شود و به بهره‌برداری برسد. طرح انتقال آب به نیشابور از سد بار نیز  هم اکنون  در وضعیت مناسبی است و امیدواریم  این طرح در دهه فجر به اتمام برسد. برای حل مشکلات آب سبزوار نیز ما باید طرح جدیدی تهیه کنیم و امیدوار هستیم که بتوانیم آن را به لایحه بودجه اضافه کنیم.    انتقاد از شانه خالی کردن دولت در بحران آب مشهد  علایی درباره تسهیلات تبصره 19 در لایحه بودجه نیز می‌گوید: بحث جدی ما با دولت، این است که دولت باید برای حل مشکلات آبی مشهد به‌عنوان دومین کلان‌شهر کشور کمک کند. این که ما بتوانیم بخش خصوصی را وارد طرح‌های تأمین و انتقال آب کنیم کار پسندیده‌ای است ولی یادمان باشد که نباید حل همه مشکلات آبی مشهد را به بخش خصوصی محول کنیم. وی می‌افزاید: درباره جایگزینی پساب و ایجاد تصفیه‌خانه در مشهد ما ردیف اعتباری در قانون بودجه داریم اما اعتبارات بسیار پایین است. درواقع ما برای سامان دهی پساب مشهد و احداث تصفیه‌خانه حدود هفت هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم. هم اکنون ظرفیت تصفیه‌خانه‌های ما در مشهد نسبت به فاضلاب جمع‌آوری‌شده بسیار پایین است. ما باید به‌اندازه ظرفیت تصفیه‌خانه‌ها فاضلاب برداشت کنیم، این که فاضلاب را برداشت کنیم و تصفیه نشده به کشف رود سرازیر کنیم خیلی بدتر از حالت اولیه است. بر اساس داده‌های آبفای مشهد  هم اکنون  حدود 80 درصد شبکه فاضلاب در مشهد ایجادشده و حدود 45 درصد فاضلاب مشهد وارد این شبکه می‌شود و از این 45 درصد فاضلابی که وارد شبکه می‌شود حدود 25 درصد تصفیه می‌شود که بخشی هم به‌خوبی تصفیه نمی‌شود.      چرا فاضلاب جمع‌آوری نشود؟  علایی می‌افزاید: هم اکنون از پنج تصفیه‌خانه مشهد، دو تصفیه‌خانه پرکند2 و اولنگ اسدی وضعیت مناسبی ندارند و باید ارتقا پیدا کنند. باید نسبت بین فاضلاب جمع‌آوری‌شده با فاضلاب تصفیه‌شده هماهنگ باشد وگرنه ما به‌عنوان شرکت آب منطقه‌ای می‌گوییم فاضلاب جمع‌آوری نشود. توجه داشته باشید سالیانه حدود 200میلیون مترمکعب فاضلاب در مشهد به زیرزمین تزریق می‌شود که اصلاً وضعیت خوبی نیست اما اگر قرار باشد این فاضلاب را به سطح زمین بیاوریم و نتوانیم آن را تصفیه کنیم بهتر است زیرزمین باشد. اعتبارات دولتی کفاف ساخت تصفیه‌خانه را نمی‌دهد لذا راه‌حل این موضوع جذب سرمایه‌گذار برای ساخت تصفیه‌خانه در مشهد است. سد شوریجه همچنان تشنه اعتبار  وی درباره آخرین وضعیت احداث سد شوریجه سرخس نیز می‌گوید: ساختمان این سد هم اکنون 25 درصد پیشرفت فیزیکی دارد ولی با کمبود شدید اعتبار روبه روست. دولت برای این طرح 30 میلیارد تومان اعتبار در لایحه بودجه 1400 در نظر گرفته است و درصدد هستیم از بخش خصوصی نیز 40 میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل این سد استفاده کنیم ولی برای اتمام ساختمان این سد حداقل 180 میلیارد تومان اعتبار نیاز است.  انتقاد از تمرکز اعتبارات طرح‌های آبی استان‌ها   مدیرعامل آب منطقه‌ای همچنین به گرایش تمرکزگرایی دولت در طرح‌های آبی انتقاد می‌کند و می‌گوید: همه تلاش دولت خروج از تمرکز است اما متأسفانه خلاف این رویه دولت و مجلس شورای اسلامی برخی طرح‌ها را متمرکز کرده‌اند در حوزه آب طرح‌هایی مانند «مرمت و بازسازی تأسیسات آبی در دست بهره‌برداری» ،« مطالعه و اجرای سامان دهی رودخانه‌های مرزی»، « تکمیل و تجهیز  شبکه‌های اندازه‌گیری آب‌های سطحی و زیرزمینی» و « مطالعه و اجرای طرح‌های تعادل بخشی، تغذیه مصنوعی و پخش سیل» از سال گذشته در دولت متمرکز شده‌اند که خروجی  آن‌ها مثبت نخواهد بود.   مدیرعامل آبفای مشهد نیز درباره سهم کلان‌شهر مشهد از اعتبارات بودجه به خراسان رضوی می‌گوید: برای کلان‌شهر مشهد سه پروژه انتقال آب از سد دوستی به مشهد، انتقال آب از سد ارداک و تأسیسات فاضلاب مشهد، در پیوست‌های بودجه تعریف‌شده است. سال 99 آخرین سال تخصیص اعتبارات به پروژه آب‌رسانی به مشهد از طریق سد دوستی بوده اما بخش‌هایی از این پروژه مانند تأسیسات و شبکه‌ها هنوز به اتمام نرسیده است به همین دلیل پیگیری‌های زیادی انجام شد تا این ردیف حذف نشود و اعتباری هم تعیین شود. پروژه آب‌رسانی از سد ارداک به مشهد نیز امسال اعتبار ناچیزی دریافت کرد و برای بودجه 1400 اعتبارات کمی برای این طرح در نظر گرفته‌شده است زیرا احداث تصفیه‌خانه این طرح بیش از 100 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که امیدوار هستیم  این اعتبارات با پیگیری نمایندگان تقویت شود. وی درباره اعتبارات تبصره 19 پروژه احداث تصفیه‌خانه طبرسی شمالی مشهد نیز می‌گوید: توجه داشته باشید این ردیف اعتباری نیست که دولت آن را تخصیص دهد بلکه تسهیلاتی است که بانک‌ها به سرمایه‌گذار بخش خصوصی می‌دهند تا برای اجرای پروژه ترغیب شود.  از 8 میلیارد اعتبار تا 4 هزار میلیارد نیاز  مدیرعامل آبفای مشهد می‌گوید: اعتبارات تصفیه‌خانه‌های مشهد تنها در یک ردیف هشت میلیارد تومانی گنجانده‌شده است. هم اکنون پنج تصفیه‌خانه در مشهد فعالیت می‌کنند و تصفیه‌خانه پرکند2 با پیشرفت فیزیکی 30 درصد توسط بخش خصوصی در حال ساخت است، ولی باید مشوق‌هایی برای سرمایه‌گذار در نظر گرفته شود. اسماعیلیان درباره سهم مشهد از اعتبارات حوزه آب لایحه بودجه می‌گوید: برای ساخت و تکمیل تصفیه‌خانه‌های مشهد امروز بیش از چهار هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است. طبق توافق‌نامه‌ای که با سازمان برنامه‌وبودجه امضاشده برای شهر مشهد با توجه به رشد جمعیتی این شهر حدود 3 هزار کیلومتر شبکه فاضلاب نیاز است که این مقدار در افق 1420 به 4 هزار کیلومتر خواهد رسید و هم اکنون تقریباً شبکه 3هزار کیلومتری جمع‌آوری فاضلاب در مشهد احداث‌شده است که 78 درصد شبکه جمع آوری مورد نیاز را شامل می شود. ظرفیت تصفیه‌خانه‌ها نیز با توجه به حجم جمع‌آوری فاضلاب باید به 550 متر مکعب در شبانه‌روز برسد که هم اکنون تنها 263 مترمکعب در شبانه‌روز انجام‌شده است. لذا برای تصفیه باقی مانده فاضلاب جمع‌آوری‌شده به افزایش بیش از 260 هزار متر مکعب در شبانه‌روز تصفیه‌خانه در مشهد نیاز داریم. البته توجه داشته باشید که هم اکنون تمام فاضلاب جمع آوری شده شهر مشهد وارد تصفیه خانه ها می شود و تنها در کیفیت خروجی تصفیه خانه ها با یکدیگر متفاوت است. وی ادامه می‌دهد: برای افزایش 260 هزار مترمکعبی ظرفیت تصفیه فاضلاب مشهد در شبانه‌روز 4 زیر پروژه؛ پرکندآباد2، طبرسی شمالی، خین عرب2 و اولنگ3 تعریف‌شده‌اند که تکمیل این پروژه‌ها بیش از چهار هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. این که دولت هشت میلیارد تومان اعتبار فعلی را مثلا به 50 میلیارد تومان برساند دردی را از تصفیه خانه های مشهد دوا نمی کند بلکه باید مشوق هایی ایجاد شود تا بخش خصوصی رغبت پیدا کند و در ایجاد و تکمیل تصفیه خانه های مشهد سرمایه گذاری کند زیرا ساخت هر تصفیه خانه امروزه حدود 800 میلیارد تومان سرمایه گذاری نیاز دارد.  60 میلیارد اعتبار نیاز آب رسانی سد ارداک  مدیرعامل آبفای مشهد می‌گوید: ما انتظار داشتیم در لایحه بودجه  1400برای تکمیل طرح آب رسانی از سد ارداک حداقل 60 میلیارد تومان اعتبار از سوی دولت در نظر گرفته شود، برای آب رسانی از سد دوستی انتظار ما این بود که حداقل 50 میلیارد تومان اعتبار در لایحه بودجه 1400 در نظر گرفته شود.  برای روستاهای مشهد 40 میلیارد اعتبار لازم است  اسماعیلیان درباره اعتبار مورد نیاز برای رفع مشکل روستاهای مشهد نیز می‌گوید: آب روستاها ردیف خاص در لایحه بودجه ندارد و از صندوق توسعه ارزی اعتباری برای روستاهای کشور در نظر گرفته‌شده است اما برای حل مشکل آب روستاهای مشهد ما به حداقل 110 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم که اگر 40 میلیارد تومان از اعتبارات متمرکز لایحه 1400 به مشهد تخصیص یابد مشکلات فوری و اضطراری آب روستاهای مشهد سامان پیدا می‌کند.   در پایان بار دیگر باید گفت سهم کمتر از 3 درصدی خراسان رضوی از اعتبارات فصل آب لایحه بودجه 1400 و انتقال دادن پروژه‌های کلان حوزه آب استان مانند طرح‌های انتقال آب از فراحوزه و ساخت تصفیه‌خانه‌ها به بخش خصوصی، بیانگر آن است که دولت در نظر دارد بخش‌های غیر حاکمیتی حوزه آب به‌غیراز سدسازی را به بخش خصوصی واگذار کند، اصل این واگذاری با توجه به شرایط اقتصادی، اقدام مناسبی است اما از سویی دیگر با توجه به این که نقش نظارتی و حاکمیتی دولت در حل بحران آب کلان‌شهری مانند مشهد، قابل واگذاری نیست ، این واگذاری ها نباید به گونه ای باشد که سبب ایجاد بازار آب شود.     
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
رد اولتيماتوم قاليباف (اعتماد) تعطیلی شنبه یا پنج‌شنبه؟ (جوان)دومینوی آسیب‌ها با میکاپ دختربچه‌ها (خراسان)
سایر اخبار این روزنامه
آب و گاز رایگان برای چقدر مصرف؟ جشن یلدای تلویزیون در فضای مسابقه زبان درازی حامیان یک وطن فروش سهم آبکی «استان تشنه» در لایحه بودجه سرزمین بی‌نظم‌های پولدار خاورمیانه به سمت نظم جدید می رود ؟ فغان از سفره کوچک همسان‌سازی تصویر تکان‌دهنده از یک دیدار رقیب یحیی، فساد اخلاقی پهلوی دوم و کلیشه‌های اشتباهی مجری دست‌پخت افت 11 هزار واحدی بورس در روز سیگنال پالایشی بهارستان سند راهبردی تهران- کابل در فاز نهایی حلقه های مفقوده مدیریت بحران      باند مخوف خفاش‌های نقابدار!