سند راهبردی تهران- کابل در فاز نهایی

جعفر یوسفی-توجه ایران به توسعه روابط اقتصادی و امنیتی با کشورهای همجوار در ماه‌ها و هفته‌های اخیرشدت یافته است. «سید‌عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران به کابل سفر کرده است تا یکی ازمسائل بسیار مهم میان ایران و افغانستان را که همان تنظیم سند راهبردی وجامع همکاری ایران و افغانستان است، دنبال کند.سند همکاری که بعد از سند جامع همکاری مشترک ۲۵ ساله ایران و چین دومین پاتک جدی ایران به سیاست های تحریمی آمریکا به شمار می رود.درواقع؛ سند جامع همکاری‌های بلندمدت، مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و طالبان و گسترش روابط سیاسی، اقتصادی و تجاری میان دو کشور، سه محور مهم  رایزنی‌های عراقچی در کابل بوده است . عراقچی در حاشیه سفر به کابل و دیدار با مقامات عالی‌رتبه افغانستان در گفت وگو با خبرگزاری ایران پرس ،  ابراز امیدواری کرد؛ جمع‌بندی نهایی درباره سند جامع راهبردی تا روز یک شنبه (دیروز) انجام شود.عراقچی همچنین با اشاره به برگزاری مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و طالبان در دوحه گفت: این مذاکرات، گفت وگوی بین افغا‌ن‌هاست و هیچ کشوری نباید در جزئیات این مذاکرات دخالت داشته باشد.به گفته پیرمحمدملازهی،تحلیل گر مسائل شبه قاره نیز، «افغانستان» در منظومه‌های امنیتی متفاوتی قرار دارد. این کشور بخشی از آسیای مرکزی است، از این زاویه می‌توان گفت که در حوزه امنیتی روسیه، چین و پیمان شانگهای و کشورهای آسیای مرکزی قرار می‌گیرد، از یک سو افغانستان در حوزه امنیتی جنوب آسیا قرار دارد، یعنی اگر محور هند را برای امنیت منطقه‌ای در نظر بگیریم مناسبات افغانستان و هندوستان بسیار نزدیک است و در آن منظومه نیز قرار می‌گیرد؛ از طرف دیگر ارتباط افغانستان با منطقه خاورمیانه و دنیای عرب از طریق ایران شکل می‌گیرد، این نیز خودش محور دیگری است که به لحاظ امنیتی روی تحولات افغانستان اثرگذار است.به عقیده وی، اگر با این نگاه به افغانستان توجه کنیم، واقعاً یک سند راهبردی قابل قبول دو طرفه که به تامین امنیت منجر شود و راه توسعه افغانستان را باز کند، به سود هر دو کشور خواهد بود.با این حال به نظر می رسد در این زمینه دو چالش وجود دارد.چالش نخست؛ حضور و مداخله نیروهای خارجی در افغانستان است. نزدیک به دو دهه حضور اشغالگرانه آمریکا در افغانستان نشان داد که با اشغالگری و مداخله نظامی نمی توان صلح و آرامش را درمنطقه برقرار کرد .چالش دوم صلح در افغانستان اختلافات درونی است. دستیابی به صلح نیازمند راه‌ حلی است که تمامی گروه‌های داخلی در افغانستان در روندی سازنده و اعتماد ساز با یکدیگر به تفاهم برسند .حمایت تهران از مذاکرات صلح در افغانستان در حالی است که ایران برای کمک به اقتصاد و معیشت افغانستان، تسهیلاتی از جمله دسترسی به آب‌های بین المللی و هند از طریق بندر راهبردی چابهار را فراهم کرده است.در ادامه این راهبردها ، خط ریلی  خواف – هرات ، پنج شنبه هفته گذشته با حضور ویدئو کنفرانسی روسای جمهوری دو کشور افتتاح شد . کمک به کاهش  مشکلات اقتصادی می تواند گام مهمی برای  کمک به صلح درافغانستان باشد .در عین حال برای دستیابی به صلح پایدار باید از همه ظرفیت ها  استفاده شود . رایزنی های معاون وزیر امور خارجه ایران در کابل را باید از همین زاویه ارزیابی کرد .