روزنامه ابتکار
1399/10/17
چهل و یکمین نشست سران شورای همکاری خلیج فارس با هدف مصالحه برگزار شد آشتی شکننده دوحه و ریاض
چهل و یکمین نشست سران شورای همکاری خلیج فارس با هدف آشتی و مصالحه در حالی امروز به میزبانی عربستان و با حضور سران هر شش کشور عضو در شهر العُلا برگزار می شود که به اعتقاد کارشناسان وجود اختلافات شدید میان اعضا ، به ویژه خصومت میان دوحه و ابوظبی هرگونه آشتی احتمالی را شکننده خواهد کرد.العُلا یک شهر و منطقه ای باستانی در استان مدینه (غرب) عربستان سعودی است.
وزیر خارجه کویت دوشنبه شب با صدور بیانیه ای از توافق میان عربستان سعودی و قطر برای بازگشایی مرزهای زمینی و هوایی میان دو کشور خبر داد.
احمد ناصر المحمد الصباح وزیر خارجه کویت گفت: شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح امیر این کشور با امیر قطر و ولیعهد سعودی درباره امضای توافق اجلاس العلا گفت‌وگویی تلفنی داشته است.
وی افزود: توافق شد تا مرزهای هوایی، زمینی و دریایی میان عربستان سعودی و قطر از دوشنبه شب بازگشایی شود.
وزیر خارجه کویت همچنین اعلام کرد: توافق شد که به تمام موضوعات مربوطه رسیدگی شود.
از سوی دیگر، محمد بن سلمان ولیعهد سعودی نیز گفت: اجلاس شورای همکاری، اجلاس وحدت کلمه و یکپارچه‌کننده صف‌بندی‌ها خواهد بود. آرمان‌ها برای اتحاد و همبستگی عملی خواهد شد.
نایف الحجرف دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس پیش‌تر به وکالت از سلمان بن عبدالعزیز شاه سعودی دعوت نامه سران شورای همکاری خلیج فارس به اضافه عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر به عنوان مهمان ویژه این نشست را به آنان تسلیم کرده است .
نشست امسال دو میهمان جدید هم دارد ؛ شیخ نواف الاحمد امیر کویت که کشورش به ویژه در دوران شیخ صباح امیر فقید این کشور تلاش های زیادی برای ایجاد آشتی میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس کرد و هیثم بن طارق آل سعید سلطان عمان که برای اولین بار در نشست سران شورای همکاری خلیج فارس حضور دارند.
اگرچه برخی منابع یک روز قبل از نشست العلا از غیبت سلطان عمان در این نشست به دلیل مبهم بودن چشم انداز نتیجه آن خبر دادند، اما برخی هم گفتند که چون عمان برای سر و سامان دادن به وضعیت اقتصادی کشورش نیازمند سرمایه گذاری های عربستان است حتما در این نشست شرکت خواهد داشت . راشاتودی این خبر را هم داده که به جای حمد بن عیسی شاه بحرین سلمان به حمد آل خلیفه ولیعهد در این نشست شرکت می کند.
همچنین جرد کوشنر داماد و مشاور دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا هم برای اینکه این توافق را به نام دولت ترامپ تمام کند در نشست مذکور حضور خواهد یافت. اصل بحران میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس با سفر سال ۲۰۱۷ ترامپ به ریاض آغاز شد.
بر اساس اعلام منابع آمریکایی کوشنر به همراه آوی برکوویتز نماینده ترامپ در امور خاورمیانه و برایان هوک مشاور ویژه وزارت خارجه روز سه‌شنبه به شهر العلا در عربستان سفر خواهند کرد تا در مراسم امضای توافقنامه حضور پیدا کند.
با این وجود اهمیت حضور سران قطر، امارات و مصر بیش از سایرین است چرا که اصل اختلاف میان این سه کشور در جریان است. قطر از یک سو و امارات و مصر از سوی دیگر.
پیش‌بینی ناظران خوشبین منطقه این است که در نشست العلا آشتی میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس که از ۱۵ خرداد ۹۶ تاکنون ادامه دارد، اعلام شود.
قرار است شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر که غایب اصلی چند دوره گذشته این نشست ها بوده است، در این نشست حضور یابد.
دبیرخانه شورای همکاری خلیج فارس عصر یکشنبه ۱۴ دی در بیانیه‌ای این خبر را اعلام کرد که تمامی شش رهبر این شورا در نشست عربستان حضور خواهند داشت.
در این میان هفته گذشته برخی منابع به نقل از عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر اعلام کردند که قاهره تا زمانی که دوحه به شروط این کشور عمل نکند حاضر نیست در نشست العلا شرکت کند.
بعد از طرح این مسئله امیر کویت بلافاصله وزیر خارجه خود را راهی قاهره کرد. او با السیسی دیدار و نامه امیر کویت را تسلیم او کرد. اگرچه در خبری که رسانه های دو طرف روز شنبه ۱۳ دی منتشر کردند محتوای نامه و دیدار را حول روابط دو کشور اعلام کردند اما به نظر می رسد اظهارات منسوب به السیسی امیر کویت که کشورش سالها برای حل اختلاف میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس تلاش کرده بود را نگران کرد که مبادا اختلافات میان قاهره و دوحه، اصل نشست را زیر سوال ببرد و همه رشته های این کشور پنبه شود.
انتظاری که قطر دارد
اگرچه قطر تصمیم گرفت در نشست آماده سازی اجلاس سران که در تاریخ یکشنبه هفتم دی به صورت وبیناری و به میزبانی بحرین برگزار شد به جای وزیر خارجه، مقام سطح پایین تری را شرکت دهد و همین امر موجب انتقاد برخی کشورهای همسایه از جمله بحرین و امارات شد اما دیوان امیری این کشور عصر دوشنبه اعلام کرد که شیخ تمیم بن حمد آل ثانی در این نشست حضور خواهد یافت .
از نگاه قطر اگرچه آغاز تحریم‌های این کشور از سوی عربستان اعلام شد اما ابوظبی مسئول اصلی ایجاد بحران در میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس و تعرض به مقامات عالیرتبه این کشور در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی است.
از نگاه ابوظبی هم دوحه نقش تخریب علیه این کشور دارد و از گروههای اسلام گرای سیاسی در امارات حمایت به عمل می آورد.
لذا اگرچه به نظر می‌رسد این نشست تاثیر مثبتی در بهبود روابط میان دوحه و ابوظبی داشته باشد اما کافی به نظر نمی‌رسد.
با این وجود به نظر می‌رسد که نشست العلا انتظارات قطر را برآورده کند. قطر از این نشست انتظار بهبود رابطه با عربستان و کاهش خصومت با امارات، بحرین و مصر را دارد.
بهبود رابطه با عربستان به عنوان تنها کشوری که مرز خاکی با قطر دارد (مرز سلوی) مطالبه عمومی مردم قطر هم هست.
این فکر که با بسته شدن مرز سلوی قطر به شبه جزیره ای تبدیل شده است که ساکنان آن تنها می توانند در داخل کشور از شهری به شهر دیگر تردد کنند طی سه سال و نیم گذشته برای مردم این کشور بسیار آزار دهنده بوده است.
طی این سال ها آزادراه های رنگارنگ قطر و خودروهایی با سرعت بسیار بالا دلتنگی های مردم این کشور برای ورود به خاک عربستان بدون کسب روادید را رفع نکرد.
به خصوص که ایجاد محاصره قطر برخی خانواده‌ها را طی سه سال و نیم اخیر از یکدیگر جدا کرده است و بعضا اعضای خانواده مجبور بودند در کشورهایی غیر از عربستان و قطر دور هم جمع شوند.
هرچند تاکنون اعلام نشده است که قطر دقیقا قرار است در ازای آشتی چه امتیازاتی بدهد با این وجود بعید است که به شروطی از جمله تعطیلی شبکه الجزیره، تغییر در سیاست‌های منطقه‌ای از جمله کاهش یا قطع روابط با ترکیه و ایران که مورد نظر کشورهای تحریم کننده بود، تن دهد.
در خصوص ایران، قطری‌ها بارها تاکید کرده‌اند با وجود برخی اختلاف‌های سیاسی به روابط خود با تهران ادامه خواهند داد و حتی مایلند کشورهای حوزه خلیج فارس گفت‌وگوهای رو در رو و مستقیمی با تهران داشته باشند تا اختلافات در سایه تعامل و گفت‌وگو حل و فصل شود.
مقامات این کشور همواره از ایران به عنوان یک همسایه نیرومند و تاثیرگذار در تحولات منطقه نام برده اند و همکاری های دو کشور به ویژه در حوزه منابع مشترک انرژی را مورد اهتمام ویژه قرار داده‌اند.
قطر حتی بعید است به حضور نظامیان ترکیه و تعطیلی پایگاه نظامی آن در خاک خود هم عمل کند چرا که ترکیه اکنون به کشوری تبدیل شده است که دارای روابط راهبردی با قطر است و حامی اصلی آن در قبال هرگونه تعرض نظامی محسوب می شود علاوه بر این دو کشور حوزه روابط خود را تا ائتلاف در خصوص تحولات لیبی و تونس و سایر کشورها ارتقا داده اند.
آشتی شکننده
تاکنون مقامات رسمی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در خصوص شروط خود برای آشتی مطلبی را به زبان نیاورده اند و چنانکه اشاره شد حتی معلوم نیست که کشوری مانند قطر در این نشست در ازای مصالحه چه امتیازی خواهد داد.
محاصره کنندگان قطر بعد از اعمال تحریم و قطع روابط با این کشور ۱۳ شرط برای از سرگیری روابط تعیین کردند اما دوحه این شروط را در تعارض با حق حاکمیت خود اعلام کرده و به هیچ یک از آنها تن نداده است.
سکوت کشورهای شرکت کننده در خصوص امتیازات رد و بدل شده در این نشست سقف انتظارات از آن را بسیار پایین آورده است لذا بعید به نظر می رسد که این نشست چیزی فراتر از آشتی شکننده میان اعضا باشد و بتواند این شورای به هم ریخته را سر و سامان دهد و آن را به دوران طلایی خود بازگرداند.
در طول سه سال گذشته درگیری های کشورهای عضو شورای همکاری در عرصه های سیاسی و رسانه ای پیچیدگی خاصی به اختلافات و خصومت ها بخشیده است لذا انتظار نمی‌رود که همه این اختلاف ها با برگزاری یک نشست تشریفاتی رفع شود.
اختلافاتی که تا روزهای قبل از برگزاری نشست العلا دست‌کم میان امارات و بحرین با قطر ادامه داشت و حتی کار را به شکایت دوحه از منامه در مجامع بین المللی کشاند.
ادامه نبرد امارات و بحرین با قطر در عرصه رسانه‌ها حتی رسانه‌های بحرینی را واداشت که در اقدامی نادر از عربستان انتقاد به عمل آورند که چرا مایل است قطر را دوباره به عرصه همکاری های منطقه‌ای بازگرداند.
به همین دلیل به نظر می‌رسد که نشست العلا نخواهد توانست تضمین محکمی به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس درخصوص رفع خصومت بدهد و در این میان تنها دوحه و ریاض هستند که به اهداف خود دست می‌بایند.
عادل مرزوق نویسنده بحرینی معتقد است که آشتی میان تمامی اعضای شورای همکاری خلیج فارس صرف‌نظر از اینکه ناشی از فشار آمریکا برای ایجاد اتحاد علیه ایران یا هر دلیل دیگری داشته باشد قادر به تغییر توازن قوا و ایجاد وحدت میان محورهای متعارض در منطقه نخواهد بود و تنها فرصتی برای کشورها ایجاد می کند تا توانایی خود را برای کاهش اختلافات بزرگتر محک بزنند هر چند هنوز زمان پایان دادن به این اختلاف ها فرا نرسیده است.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» حواشی بازار سرمایه را بررسی کرد
وزیر اقتصاد زیر تیغ بورس
پیمان مولوی
چرخش کوبا
اسامی 110 متقاضی شرکت در جشنواره فیلم فجر منتشر شد
در سودای سیمرغ
ثابت نگه داشتن مزد؛ اقدامی که دولت می‌خواهد، اما نمی‌تواند انجامش بدهد
کرونا و بلعیدن بودجه اشتغالزایی
۳۰ هزار ظرفیت استخدامی به پرستاران اختصاص یابد
پرستاران کم‌توقع در خط مقدم
چرا ایران کشتی کره‌جنوبی را توقیف کرد؟
مذاکره برای آزادی پول و کشتی
چهل و یکمین نشست سران شورای همکاری خلیج فارس با هدف مصالحه برگزار شد
آشتی شکننده دوحه و ریاض
وزیر بهداشت تایید کرد
ویروس انگیلیسی در ایران
روحانی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی مطرح کرد
هیچ سرمایه‌گذاری در کشور نباید احساس ناامنی کند
با مصوبه کمیسیون تلفیق
زائران اربعین ۱۴۰۰ از پرداخت عوارض خروج معاف هستند
علی اکبر صالحی:
در هر ساعت ۱۷ تا ۲۰ گرم اورانیوم ۲۰ درصد تولید میشود
پیروز حناچی:
سهم شهرداری در مقابله با آلودگی هوا از همه دستگاه‌ها کمتر است
