مازوت، خاموشی برق و رمز ارز

حمید حاجی زاده
این روزها که آلودگی هوا در ماراتن با کرونا، سلامت شهروندان کلان شهرها را به شکل جدی تهدید می‌کند و موضوع استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها به بحث روز تبدیل شده است و مدیران دستگاه‌های متولی برق و گاز در اظهارنظرهایی متفاوت توجیهاتی ارائه کرده‌اند، اتفاق دیگری نیز در صدر اخبار قرار گرفته است و آن خاموشی‌های برق است، خاموشی‌های پراکنده‌ای در کشور که به تعبیر سخنگوی صنعت برق ایران بدون برنامه و اراده متولیان بوده است و در افکار عمومی انگشت اتهام به سمت یک مصرف کننده جدید و ناشناخته نشانه رفت : مزارع تولید رمز ارزها!
در شکل‌گیری این تصور صحبت‌های گاه ضد و نقیض مدیران نیز بی‌تاثیر نبوده است، چه آنهایی که گفتند و تصحیح کردند و چه آنهایی که آمدند تا به قول خودشان مصرف برق این صنعت قانونی را توجیه کنند و ابرویی برداشته چشم آن را هم کور کردند.
از روزهایی که برنامه خبری بیست و سی تلویزیون ذوق زده اخبار کشف یک کار خطرناک را پخش می‌کرد دیری نگذشته است، گزارش‌هایی که با وجود بدگویی از بیت کوین در عمل مردم را با رمزارزها آشنا کرد.این آشنایی تا آنجا پیش رفت که تب درآمد دلاری به جان زرنگهای جامعه افتاد و برق ارزان مملکت را دود کردند تا دلار به دست آورند، دلاری که در کشور در طول این سالها رشد خارق العاده‌ای داشته است و حتی اگر قیمتش بقول مسئولین حباب هم بوده نشان داده است که حبابش فلزی بوده و ترکیدنی در کارش نیست.


استخراج رمز ارز‌ها که به ذائقه زرنگ‌هاخوش آمد منبع درآمد خوبی برای صنعت برق شد وقتی که نشستند و برایش قانون نوشتند و هیات دولت وزارت صنعت و معدن تجارت را متولی صدور مجوز گذاشت و وزارت نیرو نیز حتی یک مجری برای تامین برق آن‌ها منصوب کرد و نرخ  برق آن را به عنوان نرخ برق صادراتی پیش‌بینی نمود.
 رمز ارزها البته یک خاصیت دیگر هم دارند، بر خلاف دلار که پول ملی امریکاست و اگرچه به عنوان پول بین‌المللی در سطح دنیا استفاده می‌شود امکان ردگیری و حتی مسدود شدن آن در حسابهای دارنده‌اش برای دولت آمریکا وجود دارد، با یک نامه‌ای که خزانه‌داری دولت امریکا می‌نویسد و به آن نامه فدرال رزرو می‌گویند.بنابر این ظهور رمزارز که خارج از این قاعده است بازی را به شکل کلی دگرگون کرده است.این که آقای رئیس جمهور می‌گویند که دولت با رمزارز مبادله مالی نمی‌کند ناظر به اهمیت این موضوع است.
رمز ارز هر چه که بود و هست و باشد، موضوعی است که تولید آن در کشور ما قانونمند شده و شیوه نامه‌ها و دستورالعمل‌های مختلفی برای آن توسط ارکان مختلف دولت نوشته شده و دستگاه‌های نظارتی نیز در تصمیم‌گیری‌ها حضور و نقش داشته‌اند.
اگر سخنگوی صنعت برق در مصاحبه روز گذشته‌اش توضیح می‌دهد که خاموشی‌ها ناشی از مزارع رمزارزها نیست و آن‌ها فقط دو درصد از برق مملکت را مصرف می‌کنند نشان می‌دهد افکار عمومی نسبت به موضوع حساس شده است. این حساسیت دلیل دیگری به جز خاموشی و آلودگی و مازوت دارد و آن شایعه وجود ردپای چینی‌ها در مالکیت مزارع تولید رمزارز در ایران است، چیزی که بعدا با اعلام تعطیل شدن مزرعه رمزارز چینی‌ها در رفسنجان از شایعه فراتر رفت.
البته آقای دکتر رجبی مشهدی مشخص نکرده‌اند که منظورشان از دو درصد برق کشور، دودرصد از ظرفیت حدودا 85000 مگاواتی تولید است (یعنی 1700 مگاوات) یا دو درصد از مصرف 60000 مگاواتی پیک امسال برق (یعنی 1200 مگاوات)، اما این عدد آن قدر بزرگ است که دیگر خیلی فرقی هم نمی‌کند، رمزارزها تقریبا معادل برق مصرفی کلان شهر مشهد ( دومین شهر کشور با سه و نیم میلیون نفر جمعیت) برق مصرف می‌کنند.
البته ممکن است بپرسید وقتی این به اصطلاح صنعت پول برقش را گران پرداخت می‌کند و فعالیتش هم قانونمند شده است چه
 ایرادی دارد؟
این شیوه فعالیت سه ایراد مشهود دارد:
1- درست است که نرخ برق صادراتی در بیشترین حالت حدود 980 تومان است و این رقم چند برابر نرخ برق مصرفی دیگر صنایع است اما واقعیت این است که این نرخ هم از یارانه ای پنهان استفاده می‌کند که از جیب همه مردم خارج می‌شود، حتی از جیب همه آن اکثریتی مانند من حقیر که از لیست یارانه بگیران کشورم حذف شده است.
چگونه  چنین چیزی ممکن است؟ عرض می‌کنم!
متوسط بازده نیروگاه‌های کشور در بهترین حالت 38 درصد است و یک محاسبه ساده نشان می‌دهد که با احتساب ارزش حرارتی سوخت، با هر متر مکعب گاز فقط می‌توان حدودا چهار کیلووات ساعت برق تولید کرد. قیمت جهانی گاز طبیعی در حوزه خلیج فارس که سرسام آور است و به کنار، حتی اگر نرخ گاز صادراتی کشورمان را با سی سنت بر متر مکعبی که در گزارشات آمده است ملاک قرار دهیم برای هر چهارکیلووات ساعت سی سنت گاز مصرف می‌شود که با احتساب نرخ برابری واقعی دلار 25000 تومانی برای هر کیلووات ساعت برق 1875 تومان فقط گاز مصرف می‌شود، و متخصصین می‌دانند که معمولا قیمت گاز فقط حدودا یک سوم قیمت تمام شده برق است و قیمت صادراتی برق چیزی حدود پنج هزار تومان برای هر کیلووات ساعت است.فروختن برق چندین هزار تومانی به نهصد و چند تومان اولین ایراد است. نرخ برق در کشورهای همسایه نیز خیلی با این عدد تفاوت دارد و به عنوان مثال در حال حاضر در امارات هر کیلووات ساعت برای صنایع در حداقل 23 واحد محاسبه (Fils/KWH)و تقریبا دوهزارتومان است.
به نظر می‌رسد که استناد کردن به ارز نیمایی برای محاسبه نرخ برق صادراتی، ارزی که وجود خارجی ندارد یا لااقل به این سادگی‌ها به مملکت بر نمی‌گردد، نوعی توجیه ظاهرا قانونی برای ارزان فروشی منابع ملی با هدف حمایت از تولیدکنندگان خاص رمز ارزهاست.تولید کنندگانی که با استفاده از برق کمتر از هزارتومان، محصول حدودا 40000 دلاری (یک میلیون تومانی ) تولید می‌کنند، البته نه به این ضریب.
2- اگرچه وزارت صمت برای مزارع تولید رمزارز مجوز صادر کرده و سرمایه گذار خارجی هم مجاز است از این محل درآمد داشته باشد اما برای چراغی که به خانه رواست، همسایه الویتی ندارد.همانطور که بخش بازرگانی وزارت صمت در حمایت از تولیدکنندگان داخلی تعرفه‌های آنچنانی می‌گذارد تا مردم ما خودروی گران قیمت داخلی استفاده کنند در راستای همین وظیفه ذاتی‌اش می‌تواند تدابیری اتخاذ کند که منافع این صنعت به جیب تولیدکنندگان داخلی برود و چینی‌ها هم به جای این که در کشور ما از گاز ارزان بهره‌مند شوند دستگاه‌هایشان را در کشور خود نصب کنند و بجایش نقش خود را درست ایفا کنند تا خط لوله صلح که از سی سال قبل کلی خرج آن شد  بالاخره راه بیافتد و گاز صادراتی ما را به پاکستان و هند و سپس چین ببرد.
3- تبصره دو مقررات تامین برق مراکز استخراج رمزارزها مصرف برق و گاز را در مواقع اوج مصرف برای آنها ممنوع کرده است.قانون همچنین تعیین زمان اوج را هم به اختیار آن وزارتخانه دانسته است.قطع کردن برق واحدهای مسکونی و صنایع داخلی به دلیل فعالیت مزارع رمزارز با این توصیف قابل دفاع نبود و اگر چه بقول آقای سخنگوی صنعت برق،برق 1620 واحد فعال آن‌ها در این اثنا قطع شده است اما به نظر می‌رسد که آن گونه که به قول خودشان برق چهار دستگاه دولتی بزرگ به شکل از راه دور قطع شده است مدیریت مصرف مزارع رمزارز به شکل از راه دور انجام
 نشده است.
منبع: خبرآنلاین