روزنامه ابتکار
1399/11/21
آیا محیط زیست بر باغ وحشها نظارت کافی میکند؟ بیماری و مرگ سهم حیوانات در اسارت
مرگ و میر و بیمار شدن حیوانات در باغ وحشها و مراکز نگهداری حیات وحش موضوعی است که موجب ناراحتی و نگرانی دوستداران محیط زیست میشود. کمتر از دو هفته پیش خبر بیمار شدن هیرمان « شیر نر ایرانی باغ وحش ارم » و پیش از آن مرگ کوئین «ماده ببر» منتشر شد این در حالیست که پیش از این اخبار ناخوشایندی از وضعیت حیوانات از اهواز گرفته تا مشهد به گوش رسیده بود. در این شرایط نقش نظارتی سامان حفاظت محیط زیست اهمیت ویژهای پیدا میکند؛ نقشی که به گفته یک حامی حقوق حیوانات بهخوبی ایفا نمیشود در حالی که سازمان محیط زیست معتقد است که باغ وحشها و مراکز نگهداری از حیات وحش را پایش میکند.طی سالهای اخیر موارد مرگ و میر حیوانات در باغ وحشها و مراکز نگهداری از حیات وحش در نقاط مختلف کشور از جمله تلف شدن ۷ توله شیر در باغ وحش وکیلآباد مشهد، مرگ یک زرافه و یک قلاده ببر در باغ وحش صفادشت، مرگ در مجموع حدود ۱۲ پستاندار دریایی در دلفیناریومهای تهران و تبریز و مرگ یک قلاده ماده ببر سفید، ببر بنگال و «شمسی» ماده شامپانزه ۱۸ ساله و مادر «باران» (بچه شامپانزه معروف باغ وحش تهران) از جمله مواردی است که رسانهای شدهاند.
به گزارش ایسنا،با این حال برخی از موارد تلفات یا بیمار شدن حیات وحش در این مراکز اطلاعرسانی و رسانهای نمیشود و شاید هیچگاه کسی از آنها با خبر نشود. مدافعان حقوق حیوانات بر این باورند که باغ وحشها برای تامین منافع خود حیوانات را عذاب میدهند در حالیکه گروهی دیگر معتقدند که باغ وحشها اهداف آموزشی و حفاظتی دارند و با استاندارد سازی جایگاهها میتوانند از حیوانات بهخوبی مراقبت کنند.
سپهر سلیمی، حامی حقوق حیوانات ضمن بیان اینکه «استاندارد باغ وحشها» واژهای است که توسط کارشناسان و انسانها تعریف شده و براساس آن یک سری حداقلها برای حیوانات در نظر گرفته شده است، میگوید: فضایی که بنابر استانداردهای تعریف شده بینالمللی و داخلی برای نگهداری حیوانات تعریف میشود، بسیار کوچکتر از فضایی است که در طبیعت قلمرو آن گونه به حساب میآید. از این رو استاندارد باغ وحشها از دید حقوق حیوانات یک واژه جعلی است چراکه در استفاده تجاری، کالایی و نمایشی از حیوانات استاندارد معنی ندارد و آنچه بهعنوان استاندارد باغ وحشها تعریف میشود، یک فریب است.
آیا نظارت سازمان محیط زیست بر باغ وحشها مطلوب است؟
به گفته سلیمی مسئله این است که حتی همین دستورالعملهایی که سازمان حفاظت محیط زیست تحت عنوان استاندارد برای باغ وحشها و مراکز نگهداری از حیوانات کشور تعریف کرده است در ۹۰ درصد از این مراکز اجرا نمیشود همچنین سازمان حفاظت محیط زیست نظارت کافی بر عملکرد مراکز نگهداری از حیوانات و وضعیت حیوانات نگهداری شده در آنها را ندارد و نبود نظارت نه تنها باعث میشود مشکلات زیادی برای حیات وحش پیشآید بلکه موجب میشود این مشکلات تکرار و وضعیت نگهداری حیوانات بدتر شود.
این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه سازمان حفاظت محیط زیست برای ۸۰ مرکز نگهداری حیوانات اعم از باغ وحش، باغ پرندگان، دلفیناریومها و …مجوز فعالیت صادر کرده است، معتقد است: این سازمان در بسیاری از وظایف ابتدایی خود مانند حفاظت از منابع طبیعی و پایش مناطق حفاظت شده بهعلت کمبود بودجه و نیروی محیطبان نمیتواند بهدرستی عمل کند بنابراین پرسشی که مطرح میشود این است که سازمان حفاظت محیط زیست چطور میتواند بر عملکرد و فعالیت ۸۰ مرکز نگهداری حیوانات نظارت کافی داشته باشد؟
وی به گونههایی در یک سال اخیر در تهران تلف شدهاند، اشاره میکند و میگوید: طی یک سال گذشته حیوانات زیادی در تهران اعم از یک دلفین در دلفیناریوم تهران، یک قلاده ببر سفید در باغ وحش ارم و یک زرافه در باغ وحش صفادشت که هر یک از گونههای بزرگ و شاخص بودند تلف شدند درحالیکه در بسیاری از موارد سازمان حفاظت محیط زیست تنها پس از تلف شدن این حیوانات از مرگ آنها خبردار شد. زمانیکه سازمان حفاظت محیط زیست نمیتواند نظارت کافی بر وضعیت حیوانات باغ وحشهای بزرگ پایتخت داشته باشد چطور میتواند بر گونههای سایر مراکز نگهداری حیوانات کشور نظارت کند؟ با این حال در ایران سالانه حتی یک مرکز نگهداری حیوانات تعطیل نشده است. سازمان حفاظت محیط زیست و مراکز نگهداری از حیوانات به وضعیت سلامت و نگهداری حیوانات اهمیت چندانی نمیدهند چراکه شرایطی فراهم است که میتوانند با هزینهای کمتر از آنچه برای درمان حیوانات لازم است گونهای را بهراحتی جایگزین کنند.
ضرورت شفافسازی عملکرد مراکز نگهداری از حیات وحش
سلیمی عملکرد سازمان حفاظت محیط در رابطه با مراکز نگهداری حیوانات را مناسب نمیداند و میگوید: سازمان حفاظت محیط زیست باید اخبار تلفات گونهها و وضعیت حیواناتی که در این مراکز نگهداری میشوند را اعلام کند اما در بیشتر مواقع افراد بهصورت اتفاقی از این حوادث با خبر میشوند و آن را به اطلاع خبرنگاران میرساند و تنها آن زمان است که سازمان حفاظت محیط زیست این اخبار را تایید میکند این در حالیست که معمولا علت مرگ یا بیماری حیوان نیز پس از آن اعلام نمیشود.
به عقیده وی، زمانیکه فضای شفافی بر فعالیت مراکز نگهداری حیوانات حاکم نباشد حوادثی مانند تلفات و بیمار شدن حیوانات بارها تکرار خواهد شد.
راهکارهای کاهش بیماری و تلفات حیوانات در باغ وحشها
سلیمی درباره راهکارهای کاهش موارد بیمار شدن حیوانات و تلفات آنها در باغ وحشها و سایر مراکز نگهداری حیوانات میگوید: به اعتقاد ما باغ وحش خوب، باغ وحش تعطیل است اما با اینحال اگر تصمیم بر تعطیلی کامل آنها گرفته نشود، لازم است تعداد این مراکز کمتر شوند. زمانیکه سازمانهای متولی نمیتوانند ۸۰ مرکز نگهداری حیوانات را بهدرستی مدیریت کنند، اولین اقدام باید ادغام این مراکز و کاهش تعداد آنها باشد تا حداقل کیفیت نظارت بر آنها بهبود و افزایش پیدا کند.
این حامی حقوق حیوانات همچنین معتقد است که سازمان حفاظت محیط زیست باید در اعلام وضعیت حیواناتی که در این مراکز نگهداری میشوند صادقانه و با شفافیت بیشتری عمل و بر عملکرد آنها نظارت کند. یکی از روشهای افزایش کیفیت و دقت در نظارت میتواند راهاندازی سامانه نظارتی آنلاین باشد تا هم موارد مرگ و میر و هم موارد موالید حیوانات مشخص شود.
سلیمی به ضرورت الزام اطلاعرسانی سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان دامپزشکی کشور درباره علت مرگ حیوانات در باغ وحشها و سایر مراکز نگهداری حیات وحش اشاره میکند و میگوید: اعلام علت مرگ حیوانات در این مراکز جزو وظایف این سازمانها است و این اطلاعرسانی هم برای حامیان حقوق حیوانات و هم برای عموم جامعه بهلحاظ حفظ سلامتی بسیار حائز اهمیت است چراکه یک سری بیماریها بین انسان و حیات وحش مشترک است و میتواند سلامتی افرادی که از این مراکز بازدید میکنند را تحت تاثیر قرار دهد همچنین برخی از بیماریهایی که حیوانات داخل این مراکز به آنها مبتلا میشوند میتواند در صورت راه پیدا کردن به محیطهای طبیعی منجربه مرگ و میر حیات وحش شود.
سایر اخبار این روزنامه
اعلام کاندیداهای سیمرغ بازیگری جشنواره 39 با انتقادات فراوانی روبهرو شد
سیمرغ حاشیه در دستان داوران فجر
جلال خوشچهره
فاصله تهران ـ واشنگتن با توافق
مراسم راهپیمایی به صورت موتوری و خودرویی برگزار میشود
نامگذاری روز ۲۲ بهمن به نام حاج قاسم سلیمانی
تحلیلی بر سخنرانی اخیر جو بایدن در وزارت خارجه آمریکا:
هیچ بازگشتی به عصر قبل از ترامپ در کار نیست
آیا محیط زیست بر باغ وحشها نظارت کافی میکند؟
بیماری و مرگ سهم حیوانات در اسارت
«ابتکار» تاثیر اخیر حرفهای بایدن بر بازار ارز را بررسی کرد
بیم و امید اقتصاد در مناسبات سیاسی
حاشیههای سفر رئیس مجلس با واکنشهای زیادی همراه شد
هجمه غربگراها یا تبلیغات نزدیکان؟
موافقت رهبر انقلاب با عفو یا تخفیف مجازات تعدادی از محکومان
سعید خطیب زاده در نشست خبری:
برجام نیاز به میانجی ندارد
خیز پاستوری یا خیز معیشتی؟