روزنامه ایران
1396/03/17
رایزنی‌های فشرده ظریف برای مهار بحران عربی
«همسایگان دائمی هستند و نمی‌توان جغرافیا را تغییر داد. فشار و تهدید هرگز راه حل نیست. گفت‌وگو ضروری است». این دو جمله کوتاه و خلاصه همه واکنش علنی بود که وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه پس از انتشار خبر قطع رابطه عربستان و امارات وکشورهای پیروشان با قطر و تحریم همه‌جانبه دوحه از سوی آنها در صفحه توییتری‌اش منتشر کرد. واکنشی چنان خلاصه که می‌توانست بیانگر آن باشد که ایران به‌عنوان یکی از بهانه‌های این تنش و نیز به‌عنوان کشوری که ممکن است بیشترین انتفاع را از آنچه رخ داده به‌دست آورد قصد ندارد به مسأله ورود پیدا کند.اما بر خلاف این تصور سیاست خارجی ایران از سویه‌ای دیگر به ماجرا وارد شد. محمد جواد ظریف بلافاصله در تماس‌های تلفنی با همتایانی از کشورهای مختلف مؤثر در موضوع تلاش کرد تا از ظرفیت دیپلماتیک ایران برای کمک به حل بحران بهره گیرد. بر همین اساس ظریف در امتداد تماس‌های روز دوشنبه خود با وزیران خارجه عراق، الجزایر، اندونزی، عمان، ترکیه، تونس، مالزی و لبنان، دیروز نیز با وزیران خارجه قطر و کویت و «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره وضعیت و آخرین تحولات منطقه گفت‌وگو و تبادل نظر کرد.تلاش دیپلماتیک ایران برای کمک به حل مسأله پدید آمده میان سه کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس در حالی است که طی دو روز گذشته بسیاری از کارشناسان و رسانه‌ها نقطه اتکای تحلیل‌های خود را بر تأثیرات مثبت این تنش بر روابط تهران-دوحه و نیز مزیت‌های احتمالی سیاسی و اقتصادی آن برای ایران قرار داده‌اند. به این ترتیب در حالی که سایت شبکه تلویزیونی «الجزیره» قطر نوشت: «روابط قطر و ایران عمدتاً بر پایه میدان گازی مشترک استوار است اما از روز گذشته که عربستان کشورهای عرب همسایه را به قطع روابط با قطر وادار کرد، روابط دو کشور در معرض یک آزمون جدید قرار گرفته است»؛ شبکه «سی‌ان‌بی‌سی» انگلیس پیش‌بینی کرد: «تنش در خاورمیانه قطر را به ایران و ترکیه نزدیک‌تر می‌کند و به تغییر سیاست‌های خاورمیانه منجر خواهد شد».
به گزارش ایسنا به نقل از سی‌ان‌بی‌سی تحلیلگران اندیشکده اوراسیا با این پیش‌بینی که دوحه به طور واضح و شفاف موضع سیاست خارجی‌اش و هم‌پیمانی‌هایش را تغییر خواهد داد، گفته اند: «فشار از سوی اعراب ممکن است رهبری قطر را به برقراری روابط نزدیک‌تر با ایران و ترکیه ترغیب کند. در نتیجه ممکن است قطر شورای همکاری خلیج (فارس) را به طور کامل ترک کند». این تحلیلگران همچنین پیش‌بینی کردند که روابط دوستانه‌تر میان تهران-دوحه ممکن است بر اتحاد قطر با امریکا نیز تأثیر بگذارد.محمد مرسی، آخرین سفیر مصر در قطر نیز در گفت‌وگو با اخبار الیوم، با اشاره به اینکه قطر در روابطش با دیگر کشورها و بخصوص ایران موضع محافظه کارانه اتخاذ می‌کرد، گفت: «کشور قطر این تحریم اقتصادی و حصر زمینی، دریایی و هوایی را تحمل نخواهد کرد و برای کاهش این فشارها تنها راه فرارش ایران خواهد بود و ایران طبیعتاً از طریق صادرات مواد غذایی به این کشور کمک خواهد کرد و ترکیه نیز با وجود اینکه از بحران‌های دیگری رنج می‌برد اما به قطر کمک خواهد کرد.»
در عین حال برخی رسانه‌های خارجی نیز تلاش کردند از محمل این رویداد برای انتشار اخبار ادعایی علیه ایران بهره بگیرند. بر همین اساس پایگاه اینترنتی «فایننیشال تایمز» درباره علت قطع روابط اعراب با دوحه مدعی شد: «قطر حدود 700 میلیون دلار به ایران و گروه‌های منطقه‌ای شیعه که مورد حمایت تهران هستند، پرداخته است». به گزارش «انتخاب»، این نشریه با طرح این ادعا که «کتائب الحق که نزدیک به ایران است، تعدادی از خانواده سلطنتی قطر را در عراق بازداشت کرد و در عوض خواستار آزادی مبارزان شیعه ربوده شده توسط تروریست‌ها در سوریه شد»، نوشت:«قطر با استفاده از این وضعیت، 200 تا 300 میلیون دلار به گروه‌های افراطی در سوریه و تحریر الشام پرداخت کرد تا در مقابل مبارزان ربوده شده شیعه آزاد شوند». معادله پیچیده‌ای که به نظر می‌رسد تنها منابع خبری ادعا‌کننده می‌توانند آن را معنا کنند.
سایت اسرائیلی دبکا نیز در راستای همین خبرسازی‌ها با طرح این موضع که راز قطع روابط کشورهای عربی با قطر، جانبداری این کشور از ایران و تلاش برای بر هم زدن توافق ریاض بود، مدعی شد: «یکی از دلایل تنش در روابط کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس با قطر، سفر محمد بن عبدالرحمان آل ثانی وزیر خارجه قطر به تهران، یک هفته پیش از سفر دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا به عربستان بود و آل ثانی در این سفر، دیداری محرمانه با سردار قاسم سلیمانی، فرماندۀ سپاه قدس در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی داشت». دبکا مدعی شد که در این دیدار محرمانه، نقشه‌هایی کشیده شد که هدف آنها از بین بردن همه تلاش‌های امریکا برای تشکیل ائتلافی منطقه‌ای برای جنگ با ایران بود. این رسانه صهیونیستی همچنین به نقل از منبع آگاه خود«قطع همه روابط نظامی و اطلاعاتی با ایران» و «فسخ همه توافقنامه‌های امضا شده با ایران، بویژه توافقنامه‌های مرتبط با عراق، سوریه و لیبی» را دو شرط از مجموع 4 شرطی دانست که مقامات عربستان سعودی، امارات و مصر برای صرف نظر از تحریم قطر مطرح کرده بودند.
سایر اخبار این روزنامه
فراخوان همیاری ملی جهانگیری برای حفظ محیط‌زیست
رایزنی‌های فشرده ظریف برای مهار بحران عربی
دروغ‌های بزرگ درباره سند 2030
دیگر صفحه‌ها
جاده‌ها به روی ما بسته است
وحشت در طرشت
دروغ‌های بزرگ درباره سند 2030
وحشت در طرشت
ترامپ قطر را متهم به حمایت مالی از تروریسم کرد
بحران منطقه، دیپلماسی ایران
باید سیاست از عرصه اقتصاد کنار برود
