انعطاف‌پذیری AFC درسی برای فوتبال ایران

یادداشت آرمن ساروخانیان     فرمول جدید لیگ قهرمانان آسیا که بر اساس آن تعداد تیم‌های مرحله گروهی از 32 به 40 افزایش یافت با انتقادات زیادی همراه بود. در مدل جدید تیم‌های دوم تضمینی برای صعود ندارند و سه تیم از پنج تیم دوم هر منطقه به مرحله بعد می‌رسند، ولی ایراد بزرگ این روش هنگام اجرا مشخص شد و تیم‌های دوم گروه‌های آسان‌تر توانستند به مرحله دوم برسند، در حالی که تیم‌های پرقدرتی مثل دحیل و السد به دلیل قرار گرفتن در گروه‌های سخت‌تر قربانی شدند. حالا خبر می‌رسد که کنفدراسیون فوتبال آسیا ممکن است به روش قبلی برگردد. سایت «اسپورت» امارات نوشت: «کنفدراسیون فوتبال لغو قانون برگزاری مسابقات لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۲۱ با حضور ۴۰ تیم را بررسی می‌کند و می‌خواهد مسابقات لیگ قهرمانان را به شکل سابق یعنی با ۳۲ تیم در ۸ گروه برگزار کند.» مشخص نیست که مدیران کنفدراسیون متوجه ضعف این فرمول جدید شده‌اند یا از سوی فدراسیون‌های قدرتمند قاره مثل قطر تحت فشار قرار گرفته‌اند. موفق‌ترین کشور منطقه غرب در مرحله گروهی ایران بود و سه نماینده لیگ برتر به مرحله حذفی رسیدند، در حالی که عربستان و امارات دو نماینده دارند و قطر با وجود سرمایه‌گذاری بالای باشگاه‌هایش هیچ تیمی در این مرحله ندارد. البته اگر کنفدراسیون همزمان با کاهش تعداد تیم‌ها سیاست توسعه‌اش را هم حفظ کند و به لیگ‌های مهجورتر قاره سهمیه بدهد، مجبور به کاستن سهمیه لیگ‌های معتبرتر مثل لیگ ایران، عربستان، قطر و امارات است. راه حل دیگر این است که سهمیه‌های مستقیم این لیگ‌ها کاهش یابد و در این صورت رقابت در مرحله پلی‌آف تشدید خواهد شد. با وجود این دردسرها، تصمیم جدید سازمان فوتبال قاره می‌تواند مرحله گروهی را نجات دهد و عدالت بیشتری در این مرحله برقرار کند. تصمیم احتمالی کنفدراسیون فوتبال آسیا برای بازگشت به فرمول قبلی حتی اگر با درخواست برخی فدراسیون‌ها گرفته شود، نشانه شجاعت مدیران است که اشتباه‌شان را پذیرفته‌اند و حاضرند آن را اصلاح کنند. حذف تیم‌های پرستاره از جذابیت مرحله حذفی مسابقات کم می‌کند و می‌تواند روی علاقه اسپانسرها و درآمد مسابقات هم مؤثر باشد. مهم‌ترین مسابقات باشگاهی قاره در صورت کاهش درآمدهای تبلیغات و پخش تلویزیونی با تهدید جدی روبه‌رو می‌شود و کنفدراسیون که بخش بزرگی از درآمدش را مدیون همین تورنمنت است، نمی‌تواند در این باره ریسک کند. تمام آزمون و خطاهای سال‌های گذشته با هدف بالا رفتن جذابیت این مسابقات بوده و حالا AFC می‌خواهد این گام به عقب را جبران کند و به مسیر مناسب برگردد. کنفدراسیون فوتبال آسیا در جمع بهترین سازمان‌های فوتبال جهان قرار ندارد، ولی انعطاف‌پذیری و تلاش برای ارتقای کیفیت تورنمنت‌های زیر نظرش شایسته تقدیر است. این می‌تواند الگویی برای فوتبال ایران باشد که به نظر می‌رسد برگزاری مسابقات فقط برای پر کردن تقویم است و هیچ ایده‌ای برای بالا بردن کیفیت و جذابیت مسابقات وجود ندارد. فوتبال ایران پتانسیل بالایی دارد و هر سال بازیکنانی را به لیگ‌های آسیا و اروپا صادر می‌کند، ولی فدراسیون و سازمان لیگ نتوانسته از این کیفیت برای ساختن برندی شایسته از لیگ برتر و حتی لیگ یک استفاده کند و مسابقات را به محصولی جذاب و درآمدزا تبدیل کند. بهبود امکانات ورزشگاه‌ها، ارتقای کیفیت پخش تلویزیونی و انتخاب بهینه ساعات پخش اصلاحات نسبتاً ساده‌ای است که می‌تواند لیگ‌های ایران را جذاب‌تر کند، ولی هیچ تلاشی برای بالا بردن استاندارد مسابقات دیده نمی‌شود.