متعهد کردن باشگاه‌ها، مسئولیت سرنوشت‌ساز فدراسیون فوتبال

سرمقاله فرشاد کاس‌نژاد   @Farshadcasnejad   فدراسیون فوتبال مشغول بررسی راهکارهای رفع ممنوعیت استخدام بازیکن و مربی خارجی است. ممنوعیت استخدام بازیکن و مربی خارجی به یکی از تجربیات گاه و بیگاه فوتبال ایران تبدیل شده است، گاهی می‌تواند باعث نجات از ورشکستگی باشگاه‌ها تعبیر شود و روزی دیگر عامل نزول کیفیت فنی لیگ فوتبال ایران. اما هر چه هست، این ممنوعیت چاره کار نیست. در آغاز فصل که ممنوعیت استخدام بازیکن و مربی خارجی تحت تأثیر بدهی‌های سنگین استقلال و پرسپولیس تصویب شد، پرسش اصلی این بود: چرا استقلال و پرسپولیس با مدیرانی اداره می‌شوند که خود قدرت تشخیص برای تنظیم درآمدها و هزینه‌های خود نداشتند و بیش از توان اقتصادی باشگاه تن به خرید دادند و بدهی‌ها را انباشته کردند و مهم‌تر اینکه چرا همچنان این باشگاه‌ها به دست مدیرانی اداره می‌شود که پتانسیل ایجاد ورشکستگی‌های بزرگ‌تر را دارند و برای نجات باشگاه از روش مدیریت آنها، باید ممنوعیت خرید اعلام کرد؟ برای این پرسش اما پاسخی پیدا نشد و پاسخی هم پیدا نمی‌شود. بنابراین در رفع این ممنوعیت، تنها راه باقی‌مانده درخواست ضمانت‌هایی است که کارآیی واقعی داشته باشند و باشگاه‌ها را در پرداخت دستمزد بازیکنان و مربیان متعهد کنند. آزادی نقل و انتقال خارجی‌ها در فوتبال ایران در سایه این ضمانت‌ها فقط در صورتی موجب انباشته شدن بدهی‌های بیشتر نمی‌شود که به کارآیی ضمانت‌نامه‌ها اطمینان داشته باشیم. فارغ از تعیین چارچوب‌های فنی و آماری در جذب بازیکنان خارجی که نمی‌تواند در فوتبال ایران با توجه به قدرت خرید باشگاه‌ها چندان سختگیرانه باشد، اما ضمانت پرداخت دستمزد دست‌کم می‌تواند مدیران را از خریدهای خارج از توان اقتصادی باشگاه منع کند. بازیکن و مربی خارجی می‌توانند به کیفیت فنی تیم‌ها کمک کنند، می‌توانند با تولید جذابیت بیشتر، خالق درآمدهای تازه در باشگاه‌ها باشند. می‌توانند آثار بلندمدتی داشته باشند. مربی خارجی می‌تواند نسلی را پرورش دهد که باشگاه را با آن نسل سرشار از درآمدهای تازه کند. بازیکن خارجی می‌تواند پس از درخشش در لیگ ایران بازار کار دست‌کم در کشوهای حوزه خلیج فارس داشته باشد و فروش او درآمدی بزرگ برای باشگاه باشد. اما این سوءمدیریت است که تمام این آثار فنی و اقتصادی را نابود می‌کند و تنها اثرش بدهی و زیان است. با ممنوعیت خرید بازیکن و مربی خارجی، عاملان زیان برای باشگاه‌ها همچنان حفظ می‌شوند و فرصت موفقیت‌های فنی و اقتصادی بزرگ‌تر را از باشگاه‌ها سلب می‌کنند. فدراسیون فوتبال در دوران پیشین، در حالی ممنوعیت استخدام بازیکن و مربی خارجی را برای تمام لیگ تعیین کرد که خود بدترین خریدار مربی خارجی در تاریخ ورزش ایران است. قرارداد بیش از ۸ میلیون دلاری با مارک ویلموتس و عواقب بی‌تعهد بودن و فسخ قرارداد، یک رسوایی در عقد قرارداد با مربی خارجی است و عجیب اینکه چنین مرجعی -خود تا این اندازه زیر سؤال- برای دیگران مسیر انتخاب کرد و راه نشان داد. تغییر رفتار مدیران باشگاه‌ها را سال‌هاست انتظار می‌کشیم. اما به جای تغییر رفتار مالی، با ممنوعیت‌ها باید مراقب مدیریت آنها باشند. مدیریت با ممنوعیت، مدیریت نیست، بلکه بستن درها به روی سوءمدیریت است. یعنی باور کرده‌ایم که دچار شدیدترین نوع سوءمدیریت هستیم و تنها راه ساختن مانع پیش پای مدیران است تا دیرتر این مسیر ورشکستگی را تمام کنند. برنامه‌نویسی برای پایان ممنوعیت استخدام بازیکن و مربی خارجی اگر این‌بار همراه با جدیت فدراسیون فوتبال در متعهد کردن باشگاه‌ها انجام شود، شاید قدمی برای اصلاح رفتار مالی مدیران باشد.