همه معترض رد صلاحيت‌ها

آرمـان مـلی - مطـهره شفیــعی:  7 نفر تایید شده‌اند. از شامگاه دوشنبه که نام هفت تاییدصلاحیت شده به‌صورت غبررسمی اعلام شده، سوالات زیادی در اذهان شکل گرفته است البته در آن مقطع تصور می‌شد لیست اصلی و رسمی شورای نگهبان، که به وزارت کشور ارسال شده، متفاوت از لیست غیررسمی است و بسیاری شب را به امید لیست متفاوت به صبح رساندند اما نزدیک ظهر سه‌شنبه بود که لیست اصلی منتشر شد که تفاوتی با   لیست غیررسمی نداشت. رئیسی، مهرعلیزاده، زاکانی، جلیلی، رضایی، قاصی‌زاه‌هاشمی و همتی تایید شده‌اند اما نگاه‌ها بیش از این 7 نفر به سمت تایید‌صلاحیت‌نشدگان است. علی لاریجانی‌، اسحاق جهانگیری و مسعود پزشکیان کاندیداهایی بوده‌اند که ردصلاحیت آنها سوالات زیادی در اذهان پدید آورده؛ چنانکه قابل توجیه نبوده است. محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور دولت‌های نهم و دهم هم ردصلاحیت شده که البته این ردصلاحیت با توجه به مواضع او چندان غریب و غیرقابل پیش‌بینی نبوده است. 
 دلایل ردیا عدم صلاحیت‌ها اعلام شود
یکــی از ابهــامات مطــرح در لــیست تایید‌صلاحیت‌شدگان مــربــوط به آنچه بود که در گذشته رخ داده است؛ چنانکه زاکانی و مهرعلیزاده در انتــخابــات ریاست‌جمهوری سال 84 ردصلاحیت شد که با حکــم حکومتی بازگشت و پس از آن در انتخابات مجلس دهم ردصلاحیت شد. علیرضا زاکانی هم دو بار دیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری سال‌های 92 و 96 ثبت‌نام کرد که هر دو بار ردصلاحیت شد. این شرایط سبب شد بسیاری از شورای نگهبان بخواهند دلیل ردصلاحیت کاندیداهای دیگر را که مهر ردصلاحیت در پرونده آنها زده نشده است، به‌صورت مستند اعلام کند چرا که رد و‌ تایید صلاحیت‌ها در این دوره عجیب و غیرقابل درک است. 
 چرا رد شدند؟


علی لاریجانی با سابقه 12 سال ریاست مجلس، دبیری شورای امنیت کشور، ریاست سازمان صداوسیما و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهمین ردصلاحیت شد و هیچ توضیحی برای این تصمیم ارائه نشد یا اسحاق جهانگیری که 8 سال معاون اول رئیس‌جمهور و پیش از آن وزیر صنایع، استاندار اصفهان و دو دوره نماینده مجلس بود هم ردصلاحیت شد. نکته قابل‌تامل آنجاست که او در انتخابات ریاست‌جمهوری 96 تایید‌صلاحیت شده بود. برخی ردصلاحیت او را مربوط با پرونده قضایی برادرش مهدی می‌داننــد که ادعای اشتباهی است؛ چرا که اسحاق بارها عنوان کرده نقشی در اقدامات مهدی نداشته و خواستار آن شده بود که طبق قانون به پرونده برادرش رسیدگی شود. نفر سوم مسعود پزشکیان است که وزیر بهداشت و در چندین دوره نماینده مجلس بوده و هست. نباید فراموش کرد در انتخابات مجلس یازدهم که اصلاح‌طلبان ردصلاحیت شدند، مواضع و رویکردهای پزشکیان چنان بوده که دلیلی برای ردصلاحیتش وجود نداشته و توانسته رای اول مردم تبریز را کسب کند. چرایی ردصلاحیت این 3 نفر دیروز تبدیل به سوالی شده بود که پاسخی برای آن وجود نداشت.
 حیرت از ردصلاحیت‌ها!
ردصلاحیت‌ها سبب حیرت زیادی شد و برای برخی؛ حتی آنانی که خود عضو شورای نگهبان هستند، سبب تاسف شد. مانند آیت‌ا... آملی‌لاریجانی که  در توئیتر نوشت: «از اولین حضور اینجانب در شورای‌نگهبان در سال ۱۳۸۰، قریب به 20 سال می‌گذرد. در تمام این مدت، از شورای نگهبان دفاع کرده‌ام، حتی در سال‌هایی که در قوه قضائیه بودم؛ اما هیچ‌گاه تصمیمات شورا را تا این حد غیر‌قابل‌دفاع نیافته‌ام؛ چه در تأیید‌صلاحیت‌ها و چه در عدم‌احراز صلاحیت‌ها. وی ادامه داد: سبب این نابسامانی‌ها تا حد زیادی، دخالت‌های فزاینده دستگاه‌های امنیتی از طریق گزارش‌های خلاف واقع، در تصمیم‌سازی برای شورای نگهبان است؛ به ویژه اگر عضو مسئولی که باید گزارش‌های محققانه به شورا ارائه کند خود، عامدانه چیزی بر آن بیفزاید! چنان که از وزارت اطلاعات با قاطعیت تمام مطلبی نقل می‌کنند، حال آنکه با پرسش از معاونت مربوطه در وزارت اطلاعات به صراحت این مطلب تکذیب می‌شود. آملی‌لاریجانی افزود: گلایه بنده از سر دغدغه‌ای است برای حفظ شأن و اعتبار شورای نگهبان. وی گفت: وقتی با چنین وضعیتی مواجه شدم و استدلال‌هایم را بی‌تأثیر یافتم، این کلام حق متعال را بر همکاران عزیزم در شورا تلاوت کردم: «یا ایها الذین آمنوا اتقوا ا... و لتنظر نفس ما قدمت لغد و اتقوا ا... ان ا... خبیر بما تعملون.» رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: در میانه این زمانه غریب و رفتارهای عجیب به خدا پناه می‌بریم و به محضر او عرضه می‌داریم؛ اعوذ بک مما استعاذ منه عبادک‌المخلصون».
 در انتظار حکم حکومتی؟!
ردیا عدم احراز صلاحیت‌ها چنان بود که حتی ابراهیم رئیسی به آن واکنش نشان داد و در صفحه کاربری‌اش در توئیتر از رایزنی برای تایید‌صلاحیت کاندیداهای دیگر خبر داد. او نوشت: «از دیروز عصر(دوشنبه) که از نتایج تعیین‌صلاحیت‌ها مطلع شدم، شاید شماها و خود آقایان هم خبر نداشته باشند، من تماس‌هایی گرفتم و در حال انجام رایزنی‌هایی هستم که صحنه انتخابات، رقابتی‌تر و مشارکتی‌تر شود.» دیروز محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا هم در توئیتی مدعی شد: «‌با اطلاع می‌گویم حسن روحانی رئیس‌جمهور انجام گیرد. رئیس‌جمهور همچنین به وزیر کشور دستور داده فعلا از اعلام لیست خودداری کند. از سوی دیگر فشار سیاسی برای اعلام اسامی به وزیر کشور به شدت افزایش یافته است.» که پس از انتشار این توئیت، علی ربیعی سخنگوی دولت عنوان کرد: «‌معمولا آقای رئیس‌جمهور، در موارد مهم نامه‌نگاری می‌کنند؛ من می‌پرسم و دقیق اطلاع‌رسانی می‌کنم.» به نظر می‌رسد بار دیگر حکم حکومتی در میان باشد. دیروز علی صوفی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم تاکید کرد: «هنوز بازی تمام نشده است و باید منتظر روزهای آتی باشیم، ای‌بسا کاندیدایی با حکم حکومتی برگردد».
 درخواست حکم حکومتی نداریم
اما رویکــرد کاندیــداهای ردصلاحیت شده متفاوت بود؛ چنانکه علی لاریجانی در بیانیه‌ای اعلام کرد: « ملت عزیز و عظیم‌الشان ایران؛ در این دوره از انتخابات، بر حسب وظیفه اسلامی، ملی و انقلابی و بر اساس تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر حضور حداکثری در انتخابات و توصیه مراجع عظام تقلید و برخی صاحب‌نظران دانشگاهی و اقشار مختلف مردم، لازم دیدم برای خدمتگزاری به ملت، به صحنه انتخابات وارد شوم. با حمایت شما عزیزان به‌خصوص نخبگان جامعه، برای رفع مشکلات پیش‌روی ملت، عزمی راسخ داشتم؛ اما حال آنکه روند انتخابات اینگونه رقم زده شد، بنده وظیفه خویش را در پیشگاه الهی و ملت عزیز انجام داده‌ام و راضی به رضای الهی هستم و از همه کسانی‌که در این مدت کوتاه، ابراز لطف فرمودند، سپاسگزارم و امیدوارم برای اعتلای ایران اسلامی، در انتخابات حضور یابید. بنده خدا علی لاریجانی». یک نماینده ادوار مجلس هم دیروز از جلسه علی لاریجانی داوطلب انتخابات ریاست‌جمهوری با برخی اعضای ستادهای انتخاباتی‌اش خبر داد و گفت: لاریجانی در این جلسه اعلام کرده که اعتراضی به نتایج بررسی صلاحیت‌ها ندارد و اقدامی هم برای رایزنی با اعضای شورای نگهبان انجام نمی‌دهد. بعد از انتشار اسامی نهایی نامزدهای انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری، دفتر اطلاع‌رسانی مسعود پزشکیان یکی از داوطلبان کاندیداتوری در انتخابات اطلاعیه‌ای صادر کرد. متن این اطلاعیه به شرح زیر است: «چه مبارک سحری بود چه فرخنده شبی. ضمن تشکر از اقشار مختلف مردم از تمام استان‌های کشور، شخصیت‌ها و احزاب که لطف و حمایت خود را از آقای دکتر پزشکیان اعلام کرده‌اند، اعلام می‌کنیم که ایشان قصد اعتراض به تصمیم شورای نگهبان را نداشته و هیچ‌گونه رایزنی جهت احراز صلاحیت خود نکرده و نخواهد کرد.» اسحاق جهانگیری در بیانیه‌ای اعلام کرد که به خدا پناه می‌برم و عدم‌احراز صلاحیت بسیاری از شایستگان را تهدیدی جدی برای مشارکت همگانی و رقابت عادلانه گرایش‌ها و جریان‌های سیاسی به‌ویژه اصلاح‌گرایان می‌دانم. اکنون تکلیف از من ساقط است و پایان فعالیت‌های انتخاباتی خود را اعلام می‌کنم و از اقشار مختلف مردم و نخبگان و فعالان سیاسی و آشنا به مسائل کشور به ویژه از همفکران و جوانان و شخصیت‌های دلسوز و احزاب و تشکل‌های سیاسی و صنفی که در این روزها برای کاستن از رنج مردم و کمک به ترسیم آینده‌ای بهتر و امید‌بخش برای ایران در همه جای کشور مشتاقانه و دلسوزانه به میدان آمده‌اند و به اینجانب اعتماد و ابراز لطف داشته‌اند، کمال تشکر و قدردانی را دارم و عموم شهروندان را به مشارکت در انتخابات دعوت می‌کنم.
 واکنش‌ها به ردصلاحیت‌ها
ردصلاحیت‌های در انتخابات ریاست‌جمهوری واکنش‌های زیادی به همراه داشت. از برخی توئیت‌ها و واکنش‌ها می‌توان به گمانه‌زنی درباره چرایی ردصلاحیت‌ها پرداخت. به عنوان نمونه علی مطهری که خود نیز برای انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری نامزد شده بود در توئیتی نوشت: «از رد‌صلاحیت خودم با وجود ‌آنکه می‌دانم دلیل قانع‌کننده‌ای ندارد، می‌گذرم، اما از ردصلاحیت آقای لاریجانی که همیشه گوش به فرمان نظام بوده و تجربه گرانسنگی برای امروز جامعه ما داشت در‌ حیرتم. استناد به مصوبه شورای عالی امنیت ملی درباره اقامات یا تحصیل اقوام درجه یک مقامات عالی کشور در کشورهای دیگر،‌ پذیرفته نیست. زیرا این شورا حق قانون‌گذاری ندارد.  قانون‌گذار فقط مجلس است». او اشاره می‌کند که دلیل ردصلاحیت لاریجانی اقامت دختر او در کشور دیگری است که برخی با شنیدن این گمانه این سوال را مطرح می‌کنند که مگر فرزند او در زمانی که 12 سال رئیس مجلس بود، در ایران زندگی می‌کرد؟ از سوی دیگر لاریجانی در ۸ خرداد ۱۳۹۹ به عنوان مشاور رهبری منصوب شد و این موضوع بر ابهامات افزود و این سوال را مطرح کرد که چگونه فردی که در جایگاه مشاور رهبری ردصلاحیت می‌شود؟ ‌علی جنتی، وزیر ارشاد دولت یازدهم در واکنش به اسامی کاندیداهای تایید‌صلاحیت‌شده برای انتخابات ریاست‌جمهوری نوشت: «سرانجام پس از 10 روز بحث و مناقشه شورای نگهبان نامزدهای مورد نظر را برای ریاست‌جمهوری اعلام کرد. عباس عبدی کنشگر سیاسی هم دیروز چنین توئیتی را منتشر کرد: «باید در عقل کسانی که انتخابات مجلس را در سال 98 مدیریت کردند، شک می‌کردیم اگر لیستی غیر از این را تایید می‌کردند. همچنین باید در فهم سیاسی کسانی شک کرد که انتظار داشتند آنان جز چنین لیستی را تایید کنند. این ریاست مکمل آن مجلس است». نکته قابل‌تامل آنجاست که حتی اصولگرایان هم از نحوه بررسی صلاحیت‌ها گلایه دارند؛ چنانکه دیروز بسیج دانشجویی ۳ دانشگاه تهران‌، از اعضای شورای نگهبان درخواست کردند در صلاحیت برخی از چهره‌ها که مغایرتی با اسلام، نظام و قانون اساسی ندارند تجدید‌نظر کنند.
  واکنـش فرزنــد امـــام(ره) به رد صلاحیت‌ها
خبر ناباورانه رد صلاحیت مسئولین نظام که از ابتدای پیروزی انقلاب تا‌کنون در خدمت به مردم و انقلاب تلاش کرده‌اند، برای کاندیداتوری ریاست‌جمهوری، موجب تعجب و تأسف اینجانب شد. شورای نگهبان بار دیگر در اعلام صلاحیت کاندیداها روشی را پیش گرفت که حتی اعضای خود و دیگر کاندیداها را نتوانست قانع کند، چه رسد به امثال بنده و قشر وسیعی از جامعه که می‌خواهند با رأی به کاندیداهای رد صلاحیت شده، به‌خصوص آقایان لاریجانی و جهانگیری در انتخابات شرکت کنند. انتظار این بود که شورای نگهبان در جهت شفاف‌سازی و اقناع عمومی، گامی جدید بر‌می‌داشت و به نظام جمهوری اسلامی، آبرو می‌بخشید و در جهت تحکیم این نظام که خون‌های پاک برای برپایی و حفظ آن فدا شده بود، خود را پاسخگو و تصمیمات خود را شفاف می‌نمود. متأسفانه این گونه گزینش های سلیقه ای سال ها است نظام جمهوری اسلامی را به خطر انداخته و بزرگترین سرمایه آن را که ارتباط ملت و دولت است، تضعیف می کند. هیچ نظامی بدون تکیه بر حمایت و اعتماد مردم، توان ایستادگی در برابر مشکلات و خطرات را ندارد و لازم است همه دست‌اندرکاران در راستای تقویت اعتماد عمومی و حفظ وحدت که در شرکت گسترده در انتخابات تجلی پیدا می کند، کوشا باشند، نه آنکه مانعی بر سر راه حضور حداکثری بر افرازند.من نمی دانم پذیرش نظر غیر منصفانه شورای نگهبان که از سوی کاندیداهای محترم  اعلام شده است، به مصلحت نظام و جامعه است یا خیر، اما می‌دانم که سکوت امثال بنده در این نوع حوادث، نگرانی مردم را برای آینده افزایش می دهد. به همین جهت، بر خود لازم می دانم از حضور کاندیداهای محترم و کاردانی که احساس وظیفه کردند و به صحنه انتخابات قدم گذاشتند، تشکر و رفتار شورای نگهبان را تقبیح کنم.
 خانه احمدی‌نژاد تحت‌کنترل
روز گذشته نطق میان دستور نماینده تبریز در حمایت از رئیس‌جمهور دولت‌های نهم و دهم صحن علنی مجلس را دقایقی ملتهب کرد. علیرضا بیگی، رئیس ستاد احمدی‌نژاد و نماینده تبریز در نطق خود ضمن انتقاد از رد‌صلاحیت احمدی‌نژاد، گفته که «منزل احمدی‌نژاد در چند روز اخیر محاصره شده است». او همچنین مدعی شده که شبکه نفوذ با حذف مردم می‌خواهد انتخاباتی را مهندسی کند که نتیجه آن تشکیل دولت ائتلافی است که باید پاسخگوی وعده‌های داده شده باشد». در همین حین نمایندگان به او معترض شدند و لحظاتی جو پارلمان متشنج شد.
 برخورد با بی‌قانونی یک رسانه
نکته قابل‌تامل آنجاست که بارها اعلام شد اسامی تایید صلاحیت‌شدگان روز ســـه‌شنبه اعلام می‌شود.  برابر مــــاده ۶۰ قانون انتخابات ریاست‌جمهوری، اعلام اســـامی نامـزدهای ریاست‌جمهوری که توسط شورای نگهبان احراز صلاحیت شده‌اند، به رسانه‌ها، فقط به عهده وزارت کشور است و هرگونه تخطی از قانون، تخلف مشهود انتخاباتی محسوب می‌شود اما روز دوشنبه خبرگزاری فارس اقدام به انتشار لیست تاییدصلاحیت‌شدگان کرد. بر اساس قانونی که دیروز روح‌ا... جمعه‌ای، مشاور وزیر کشور بر اجرای آن تاکید داشت، باید با خبرگزاری فارس که خبر را برای قانونی جلوه دادن با عنوان «بر اساس شنیده‌ها» منتشر کرد، برخورد و به این سوال پاسخ داده شود که این خبرگزاری چگونه توانسته است به اطلاعات محرمانه دست پیدا کند.