روزنامه آرمان ملی
1400/04/10
عراق؛ در کشاکش مذهب و قومیت‌گرایی
حسن هانی‌زاده تحلیلگر مسائل بین‌الملل نشست سران مصر، عراق و اردن در بغداد نشان می‌دهد رژیم‌های عرب همچنان تلاش دارند عراق را از حلقه مذهب‌گرایی خارج کرده و به حوزه قومیت‌گرایی عربی انتقال دهند.. نگرش‌های قومیت‌گرایی مبتنی‌بر مقوله پان‌عربیستی غیر‌منطقی از سال ۱۹۲۴ و همزمان با شکل‌گیری حکومت پادشاهی ملک فیصل اول در عراق گسترش یافته تا جایی که اکثریت شیعه در این کشور از مشارکت در حاکمیت ملی عراق محروم شده‌اند. بیش از ۳ میلیون نفر از شیعیان عراق طی ۸ دهه به دلیل تبعیضات ناروا و نگاه‌های قومیت‌گرایی افراطی حاکمیت در عراق ناچار به مهاجرت از این کشور شده‌اند. حتی این نگاه هم در دوره حاکمیت عثمانی‌ها بر عراق وجود داشته اما تقسیم‌بندی مذهبی و طایفه‌ای در دوران حاکمیت عثمانی‌ها بر عراق کاملا پر‌رنگ‌تر بوده است. پس از سرنگونی عثمانی‌ها اداره امور عراق در دوره حاکمیت ملک فیصل اول پادشاه وقت عراق همچنان تحت‌نظارت عناصر باقی‌ماند عثمانی، صورت می‌گرفت. عثمانی‌ها در تقسیم‌بندی طایفه‌ای بین شیعه و سنی زیرکانه عمل کردند. حادثه اخراج محمد‌مهدی جواهری، نوه صاحب جواهر معروف توسط خلیل الحصری، وزیر معارف وقت عراق نمونه بارزی از تبعیض مذهبی و قومیتی علیه شیعیان عراق بوده است. در سال ۱۹۲۶ زمانی که محمد‌مهدی الجواهری، که در آن زمان معلم مدارس عراق بود، پس از سفر به تهران به شدت تحت‌تاثیر فضای اجتماعی و زیبایی‌های تهران قرار گرفت و قصیده‌ای در وصف ایران سرود. پس از انتشار این قصیده زیبا در روزنامه‌های وقت عراق به دستور ساطع الحصری، وزیر معارف عثمانی‌الاصل عراق محمد‌مهدی جواهری از وزارت معارف برکنار و اجازه تدریس در مدارس عراق از او گرفته شد. اکنون که عراق حزب در مدار مناسبی قرار گرفته بار دیگر کشورهای عربی درصدد بازیافت این نگرش ضد‌مذهبی در عراق برآمدهاند. دو کشور ورشکسته اردن و مصر، اکنون خیز بلندی برای استفاده از سفره‌های عظیم نفتی عراق بر‌داشته‌اند. نشست اخیر عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهوری مصر، ملک‌عبدا... دوم پادشاه اردن و مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق در بغداد نشان می‌دهد اردن و مصر درصدد تشکیل یک بلوک اقتصادی با عراق و جدا کردن این کشور از ایران برآمدهاند. هدف مصر و اردن تشکیل یک بازار مشترک با عراق تحت‌عنوان «مشرق جدید» است تا در ۵ سال آینده حجم تبادل اقتصادی بین ۳ کشور سالانه به ۲۰ میلیارد دلار بالغ شود. در طرح تبادل اقتصادی موسوم به مشرق جدید، مصر و اردن در اعزام نیروی کار و ارسال انرژی برق به عراق مشارکت خواهند کرد؛ در حالی که عراق می‌خواهد با احداث لوله نفت از این کشور به بندر عقبه اردن، نفت خود را به خارج صادر کند. هدف از این طرح، کاهش نفوذ اقتصادی چین و ایران در عراق و منع شکل‌گیری یک بلوک اقتصادی با شرکت ایران، عراق، سوریه و لبنان است. بنابراین نشست سران اردن، عراق و مصر در بغداد علاوه بر اهداف اقتصادی با هدف سپردن یک نقش تاثیرگذار عربی به عراق صورت می‌گیرد، مشروط بر اینکه این کشور از دایره اعتقادی خارج شده و به دایره پان‌عربیستی وارد شود. اگرچه شرایط عراق به‌گونه‌ای نیست که به نگرش‌های قبل از سال ۲۰۰۳ بازگردد؛ اما آمریکا و برخی کشورهای عربی به شدت از رهگذر فرهنگ‌سازی و جریان‌سازی علیه احزاب نزدیک به ایران، تلاش دارند مردم عراق را نسبت به مذهب بی‌تفاوت سازند.
سایر اخبار این روزنامه
الان وقت «حماسه سرايي واكسني» نيست
هنوز دلايل عدم احراز صلاحيت را نگفتند
شهردار بعدي، گزينه قاليباف يا حداد عادل؟
بازگرداندن مسافران از روسیه ارتباطی به لغو روادید ندارد
آقاي رئيسي! اعتماد را به جامعه برگردانيد
آقای کلانتری! استعفا بده
بدون تصويبFATF ده‌ها ميليارد بلوكه مي‌ماند
مجلس درگير كرونا شود؛ نه افزايش قيمت بنزين!
آرایش تازه طالبان در افغانستان
تنگ ذهنی و گشاد‌نشینی برخی مسئولان!
تأثیر واکسیناسیون در بازسازی سرمایه اجتماعی
برجام و کابینه تکنوکرات
عراق؛ در کشاکش مذهب و قومیت‌گرایی
