دولت «دست به نقدینگی» !

کارنامه هشت ساله دولت روحانی، غفلت از کنترل ریشه های رشد نقدینگی و نیز شکسته شدن سقف 48 ساله رشد آن را نشان می دهد. به گزارش خراسان، رشد بالای نقدینگی در اقتصاد ایران در دهه های اخیر به عنوان یکی از مسائل اصلی اقتصاد مطرح بوده است به طوری که گاهی اوقات در نتیجه دخالت دولت در اقتصاد و وابستگی بانک مرکزی به دولت، (به طور مستقیم یا غیر مستقیم)، بخشی از افزایش نقدینگی صرف کسری بودجه دولت شده است. در برخی سال ها نیز بانک ها و به خصوص بانک های خصوصی با برداشت های بی رویه خود از منابع بانک مرکزی، به خلق پول و اعتبار در اقتصاد، بدون تناسب با حد و اندازه های اقتصاد ایران روی آورده اند. در برخی سال ها نیز ملغمه ای از دو مولفه یاد شده وجود داشته است.با این اوصاف، گزارش بانک مرکزی در تاریخ 11 آذر 99  و همچنین نماگرهای اخیر اقتصادی که این بانک  به تازگی منتشر کرده، دو مطلب مهم را نشان می دهد. اول این که در یک بازه بلند مدت 20 ساله، رشد سالیانه نقدینگی بیش از 28 درصد بوده است. رقمی که به هیچ عنوان متناسب با نرخ رشد اقتصاد کشور در این بازه زمانی نیست و می توان بخش بزرگی از این رشد را در نتیجه معضلات ساختاری نظام بانکی دانست. در این  خصوص، نگاهی به عملکرد دولت های یازدهم و دوازدهم نشان می دهد که تقریباً تلاش خاصی برای اصلاح ساختار نظام بانکی انجام نشد به طوری که رهبر معظم انقلاب در سخنان خود در ابتدای سال 98 و در حرم مطهر رضوی فرمودند: «... در یک نامه‌ای به نظرم در سال ۹۳ یا ۹۴ یکی از مسئولین عالی‌رتبه به بنده نوشته بود که ما برای اصلاح امور بانکی ... لایحه‌ای داریم تنظیم می کنیم که تا چند ماه دیگر به مجلس خواهد رفت. الان چهار سال از آن وقت می‌گذرد، هنوز این لایحه به مجلس نرفته! ... این ها تعلّل است...» شایان ذکر است از سال 98 تاکنون نیز عملاً دولت لایحه ای برای اصلاح نظام بانکی به مجلس ارائه نکرده است.از سوی دیگر دومین مطلب قابل اشاره در دولت روحانی در خصوص نقدینگی به رکورد شکنی این شاخص در سال های اخیر باز می گردد به طوری که طبق نماگرهای بانک مرکزی که  به تازگی انتشار یافته، نرخ رشد سالیانه نقدینگی با رسیدن به 40.6 درصد در پایان سال 99، رکورد 48 سال اخیر را شکسته است. بانک مرکزی در توضیحاتی این رشد بالا را نتیجه شیوع کرونا و تحریم ها (دسترسی نداشتن به منابع ارزی حاصل از فروش نفت) دانسته است. با این حال، باید گفت که کم توجهی دولت به اصلاح ساختار بودجه و نیز کم توجهی به اصلاح ساختار نظام بانکی، عملاً موجب شد تا فشار این رشد نقدینگی در قالب تورم کم سابقه در 25 سال اخیر، متوجه مردم شود.