آزمون 5 سوالی برای والدینی که نوجوان‌دارند

 هیچ‌چیز شبیه قبل نیست؛ بچه حرف‌گوش‌کن و شیرین‌زبانی که برای هر رفتار و عمل خود، نگاهش به تأیید و تشویق شما بود، حالا راه خودش را می‌رود. در برابر هر چیزی، چون و چرا می‌کند. سوالات و ابهاماتش بیشتر از آن‌که مثل سابق معطوف به محیط اطرافش باشد، متوجه شماست و از مخالفت دایم با شما ابایی ندارد. گاهی بحث و جدل‌های کلامی‌تان بالا می‌گیرد و گاهی کار به قهر می‌کشد. اگر در حال تجربه چنین موقعیتی هستید، یعنی فرزندتان پا به دوره نوجوانی گذاشته ‌است. شما چقدر این دوره را می‌شناسید؟ چقدر خودتان را برایش آماده کرده‌اید؟ سوالات زیر به شما کمک می‌کند فرزند نوجوان‌تان و روش فرزندپروری‌تان را بهتر بشناسید.    والد خوب بودن شبیه به فعل انجام‌ شده در کدام یک از گزینه‌های زیر است؟ الف) ساختن مجسمه‌ای از خاک رس ب) پرورش یک گیاه پ) آموزش حیوان خانگی د) همه موارد روش پیش‌فرض بسیاری از والدین در پرورش فرزند، به گزینه «ساخت مجسمه» نزدیک است. والدین معمولا یک تصویر ذهنی دارند که اغلب مدت‌ها پیش از تولد فرزندشان ساخته شده ‌است و دوست دارند فرزندشان طبق آن تصویر پرورش یابد. درحالی‌که بچه‌ها درست مثل بذر گیاهان در صورتی شکوفا می‌شوند که شرایط پرورش‌شان متناسب با نیازها و اقتضائات خودشان باشد نه براساس قالبی از پیش‌ تعیین شده. تلاش آگاهانه یا ناآگاهانه برای تربیت فرزندان مطابق عقاید و دیدگاه‌های شخصی، توانایی ایجاد معیار درونی را از آن‌ها سلب و آن‌ها را بین آن‌چه احساس می‌کنند باید باشند و آن‌چه از آن ها توقع می‌رود، سرگردان می‌کند. پس جواب درست، گزینه «ب» است.  چرا فرزند نوجوان‌تان به حرف‌های شما گوش نمی‌دهد؟ الف) برایش اهمیتی ندارد ب) احساس استقلال و خودمختاری‌ خود را درمعرض تهدید می‌بیند پ) خسته است یا استرس دارد د) گزینه‌ ب و پ تکلیف رشدی مهم در دوره نوجوانی، شکل‌گیری هویت است و برای محقق شدن این تکلیف، نوجوانان به‌طور موقت از والدین جدا می‌شوند و آن‌ها را رد و انکار می‌کنند تا چیزهای جدیدی را امتحان کنند. هنگامی که نوجوانان احساس تحت سلطه بودن داشته ‌باشند و والدین مدام به آن‌ها امر و نهی کنند، مأموریت بیولوژیکی دوره رشدی‌شان تهدید و در نتیجه باعث استرس و انعطاف‌ناپذیری در آن‌ها می‌شود. والدین باید با نشان دادن علاقه به افکار فرزند نوجوان‌شان، حوزه‌هایی را پیدا کنند که انگیزه  او را برای همراهی و هم فکری  تحریک کنندیعنی به‌جای سخنرانی و بکن‌نکن، به خودمختاری و نیاز به استقلال او احترام بگذارند. پس جواب درست، گزینه «د» است.  کدام‌یک از گزینه‌های زیر روش موثری برای آموزش دادن به فرزند نوجوان‌تان نیست؟ الف) ترساندن او از عواقب کار ب) محافظت از او در برابر همه تجربیات دشوار زندگی پ) محدود کردن او و رفتارهایی مثل گرفتن تلفن همراه د) همه موارد ترساندن و فشار آوردن به نوجوانان آن‌ها را به سرکشی، دروغ گفتن و تظاهر کردن تشویق می‌کند. این کار باعث می‌شود نوجوان نگرانی‌ها و تعارضاتش را از چشم والدین پنهان کند. روش ترساندن حتی اگر به اطاعت و پذیرش در نوجوان‌ها منجر شود، در طولانی‌مدت محکوم به شکست است. روی دیگر سکه، محافظت بیش ‌از حد از نوجوان در برابر همه دشواری‌هاست که نشان‌دهنده بی‌اعتمادی والدین به اوست و مانع رشد اخلاقی و روانی‌اش می‌شود. پس جواب درست، گزینه «د» است.  برای حرف زدن با فرزند نوجوان‌تان از چه شیوه‌ای استفاده می‌کنید؟ الف) انتخاب یک زمان مناسب و وقت گرفتن از او برای حرف زدن ب) آرام ماندن در طول گفت‌وگو و بیشتر شنونده بودن پ) علاقه و توجه نشان دادن به حرف‌های او د) همه موارد برخی والدین به انتخاب زمان مناسب برای گفت‌وگو اعتنایی نمی‌کنند مثلا اگر می‌خواهند درباره مدت زمان مجاز بیرون ماندن از خانه صحبت کنند، به‌محض این‌که فرزندشان تصمیم به بیرون رفتن می‌گیرد، شروع به بحث کردن می‌کنند یا وقتی فرزندشان دیرتر از حد معمول به خانه می‌آید، این موضوع را پیش می‌کشند و اغلب هم نتیجه نمی‌گیرند. والدین باید زمانی را برای گفت‌وگو انتخاب کنند که فرزند نوجوان‌شان آمادگی داشته‌ باشد و ترجیحا از او بخواهند یک وقت برای این کار تعیین کند. در طول گفت‌وگو نظر او را جویا شوند تا همکاری‌اش را برانگیزانند و احساس مورد احترام بودن را به او منتقل کنند. خلق والدین مسری است، پس اگر هنگام صحبت کردن آرام بمانند و بیشتر شنونده باشند، می‌توانند امیدوار باشند که فرزندشان هم چنین رفتار کند. پس جواب درست، گزینه «د» است.  هنگام تشویق و تحسین فرزندتان چطور عمل می‌کنید؟ الف) تمجید از هوش و ذکاوت او ب) تحسین موفقیت‌هایش پ) تعریف از یک عملکرد مشخص د) همه موارد والدینی که هوش و موفقیت‌های فرزندشان را تحسین می‌کنند، ناخواسته باعث شکل‌گیری درک و دریافتی غیرواقعی از خود در فرزندشان می‌شوند و کنجکاوی، میل به یادگیری و انگیزه را در او کمرنگ می‌کنند. درمقابل پدر و مادرانی که یک عملکرد به‌خصوص فرزندشان را تشویق می‌کنند، نه استعداد و دستاوردهای کلی‌اش را، باعث تقویت یادگیری و سخت‌کوشی او می‌شوند. والدین روزگار ما گرفتار برداشت نادرستی از مفهوم عزت‌نفس شده‌ و درنتیجه آن، روش ستایش بی‌قیدوشرط را در فرزندپروری برگزیده‌اند. در این شیوه بچه‌ها و به‌ویژه نوجوانان درک درستی از نقاط قوت و ضعف‌شان نخواهند داشت و برای ورود به دنیای واقعی که همه کارهای آن‌ها را تأیید نمی‌کند، آماده نمی‌شوند. پس جواب درست، گزینه «پ» است.