سر برآوردن فرهنگ از لابه‌لای آگهی بازرگانی

چند شبی است در بین تبلیغات تجاری سریال «گاندو» انیمیشن‌های کوتاه آموزشی احکام پخش می‌شود؛ یک اتفاق خوب و بجا که هر چند سال‌ها تأخیر داشت و جایش خالی بود، اما اگر تداوم پیدا کند، ستودنی و مقبول است. اینکه رسانه ملی که از آن انتظار دانشگاه عمومی می‌رود پس از گذشت چهل و اندی سال از انقلاب اسلامی در کنار انبوه آگهی رنگارنگ مصرفی به آموزش احکام دینی روی آورده است، رویکردی در جهت اصلاح است چراکه اولاً آموختن احکام برای هر فرد مسلمان به تکلیف رسیده‌ای امری واجب است، ثانیاً توجه به احکام در بین برخی نوجوانان و جوانان جدی گرفته نمی‌شود، بنابراین با توجه به تأثیرگذاری آموزش تصویری به صورت کوتاه و کارتونی البته به شکل مداوم هر بار می‌توان یکی از احکام فقهی را به زبانی ساده و روان به مخاطب عام تلویزیونی ارائه کرد، آن هم در دوره‌ای که رسانه‌های تصویری و مجازی بر کتاب غالب شده و کمتر کسی کتاب می‌خواند.
آنچه مسلم است اینکه با پیشرفت تکنولوژی، ابزار‌های تبلیغاتی هم پیشرفت می‌کند، اما متأسفانه این مسئله درباره تبلیغات دینی چندان اجرایی نشده است، البته سال‌هاست از قاب تلویزیون برنامه «زلال احکام» با صحبت‌های حجت‌الاسلام فلاح پخش می‌شود که از چهره‌های توانا در این حوزه است و آموزش‌های خوبی هم دارد، اما باید قبول کنیم این سبک گفتمانی احکام برای نسل نوجوان جذابیت لازم را ندارد و اغلب بزرگ‌تر‌ها مخاطب آن هستند. گاهی از شبکه‌های اول یا افق نیز شاهد آموزش‌هایی به صورت موشن‌گرافی هستیم، اما به دلیل اینکه زمان‌های آن‌ها به گونه‌ای نبوده تا مخاطب دنبال کند، چندان اثرگذاری نداشته است تا ملکه ذهن شود، در حالی که وقتی همراه آگهی تبلیغاتی بین سریالی پرمخاطب پخش کوتاه احکام باشد، بنا به روانشناسی رسانه قطعاً جذابیت و تأثیر خود را بر ذهن مخاطب خواهد داشت. مدیر سایت رهیافتگان در این باره می‌گوید: «ما پیش از این تلاش کرده بودیم عوامل سازنده این برنامه را پیدا کنیم و از آن در سایت رهیافته که بیشتر مخاطبانش محققان و جوانان و نوجوانان هستند، استفاده کنیم، اما اطلاعات خاص در شبکه افق که این آثار را پخش کرده بود، نیافتیم.»
جای تأسف است با آن همه هزینه و استفاده از ابزار‌های نوین که همه ما به آن نیاز داریم، هنوز بانک اطلاعاتی جامعی در این باره وجود ندارد. طی پخش سریال پرمخاطب گاندو و در میان حجم آگهی تجاری که تلاش می‌کنند دیده شوند و کالای خود را معرفی کنند، این نکته که مسئولان صداوسیما بخشی را بر موضوع مهم احکام دینی قرار داده‌اند، باید به فال نیک گرفت چراکه به خوبی می‌دانیم ثانیه‌های این زمان برای درآمدزایی تلویزیون بسیار باارزش و مهم است، اما بر اساس رسالت آموزشی رسانه ملی، آن را به احکام دینی اختصاص داده که نمی‌توان از آن به سادگی گذشت، امیدواریم این شیوه پسندیده به تدریج برای سایر دستورات احکام فقهی با همین روال دنبال شود و فرهنگ به مرور در صداوسیما از تجارت سبقت بگیرد.