گام بلند لبنان به سمت خروج از بحران

لبنان چند سالی است که دچار بحران‌های گوناگون شده از بحران زباله‌ها در چند سال گذشته گرفته اعتراضات به افزایش مالیات بر بنزین، دخانیات و تماس‌های تلفنی آن‌لاین در دو سال قبل که منجر به تظاهرات عمومی به خصوص در بیروت شد. آن بحران‌ها باعث سقوط دولت سعد حریری در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ شد و دولت حسن دیاب بعد از آن، روی کار آمد تا اینکه عهده‌دار حل مشکلات و بحران‌های به جا مانده از دولت حریری شود. با وجود اینکه دیاب تمام تلاش خود را می‌کرد تا از عهده این مأموریت بر بیاید، اما یک اتفاق غیرمنتظره کل وضعیت را برای او تغییر داد: انفجار عظیم بندر بیروت در عصر روز سه شنبه ۴ اوت ۲۰۲۰.
انفجار قدرتمند در آن ساعت باعث کشته شدن ۲۲۰ نفر و زخمی شدن حدود ۷ هزار نفر شد و علاوه بر این، بیش از ۱۱۰ نفر مفقود شدند و خانه‌های بیش از ۳۰۰ هزار نفر تخریب شد. در واقع، این انفجار یک شوک بزرگ بر لبنان وارد کرد و هرچند که دولت حسن دیاب سعی کرد اوضاع را به هر صورت که شده کنترل کند، اما پیامد‌های انفجار آن‌قدر قدرتمند بود که مجبور شد شش روز بعد این انفجار از مقام خود استعفا دهد. لبنان از آن موقع تاکنون فاقد دولت است و کابینه دیاب به صورت موقت و با اختیارات بسیار محدود به کار خود ادامه داده تا اینکه دولت جدید تشکیل شود. سعد حریری گزینه‌ای بود که از سوی رئیس‌جمهور لبنان میشل عون به عنوان نخست‌وزیر مکلف انتخاب شد، اما بهانه‌جویی‌های او ۹ ماه طول کشید و در نهایت نیز از مأموریت تشکیل کابینه انصراف داد. در واقع، این اقدام حریری باعث شدت گرفتن هر چه بیشتر وخامت اقتصادی لبنان شد و با این کار از یک سو به دنبال انتقام گرفتن از معترضانی بود که باعث سقوط کابینه اش در ۲۰۱۹ شده بودند و از سوی دیگر، امید داشت که با وخیم‌تر شدن اوضاع و بازی کردن در نقش اپوزیسیون شانس خود و متحدانش را برای پیروزی در انتخابات آینده پارلمان لبنان در سال آینده میلادی افزایش دهد.
حالا فرمان تشکیل کابینه نجیب میقاتی از سوی عون و با حضور رئیس پارلمان نبیه بری امضا شده و این گام می‌تواند شرایط را به طور کلی تغییر دهد. در واقع، اختیارات قانونی محدود دیاب باعث شده بود او نتواند کاری برای پایان دادن به مذاکرات لبنان و صندوق بین‌المللی پول انجام دهد تا با دریافت وام از این صندوق بخشی از مشکلات اقتصادی لبنان را برطرف کند. همین موضوع در مورد دیگر کمک‌های بین‌المللی لبنان صادق بود و تأثیر مستقیمی بر وخامت اوضاع اقتصادی لبنان گذاشته بود و باعث شده بود تا ارزش واحد پول لبنان از بحران اقتصادی ۲۰۱ تاکنون حدود ۹۰ درصد کاسته شود، یک سوم جمعیت در زیر خط فقر قرار بگیرند و لبنان دچار بزرگ‌ترین بحران اقتصادی از زمان جنگ‌های داخلی طی سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ شود. روی کار آمدن دولت میقاتی شرط اولیه برای دریافت کمک‌های بین‌المللی و کاستن از مشکلات اقتصادی جدای از اینکه جبهه مقاومت با وارد کردن سوخت از ایران توانست دست کم بحران سوخت در لبنان را مدیریت کند و از این جهت، کمک قابل‌توجهی به میقاتی قبل از به دست گرفتن قدرت کند. بنابراین، تشکیل دولت میقاتی را می‌توان گام بلند لبنان برای خروج از بحران دانست تا اینکه با آرامش سیاسی، لبنان گام به گام به طرف برطرف کردن مشکلات و رسیدن به آرامش اقتصادی حرکت کند. با این حال، باید توجه داشت که مسیر در پیش روی لبنان چندان راحت نیست چنان که میقاتی در همین ابتدای کار و با صداقت تمام گفت در لبنان دیگر هیچ پولی برای پرداخت یارانه‌ها وجود ندارد و «باید کمربند‌ها را سفت بست.» به عبارت دیگر، تشکیل کابینه میقاتی گام اساسی و جدی برای خروج از بحران اقتصادی است، اما باز همکاری و فداکاری تمامی اقشار لبنان است که می‌تواند تضمینی برای موفقیت این کابینه باشد.