یک نفر مسئولیت بپذیرد!

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا: با شیوع ویروس کرونا بسیاری از مراکز آموزشی از جمله مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شدند و اکنون با افزایش سرعت واکسیناسیون،تزریق واکسن کرونا به گروه سنی زیر ۱۸ سال رسیده که بسیار بحث برانگیز شده است.بر این اساس آبان و آذر دو موعد برای بازگشایی مدارس معرفی شده‌اند و برای رسیدن به این خواسته ابتدا باید نوجوانان زیر 18 سال واکسینه شوند. مدتی پیش وزارت بهداشت از واکسیناسیون دانش‌آموزان 12 تا 18 ساله خبر داد.عده‌ای از کارشناسان معتقد هستند هیچ مبنای علمی برای واکسینه کردن دانش‌آموزان به وسیله واکسن سینوفارم وجود ندارد و کشور‌های دیگر به وسیله واکسن‌های بهتر و کارآمد‌تر دانش‌آموزان را واکسینه و مدارس را بازگشایی کرده اند. والدین هم با استناد به این گفته‌ها رغبتی برای واکسینه کردن فرزندان خود ندارند. از سوی دیگر برخی از صاحب نظران بر این اعتقاد هستند که واکسن‌های تایید شده برای دانش‌آموزان واکسن‌های مفیدی هستند و عارضه‌ای را در پی ندارند. آن‌طورکه مشخص است سه کشور چین، امارات و بحرین جزو آن‌هایی هستند که واکسینه کردن گروه سنی زیر ۱۸سال را با واکسن سینوفارم شروع کرده‌اند و ایران قرار است به جمع آن‌ها اضافه شود.
>در ایران چه واکسنی به نوجوانان تزریق می‌شود؟
آن‌طورکه مشخص است تا حالا واکسن‌های فایزر، مدرنا و سینوفارم برای واکسیناسیون زیر ۱۸ سال در کشورهای مختلف استفاده شده است، در ایران وزارت بهداشت اعلام کرده قرار است برای واکسیناسیون این گروه سنی از واکسن‌های سینوفارم و پاستور استفاده کند. دراین‌باره محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو با حضور در یک برنامه تلویزیون اعلام کرد: «واکسن پاستور می‌تواند برای سنین نوجوانی استفاده شود؛ همچنین واکسن سینوفارم چینی مجوز مصرف برای سنین زیر ۱۸ سال را گرفته است. این دو واکسن در سبد واکسیناسیون ما نیز وجود دارد و طبق برنامه و اولویت‌بندی اعلام شده از سوی معاونت بهداشتی وزارت بهداشت این واکسن‌ها برای نوجوانان استفاده خواهد شد.»همچنین بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت هم دراین‌باره گفته بود: «برای بازگشایی مدارس لازم است که هر دو دُز واکسن تزریق شود و توصیه ما این است که از یکشنبه (۲۸شهریور) دانش‌آموزان ۱۲ تا ۱۸ سال به مراکز واکسیناسیون مراجعه کنند. واکسنی که مطالعه شده و به تایید رسیده در حال حاضر واکسن سینوفارم است که به این رده سنی تزریق می‌شود.»دکتر علیرضا ناجی، عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کووید۱۹ نیز در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرده بود:«باتوجه به اطلاعاتی که از مقاله مربوط به سینوفارم چاپ شده، عوارض همان عوارضی است که در بزرگسالان هم دیده می‌شود. مانند سردرد، تب، بدن‌درد، درد محل تزریق و... چیزی بیش از آن نیست و فاصله بین دز اول و دز دوم در کودکان هم مانند بزرگسالان است و ۲۱ تا ۲۸ روز است. درباره پاستور هم همین فاصله ۲۸ روزه است و طبق گزارش‌ها عوارض هم همان عوارض معمولی است. البته مطمئنا ایران اگر قبول کرده که این واکسن را در کودکان استفاده کند، قطعا گزارش مفصل را از کوبا دریافت کرده است. در عین حال در ایران هم امکان پایش این موارد را داریم.»
>جزییات مطالعات "سینوفارم" و "پاستور" برای تزریق به کودکان


عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کووید ۱۹، ضمن تشریح الزامات بازگشایی مدارس و دانشگاه ها، درباره جزییات مطالعات انجام شده بر روی واکسن سینوفارم و پاستور که قرار است در کشورمان برای کودکان تزریق شوند، توضیح داد.دکتر علیرضا ناجی با اشاره به بازگشایی مدارس گفت: درباره مدارس دو حالت وجود دارد؛ بازگشایی باز هم منوط به واکسیناسیون جامعه و دانش‌آموزان می‌شود. اگر افراد ۱۸ سال به بالای مدارس را واکسینه کنیم، می‌توانیم مدارس را ایمن نگه داریم. بر همین اساس اگر به نقطه‌ای برسیم که در جامعه برای افراد بالای ۱۸ سال واکسیناسیون مناسب انجام داده باشیم، می‌توانیم تا حدودی افراد را ایمن نگه داریم، اما واکسیناسیون در کودکان هم مهم است که خوشبختانه در حال انجام است.وی ادامه داد: واکسن‌هایی در ایران داریم که بتوانیم آنها را برای کودکان تزریق کنیم. به عنوان مثال واکسن سینوفارم مجوز مصرف در کودکان را گرفته و در چین و امارات هم این مجوز را دریافت کرده است. در عین حال واکسن فایزر نیز برای ۵ تا ۱۶ سال از سازمان جهانی بهداشت مجوز اضطراری دریافت کرده و مدرنا هم بین ۱۲ تا ۱۷ سال را مجوز اضطراری گرفته است. مطالعاتی هم برای واکسن‌های دیگر مانند جانسون و آسترازنکا برای کودکان در جریان است. ما هم واکسن سینوفارم و واکسن سوبرانا را داریم که سوبرانا در کوبا مجوز مصرف برای دو تا ۱۷ سال را در آن کشور دریافت کرد و در کشور ما هم این مجوز را دریافت کرد.ناجی در ادامه صحبت‌هایش با اشاره به دو واکسن سینوفارم و پاستور که برای تزریق به کودکان از سازمان غذا و داروی ایران مجوز دریافت کرده‌اند، گفت: کودکان عضو بسیار مهمی در جامعه هستند که هم در گسترش شیوع کرونا موثرند و هم خودشان به عنوان یکی از هدف‌های این بیماری هستند. به ویژه در دوره جدید، با توجه به واریانت‌های موجود مانند دلتا می‌بینیم که بسیار کودکان تحت تاثیر قرار گرفته و به بیماری مبتلا شده‌اند. به طوری که دیگر اینطور نیست که بگوییم فقط بزرگسالان به کرونا مبتلا می‌شوند.
>میزان اثربخشی سینوفارم و پاستور برای کودکان
عضو کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ گفت: در ایران دو واکسن وجود دارد که می‌توانیم آنها را برای کودکان استفاده کنیم؛ یکی واکسن سینوفارم است که اطلاعات مربوط به اثربخشی و ایمن بودن این واکسن در مجله لنست چاپ شد و نشان داد که برای کودکان بسیار واکسن اثربخش و بی‌ضرری است و اثربخشی بسیار خوبی دارد. همانطور که گفتم کشور چین و امارات مجوز مصرف سینوفارم را برای سن سه تا ۱۷ سال را به صورت اضطراری صادر کردند.وی ادامه داد: واکسن دیگر واکسن سوبرانا یا پاستوکووک است که محصول مشترک ایران و کوبا است. اطلاعات مربوط به مطالعه بالینی که خود کوبا انجام داده، نشان داده که این واکسن هم برای کودکان موثر و بی‌ضرر است. البته در این مورد چاپ مقاله علمی نداریم، اما گزارشات‌شان نشان از این موضوع دارد و آن‌ها هم مجوز مصرف را برای گروه سنی دو تا ۱۷ سال صادر کرده‌اند.این
ویروس شناس گفت: بنابراین دو واکسن داریم که می‌توان برای کودکان تزریق کرد. به ویژه درباره واکسن سینوفارم که جدی‌تر است و با توجه به مقاله‌ای که در لنست چاپ شده، می‌توانیم از نفعی که واکسن دارد، از آن‌ها استفاده کرد و همزمان با بزرگسالان، کودکان را هم واکسینه کرده و بتوانیم آنها را به زندگی اجتماعی بازگردانیم.
>سینوفارم یکسان برای کودکان و بزرگسالان
ناجی درباره برخی اظهارات مبنی بر تفاوت سینوفارمی که به بزرگسالان تزریق می‌شود با سینوفارم مناسب برای کودکان، گفت: چنین چیزی نیست و تفاوتی بین سینوفارمی که بزرگسالان تزریق می‌کنند با واکسن سینوفارمی که کودکان تزریق می‌کنند، وجود ندارد. سینوفارمی که برای کودکان تزریق می‌شود، همان سینوفارمی است که برای بزرگسالان استفاده می‌شود و مطالعه‌ای هم که انجام شده درباره همان واکسن سینوفارم است و تفاوتی وجود ندارد.وی درباره امکان انجام مطالعه بالینی برای این
واکسن‌ها در کشور خودمان گفت: اگر زمان داشته باشیم و در کودکان خودمان هم مطالعه کنیم، خوب است، اما می‌توانیم مانند واکسن‌هایی که در بزرگسالان هم مورد پذیرش قرار گرفت و مصرف شد، مانند سینوفارم، اسپوتنیک، آسترازنکا و... این کار را هم قبول کنیم. ما با توجه به تاییدیه‌های بین‌المللی یا ملی و با توجه به پرونده فنی واکسن، آن‌ها را انتخاب می‌کنیم و مطمئنا پایش عوارض و اثربخشی این واکسن‌ها هم جزو وظایفی است که باید در ایران انجام شود. با توجه به اطلاعات موجود درباره سینوفارم راحت‌تر می‌توانیم آن را قبول کرده و جلو رویم. واکسن پاستور هم پروتئینی است و با توجه به اطلاعاتی که از کوبا آمده، می‌توان به آن اطمینان کرد. البته باز هم تاکید می‌کنم که در طول مصرفی که اتفاق می‌افتد، اثربخشی و بی‌ضرر بودن عوارض آن‌ها هم حتما باید در ایران مورد پایش قرار گیرد.
>سینوفارم کودکان یک دز بوده و با سینوفارم بزرگسالان متفاوت است
از سوی دیگر در داخل کشور نیز درباره شیوه تزریق این واکسن اظهارات مختلفی وجود دارد. رئیس بخش عفونی بیمارستان پیام طبرسی درباره واکسیناسیون کودکان و دانش‌آموزان علیه کرونا، گفت: طبق آنچه که وزارت بهداشت اعلام کرده، واکسیناسیون افراد ۱۲ تا ۱۸ سال آغاز شده است. ان‌شاءالله برای هفت سال به بالا هم از چین واکسن وارد می‌شود تا بتوان مدارس را بازگشایی کرد.طبق مطالعات اعلام شده که واکسن سینوفارم کودکان یک دز بوده و با سینوفارم بزرگسالان متفاوت است. کودکان قرار است یک دز واکسن تزریق کنند. پاستور هم هنوز تولید و وارداتش به میزان مورد نیاز انجام نشده و اکنون عمدتا سینوفارم وارد شده است. البته پاسخ به این موضوع که واکسن کودکان یک دز یا دو دز است، هنوز دقیق نیست و باید صبر کنیم تا ببینیم سیاست وزارت بهداشت چیست و اعلام شود.
>مدیریت کرونا بر اساس امکانات موجود
هادی یزدانی پزشک و کارشناس در این باره به آفتاب یزد گفت:
« ایران حداقل در یکی و دو ماه اخیر رفته است به سمت اینکه در مدیریت کرونا بر اساس امکانات موجود عمل کند.مانند همان تصمیم که اگر امکان تهیه واکسن اسپونتیک وجود ندارد به جای دوز دوم آن آسترازنکا بزنند مانند الان که برای واکسیناسیون کودکان و نوجوانان از سینوفارم استفاده می‌کنند.این عمل در دنیا سابقه‌ای ندارد و ما اطلاعات زیادی از آن نداریم. تا زمانی که کارآزمایی بالینی و تحقیقات گسترده در این رابطه انجام نشود خود مسئولین هم نمی‌دانند شیوه تزریق واکسن باید به چه صورت باشد مثلا نمی‌دانند برای این گروه سنی دو دوز واکسن تزریق کنند یا یک دوز کافی است.ما فقط می‌دانیم واکسن سوبرانا داخل خود کوبا قصد دارند که به افراد بالای دو سال تزریق کنند و برخی از کشور‌ها مانند امارات به صورت محدود واکسیناسیون کودکان و نوجوانان را با واکسن سینوفارم آغاز کردند.ولی در دنیا با واکسن‌های مدرنا و فایزر این گروه‌های سنی مصون شده‌اند و این دو واکسن است که مجوز برای تزریق بالای 12 سال را دارند.ما اگر بخواهیم بر اساس مستندات، شواهد و دیتاهای ارائه شده صحبت کنیم، تنها این دو واکسن هستند که برای افراد زیر 18 سال مجوز مصرف گرفتند. اما اگر بخواهیم بر اساس امکانات موجود صحبت بکنیم به نظر می‌آید ایران فعلا به سینوفارم دسترسی دارد و قصد بر بازگشایی‌های مدارس است پس در وهله اول بر اساس امکانات موجود اقدام میکنند.»
>یک نفر باید مسئولیت این تصمیم را بپذیرد
وی ادامه داد:« بخشی از پزشکی و مدیریت بیمار در کل توسط پزشکان بر اساس امکانات موجود ارائه می‌شود.ولی من نمی‌دانم الان و در شرایط فعلی چقدر این کار عاقلانه است فقط بحث من این است که یک نفر باید مسئولیت این تصمیم را بپذیرد. به این معنا که شخص وزیر بهداشت یا فرد و نهادی دیگر باید مسئولیت این تصمیم را بپذیرد که فردا اگر بچه‌های مردم درگیر مشکلی شدند مسئولیت افراد مشخص باشد و مسئولیت گریزی به وجود نیاید.به هر حال مسئولین بر اساس امکانات موجود در حال مدیریت کرونا هستند.»وی در پاسخ به این سوال که اگر سینوفارم در این رده سنی درست عمل نکند تعداد مبتلایان بار دیگر افزایش چشمگیری پیدا می‌کند گفت:« بحث اصلی افزایش مبتلایان نیست و بحث این است که افزایش مبتلایان به نحوی نباشد که سیستم درمانی کشور را به اضمحلال برساند. به نظر می‌رسد در هر حال ما با افزایش بیماران سرپایی مواجه خواهیم شد و حدس من این است که همزمانی این ماجرا با فصل پاییز مبتلایان را افزایش می‌دهد. اگر سویه جدید نیاید این ماجرا خیلی باعث اضمحلال سیستم درمانی نمی‌شود. زیرا واکسیناسیون گسترده شده است و تعداد زیادی از افراد هم درگیر بیماری شده‌اند و اگر ما شاهد رفتار جدیدی از ویروس نباشم، بازگشایی مدارس اگر هم به افزایش نرخ ابتلا بیانجامد موردی نیست که سیستم درمانی کشور نتواند آن را کنترل کند. در هر حال در حال حاضر کشور به واکسن سینوفارم دسترسی گسترده دارد و برنامه هم همین است که با این واکسن بیشتر گروه‌های سنی را واکسینه سازند. »
>سیستم تولید سنتی واکسن سینوفارم
بابک قرائی مقدم پزشک و کارشناس نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:«تا کنون چند کشور از جمله خود چین برای واکسینه کردن افراد زیر 18 سال از سینوفارم استفاده کرده اند.ما در مورد بیماری‌ای صحبت می‌کنیم که کلا عمر آن به دو سال می‌رسد. یعنی یکسری از واکسن‌ها تا الان مورد تاییدیه جهانی قرار نگرفته است و تنها فایزر برای بچه‌ها تاییدیه گرفته‌ و گفته‌اند اثر بخشی خوبی داشته
است. در ارتباط با سینوفارم هم مسئله این است که خوشبختانه روش تولید این واکسن از همان سیستم تولید سنتی واکسن است که در جهان بیش از 100 سال است که برای واکسیناسیون علیه بیماری‌های مختلف به کار گرفته می‌شود. بنابراین در پاسخ به این سوال که آیا تزریق سینوفارم برای این گروه سنی خطری دارد یا نه باید بگویم با توجه به اینکه این واکسن عوارض بسیار ناچیزی در بزرگسالان داشته است درباره اطفال هم به نظر نمی‌رسد که
خطری ایجاد کند. کما اینکه تمام واکسن‌هایی که افراد از بدو تولد دریافت کرده‌اند بی‌خطر بوده‌ و اطفال را نسبت به بسیاری از بیماری‌های خطرناک از جمله فلج اطفال، هپاتیت و... مصون ساخته است. پس این دیدگاه که واکسیناسیون افراد زیر 18 سال باید انجام شود دیدگاه بسیار مثبتی است و در رابطه با اینکه با چه پروتکلی این کار باید انجام شود؟ الان بهترین افراد در کشور در حال تصمیم‌گیری در این باره هستند و هنوز تصمیم قطعی و نهایی گرفته نشده است.از سوی دیگر اگر قرار باشد این کار انجام شود هنور مشخص نیست با چه روشی انجام می‌شود یعنی مشخص نیست برای این گروه سنی یک دوز واکسن یا دو دوز در نظر گرفته می‌شود. درباره این مسائل هنوز باید بررسی‌های مختلف انجام شوند. »
>بدون عارضه‌ای جدی
وی ادامه داد:« اگر این روند ادامه پیدا کند و کودکان و نوجوانان واکسینه شوند، سطح ایمنی آن‌ها را تا اواخر پاییز بالا می‌برد بعد با رعایت پروتکل‌ها می‌توانیم شاهد بازگشایی مدارس بدون خطر باشیم. قبلا برخی از صاحب نظران بر این اعتقاد بودند بازگشایی مدارس بدون واکسینه کردن دانش‌آموزان اتفاق بیفتد که ما مخالف آن بودیم.واکسیناسیون دانش‌آموزان با واکسن سینوفارم قطعا عارضه جدی‌ای برای بچه‌ها نخواهد داشت و ما می‌توانیم امیدواریم باشیم با سرعت واکسیناسیون کنونی بدون نگرانی با رعایت پروتکل‌ها مدارس باز شوند و مدارس هم باید آماده شوند و شرایط را برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی فراهم کنند. زیرا جمعیت کلاس‌ها تا قبل از کرونا بسیار بالا بوده است و در این شرایط برگزاری کلاس با تعداد بالای دانش‌آموز صلاح نیست و خطرناک است. عده‌ای از اولیا تمایلی به واکسینه کردن فرزند خود ندارند و در سیستم درمانی کشور هم اجباری در این راستا وجود ندارد بنابراین در رابطه با دانش‌آموزانی که واکسینه نمی‌شوند برای حفظ حقوق دیگر دانش‌آموزان این افراد باید به صورت مجازی در کلاس‌ها حاضر شوند و اجازه ورود به مدارس را به صورت حضوری نباید داشته باشند زیرا این یک خطر بالقوه برای سایر بچه‌ها است. خوشبختانه بر اساس بررسی‌ها در کشور ما مقابله و مخالفت با واکسن کم است و استقبال برای دریافت واکسن بسیار زیاد است و سیستم واکسیناسیون کشوری ما در این شرایط بسیار خوب عمل کرده ‌ و تمام این موارد بسیار امیدوار‌کننده است. به نظر می‌رسد با این روند ما بتوانیم در ماه‌های آینده به صورت تدریجی شاهد بازگشایی‌ها
باشیم.»