سیاه وسفید  انتخابات پارلمانی عراق

تنها یک روز تا برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی عراق باقی مانده است.«محمد الحلبوسی» رئیس مجلس نمایندگان عراق روز 7 اکتبر (15 مهر ماه )پایان دوره چهارم پارلمان را اعلام کرد و این نهاد عملاً منحل شد تا پس از برگزاری انتخابات، پارلمان جدید تشکیل شود.رخداد دیگر برگزاری انتخابات گروه‌های خاص شامل نیروهای مسلح، آوارگان و زندانیان است که از صبح  دیروزآغاز شد. بنا بر اعلام کمیسیون عالی مستقل انتخابات در عراق، بیش از یک میلیون و 200 هزار نفر از اعضای نیروهای مسلح، آوارگان و زندانیان واجد شرایط شرکت در انتخابات پارلمانی عراق هستند. بقیه مردم عراق  فردا برای انتخاب 329 نفر از نمایندگان پارلمان پای صندوق‌های رأی حاضر خواهند شد. این دوره از انتخابات از نظر فنی یک تفاوت قابل توجه با دوره های قبل دارد. در دوره های سابق عراق یا به یک حوزه انتخاباتی واحد با لیست های بسته  یا 18 حوزه انتخاباتی استانی با فهرست های باز تقسیم می شد و شهروندان باید ابتدا به یک فهرست انتخاباتی در استان خود رأی می دادند سپس مقابل نامزد مورد علاقه خود از همان فهرست تیک می زدند.در این دوره، عراق برای نخستین بار به 83 حوزه انتخاباتی منطقه ای تقسیم شده است و واجدان شرایط تنها به فرد مورد علاقه خود که از آن حوزه نامزد شده، بدون توجه به حزب او، رأی می دهند و نظام «سانت لیگو» در تقسیم رأی میان افرادی که باید به پارلمان بروند لغو شده است. فرد یا افرادی که به ترتیب بیشترین رأی را از هر حوزه بیاورند پیروز هستند. طبعا «نظام کوتا»همچنان پابرجاست و 25 درصد نمایندگان هرحوزه باید زن باشند.در ساختار جدید هر شهرستان به طورقطع در پارلمان نماینده یا نمایندگانی خواهد داشت.نظام انتخاباتی جدید هرچند می تواند عادلانه تر از گذشته به شمار برود چرا که هر نامزدی که بیشترین رأی را بیاورد به پارلمان می رود و به دلیل نظام پیچیده سانت لیگو رأی های سرریز حزب یا ائتلاف به نامزدهای جامانده اختصاص نمی یابد تا آن ها را با دوپینگ به پارلمان بفرستد اما می تواند معایب یا تهدیدات منحصر به فردی با توجه به ویژگی های اجتماعی عراق داشته باشد.واقعیت این است که عراق کشوری عشیره‌ای و قبایلی است و در سایه نبود یک دولت و جامعه مدنی قدرتمند و قابل قبول، عشایر تأثیر قابل ملاحظه ای بر شئون مختلف دارند. بنابراین در انتخاباتی که مبنای آن حوزه های منطقه ای کوچک یعنی شهری و شهرستانی است نامزدهای هر منطقه اغلب (و نه مطلقا) وابستگی های خاص منطقه ای و عشیره ای دارند. این مسئله سبب خواهد شد تا یک عشیره در یک منطقه خاص تمام توان خود را صرف اثرگذاری بر انتخابات از طریق حمایت از نامزد خاص خود کند. طبیعتا با چنین حمایتی، نامزد برنده نیز، پیروزی خود را مدیون حمایت های عشیره ای آن منطقه می داند. نکته دیگری که نباید از آن غفلت کرد این است که نظام جدید انتخاباتی و شکل توزیع کرسی های پارلمانی، بدون تردید منجر به پراکندگی بیش از پیش آرای نامزدهای احزاب و ائتلاف ها خواهد شد و همین مسئله، باعث فقدان وجود یک حزب «پیروز قاطع» انتخابات و به احتمال بسیار زیاد، نتایج نزدیک به هم حاصل می‌شود.  اما فارغ از نتایج،باید گفت که عراق از تروریسم داعشی که جغرافیای این کشور را تهدید می‌کرد عبور کرده، اما هنوز دغدغه امنیتی در قالب ناامنی اجتماعی در این کشور در سطح بالایی قرار دارد. احتمالاً در 4 سال آینده ،عراق شاهد بی‌ثباتی امنیتی کمتر و نابسامانی اجتماعی بیشتری باشد. نابسامانی اجتماعی به این دلیل ممکن است بیشتر باشد که همچنان مشکلات اقتصادی و ضعف خدمات زیرساختی به عنوان دو مشکل جدی در این کشور وجود دارد و بستر اعتراض‌های مردمی را فراهم می‌کند. بنابراین ترکیب پارلمان آینده نقش مهمی در مواجهه عراق با این مسائل دارد و پارلمان قوی می‌تواند در جهت قانون‌گذاری برای کاستن از مشکلات اقتصادی مردم اقدام‌های تأثیرگذاری انجام دهد.