وقتی تاکسی اینترنتی خدمات مشاوره‌ای و روانی می‌دهد!

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا: روز گذشته رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور ارائه خدمات روانشناسی توسط اسنپ را غیر قانونی دانست و در خصوص تبعات ارائه خدمات در این نوع قالب هشدار داد. سوال این است که بر چه اساسی یک اپلیکیشن که به ارائه خدمات تاکسی‌های اینترنتی شناخته شده است به ارائه خدمات روانشناسی مشغول است؟خدمات روانشناسی خدمات بسیار حساسی هستند زیرا با روان انسان و سلامت آن ارتباط مستقیمی دارند و حساسیت کار روانشناس را می‌توان به حساسیت کار یک جراح تشبیه کرد. نکته حائز اهمیت دیگر آن است که به تازگی مشخص شده است که بسیاری از افراد که در پوشش روانشناس در حال ارائه خدمات در این پلتفرم هستند حتی پروانه نظام روانشناسی هم ندارند و روان مردم بازیچه دست عده‌ای برای کسب سود، شهرت و در آمد شده است.این روزها دیگر تبعات دریافت خدمات روان شناسی از افراد غیر حرفه‌ای بر کسی پوشیده نیست و سال هاست که علم بودن روانشناسی بر همگان ثابت شده است. بدیهی است که فعالیت در این حیطه نیاز مند تخصص، علم، تجربه و مهارت کافی است. کار فرد غیر روانشناس در این حوزه نه تنها حرفه‌ای نیست که حتی اخلاقیات را نیز خدشه دار می‌سازد.
>ارائه خدمات روانشناسی توسط "اسنپ" غیرقانونی است
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور گفت: برخی پلتفرم‌ها نظیر اسنپ مدعی هستند که برای خدمات مشاوره و روانشناسی که ارائه می‌دهند از روانشناسان پروانه دار استفاده می‌کنند اما در عمل اینگونه نیست و بعضا افرادی که در این پلتفرم‌ها ارائه خدمات می‌دهند حتی روانشناس نیستند چه برسد به اینکه پروانه داشته باشند و در واقع اینها در حال تخلف اند.به گزارش ایسنا،وی ادامه داد: در این راستا سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور به طور مشخص در خصوص خدمات مشاوره و روانشناسی که اپلیکیشن اسنپ ارائه می‌دهد به شرکت مخابرات نامه نوشته و شکایت کرده است تا جلوی کار آنها گرفته شود. امکان نظارت بر کار اینها وجود ندارد و تحت نظارت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور فعالیت نمی‌کنند و از نظر ما کار اینها مورد تایید نیست.نماینده حقوقی اسنپ اما مدعی شد این اپلیکیشن افرادی را به کار می‌گیرد که پروانه سازمان نظام روانشناسی و مشاوره دارند، این در حالی است که بررسی‌های ما و شکایاتی که به سازمان واصل شده نشان می‌دهد کاملا خلاف آنچه نماینده حقوقی اسنپ ادعا کرده، این اپلیکیشن از افرادی استفاده می‌کند که اصلا روانشناس نیستند.افزایش آسیب‌های روانی و اجتماعی از جمله تبعات ارائه خدمات روانشناسی از سوی افرادی است که تخصص و صلاحیت ندارند و در کاری مداخله می‌کنند. ما از شرکت مخابرات و وزارت ارتباطات تقاضا داریم جلوی ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره از سوی اپلیکیشن اسنپ و امثال آن را بگیرد.
> نمی‌توانیم به طور کلی ارائه این خدمات در این قالب را نهی کنیم


محمدصالح نشان روانشناس و استاد دانشگاه در این باره به آفتاب یزد گفت:« یک واقعیتی وجود دارد که مسائل مربوط به حوزه روان مسائل بسیار حساسی است که جزئیات شخصیت و سیستم سلامت روان فرد را شامل می‌شود و مسائل مربوط به کودک، خانواده، ازدواج، شغل و... را در بر میگیرد. این موارد اگر به شکل درست و توسط فرد متخصص و متبحر ارائه نشود می‌تواند بسیار مشکل ساز باشد. به همین خاطر آنچه که در اپلیکیشن‌ها به شکل نوین دیده می‌شود می‌تواند یک مقدار مسائل نظارتی را تحت الشعاع قرار بدهد.باید ببینیم مسائلی که در امتداد ارائه این نوع خدمات به وجود می‌آید آیا قابل پیگیری است.به عنوان مثال اگر شکایتی مطرح شود نحوه رسیدگی به آن چگونه است و چه مرجعی نظارت دارد که این خدمات به صورت اصولی و علمی ارائه شود؟موضوع دیگر آن است که خود روند رشد تکنولوژی و اطلاعات ایجاب می‌کند که بسیاری از مشاغل به واسطه مشکلات ناشی از مسائل عمومی زندگی به سمت آنلاین شدن برود.این مسئله نیازمند آن است که هماهنگی و اجماع درستی توسط مراجع ذی صلاح بر اینکه این خدمات به چه شکل و کیفیتی ارائه شود، وجود داشته باشد. ما نمی‌توانیم به طور کلی ارائه این خدمات در این قالب را نهی کنیم. روند جامعه خواه ناخواه در حال حرکت به این سمت است. اما اینکه نظارت چگونه باشد بسیار مهم است.متاسفانه در حال حاضر انتقادات عمده‌ای به سیستم نظام روانشناسی به واسطه پشت خط ماندن تعداد بسیار زیادی از مشاوران و روانشناسان برای دریافت مجوز وجود دارد. که این‌ها در حقیقت کار را برای روانشناسان بسیار مشکل کرده است. »
>تبعات و عواقب فعالیت غیر حرفه‌ای در این حوزه
وی ادامه داد:« اما به هر حال آنچه که در این حوزه اتفاق می‌افتد قطعا باید توسط فردی کاملا مطلع، دارای تحصیلات آکادمیک و تحصیل کرده در حداقل دو مقطع تحصیلی مرتبط پشت سرهم، انجام شود.از سوی دیگر فرد باید دوره‌های کارورزی درستی را طی کرده باشد که بتواند خدمات درستی را ارائه دهد. چه در حیطه مجازی و چه در حیطه حضوری ما افراد به اصطلاح شیادی را می‌بینیم که وارد این حیطه شده‌اند و سوء استفاده می‌کند که تبعات و عواقب بسیار زیادی را به جای گذاشته اند.سوء استفاده‌های بسیار ناخوشایندی بعضا از مراجعین شده است که این‌ها تماما می‌تواند ذهنیت مراجعین را نسبت به روانشناسی مکدر بکند و نیاز است که در این حیطه نظارت دقیق وجود داشته باشد و چتر حمایتی-نظارتی سازمان نظام روانشناسی بر مشاورین و روانشناسان باید گسترش یابد. ارائه خدمات توسط شخصی جز روانشناس به چند شکل می‌تواند تبعات داشته باشد. در بسیاری از اوقات هم خود فرد از درمان ناامید می‌شود و هم ذهنیت بسیار منفی‌ای نسبت به کل سیستم روان شناسی و روان پزشکی پیدا می‌کند.از سوی دیگر در مسائل خاص ممکن است عمق آسیب فرد به واسطه رفتار غیر حرفه‌ای بسیار بالا باشد.یک رفتار غیر حرفه‌ای به شدت می‌تواند عمق آسیب مراجع را بیشتر سازد، حال او را بدتر و روند درمان فرد را طولانی‌تر بکند. این‌ها جدای از آسیب‌های اخلاقی است که بعضا دیده می‌شود که متوجه برخی از بیماران و مراجعین شده است و گرفتاری‌های بسیار عمده‌ای را با خود در پی داشته است.
>مسئولیت مدنی و پاسخگویی در برابر قصورات
فرهاد افرامیان حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:«بحث اینکه آیا این مجوز‌ها به درستی صادر شده است یا نه یک مقوله جداگانه‌ای است. چراکه باید ببینیم که آیا محل صدور مجوز برای این چنین پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌ها کجا است؟ درواقع چه سازمان ذی ربطی مسئول است؟ و آیا اینکه در این خصوص باید با مراکز دیگر و سازمان‌های ذی ربط دیگری همراه می‌شدند؟ اگر باید تا به حال این پروسه طی می‌شده است چرا پس از گذشت این چند ماه چنین موضوعی رصد نشده و نسبت به آن اقدامی نشده است؟اگر این هماهنگی بوده است چرا صلاحیت افرادی که آنجا مشغول به فعالیت شده‌اند و رزومه ارائه داده‌اند بررسی نشده است؟و این صلاحیت را باید چه نهادی بررسی می‌کرده است؟ مسئله اصلی این است که قطعا اگر قصوری صورت گرفته است سازمان ذی ربط باید در این باره پاسخگو باشد چرا که حتی برای دریافت مجوز‌های مختلف از سازمان ثبت شرکت‌ها و باتوجه به موضوع فعالیت، اداره ثبت شرکت‌ها ارشاد می‌کند که از مراجع ذی ربط مثل وزارت ارشاد، وزارت علوم و... تاییدیه‌ها اخذ شود و سپس به ثبت اقدام می‌شود. قطعا در خصوص ثبت پلتفرم‌های این چنینی این مسائل وجود دارد. اگر این مسیر به درستی طی نشده است موضوعی است که باید مورد پیگیری قرار بگیرد. اگر هم این چنین چیزی در این موضوع وجود ندارد که خلا قانونی است که جای سوال دارد که چرا چنین خلا تا به حال دیده نشده است؟بحث عمده این است که دو مقوله در این باره وجود دارد یکی اینکه آیا این پلتفرم غیر قانونی ثبت شده است یا خیر؟ که قطعا محل صدور جواز برای ایجاد این اپلیکیشن مشخص بوده و مراحل قانونی خود را طی کرده است. ولی اگر بحث ما تخصص باشد که مشاوره‌های روانشناسی که در این پلتفرم ایجاد شده آیا مسیر درستی را طی کرده است قطعا مسیر درستی را طی نکرده است که الان ما با چنین موضوعی مواجه هستیم. زیرا اگر مسیر درستی را طی می‌کرد باید از مراجع ذی ربط و مراکز صلاحیت این افراد تایید می‌شد، شماره‌های عضویت و نظام‌های آن‌ها مورد تایید قرار می‌گرفت و نظارت وجود داشت.ولی این گونه که مشخص است یک نگاه کلان به این موضوع بوده است که درواقع همانگونه که رانندگان وسائل نقلیه و راکبین موتور سیکلت عضویت خودشان را در این پلتفرم درج و استفاده می‌کنند به همان گونه و همان روش نسبت به چنین مسئله تخصصی اقدام کردند. قطعا مسئولیت مدنی وجود دارد و باید نسبت به قصور ایجاد شده پاسخگو باشند.»
غیرقانونی شدن ۴ خدمت اسنپ
به تازگی با محدودیت‌های به وجود آمده برای اپلیکیشن اسنپ، از جمله غیرقانونی بودن خدمات روانشناسی، این امکان وجود دارد که اسنپ کوچک شود؟به گزارش تجارت‌نیوز، اپلیکیشن اسنپ برای خدمات‌دهی در حوزه تاکسی‌های اینترنتی شروع به فعالیت کرد و در چند سال اخیر این اپلیکیشن فعالیت‌ خود را در حوزه‌های مختلف گسترش داد. اما در یک سال گذشته برخی از بخش‌های اسنپ با محدودیت روبه رو شده است.اسنپ اکنون خدمات متنوعی از جمله سفارش آنلاین غذا، سوپر مارکت آنلاین، بلیط پرواز خارجی و اتوبوس، خدمات مشاوره، پزشک آنلاین و … ارائه می‌دهد. آیا خدماتی متفاوتی که اسنپ ارائه می‌دهد، قانونی است؟
>خدمات روانشناسی اسنپ: غیرقانونی
به تازگی رئیس سازمان نظام روانشناسی کشور، خدمات‌دهی مشاوره و روانشناسی توسط اپلیکیشن اسنپ را غیرقانونی دانست.این مسئول اعلام کرده افرادی در این پلتفرم‌ خدمات مشاوره و روانشناسی ارائه می‌دهند که حتی روانشناس نیستند و این موضوع تخلف است.اما اسنپ در جوابیه‌ای اعلام کرده‌ که تمام روانشناسان و مشاوران اسنپ دکتر دارای مجوز لازم برای اراده خدمات هستند و صحت مدارک آن‌ها پیش از شروع فعالیت بررسی شده است.
>فروش بلیت هواپیما در اسنپ: غیرقانونی
چندی پیش نیز روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرد؛ فعالیت فروش بلیت هواپیما توسط چند نرم‌افزار غیرقانونی است که یکی از آنها اسنپ بود.طبق قانون تمامی‌ آژانس‌ها قبل از هرگونه اقدامی‌ باید از سازمان هواپیمایی کشور و مراکز متعدد دیگری مدرک معتبر دریافت کنند که طبق ادعای سازمان هواپیمایی این اپلیکیشن‌‌ها مجوز لازمه را ندارد.روابط عمومی اسنپ این موضوع را رد و اعلام کرد درخواست دریافت مجوز مستقل شرکت «آرا جهان نوین گستر» در سازمان هواپیمایی کشوری ثبت کرده و روند قانونی آن در جریان است،
>توزیع دارو در اسنپ: غیرقانونی
در پانزدهم بهمن ۱۳۹۹،یکی از مدیران سازمان غذا و دارو اعلام کرد که توزیع دارو به وسیله اسنپ اقدامی غیرمجاز است چرا که موجب می‌شود داروی اشتباه یا غیرمجاز یا دارویی بدون نظارت مسئول فنی به دست مردم برسد.البته ظاهرا به هیچ داروخانه‌ و اپلیکیشنی برای توزیع و فروش دارو به روش اینترنتی مجوز توزیع دارو داده نشده، چرا که ممکن است مشکلات فراوانی برای مردم ایجاد کند، زیرا نظارتی صحیحی بر کیفیت و داروی توزیع شده نیست.رئیس هیات مدیره اسنپ در این باره اعلام کرد که فروشنده‌های دارو آنلاین در اسنپ در شرایط فروش فیزیکی مجوزهای لازم را دارد و حتما روی کارش نظارت می‌شود.
>خدمات پزشکی غیرمجاز: غیرقانونی
همزمان با همه‌گیری ویروس کرونا بسیاری از خدمات آنلاین شدند که یکی از آنها خدمات پزشکی است. اپلیکیشن اسنپ نیز « اسنپ دکتر» را به لیست سرویس خود اضافه کرد.با اینکه اسنپ دکتر اعلام کرده که با ارسال نامه‌ای به مسئولان ذی‌ربط درحال پیگیری موضوع از طریق وزارت بهداشت است، اما این خدمات پزشکی نیز به علت‌های گوناگون از جمله نبود نظارت مناسب بر روی فعالیت‌های پزشکان و بیماران، غیرقانونی به حساب ‌می‌آید.با اینکه اسنپ به یک سوپر اپلیکیشن تبدیل شده است اما به نظر می‌رسد سرویس‌دهی و خدمات متنوع آن با مشکلات و موانعی رو به رو شده است. شاید در صورت ادامه‌دار شدن این قبیل مشکلات اپلیکیشن اسنپ فقط به خدمات دهی در زمینه اصلی خود یعنی تاکسی‌های آنلاین بپردازد.