روزنامه آرمان ملی
1400/10/07
«تيم اقتصادي ناهماهنگ» معيشت را فراموش مي‌كند
آرمان ملی- حمید شجاعی: دولت سیزدهم حدودا 4 ماه میشود روی کارآمده و در حوزه‌های مختلف عملکردی از خود برجای گذاشته است، اما خوب یا بد نگاه قاطبه جامعه به عملکرد اقتصادی دولت و برنامه‌های دولت برای حل مشکلات معیشتی مردم است. شاید اگر دولت در حوزه‌های مختلف عملکرد مطلوبی هم داشته باشد اما در حوزه اقتصادی نتواند پاسخگوی خواسته‌ها و مطالبات مردم باشد از دید آنها کار خاصی انجام نداده باشد. چیزی که در دولت روحانی نیز شاهد آن بودیم. حال در دولت آیت‌ا... رئیسی با وجود وعده‌های داده شده مبنی بر حل مشکلات معیشتی مردم وضعیت زندگی مردم تغییری نکرده و فقط با افزایش افسار گسیخته قیمت‌ها در حوزه مایحتاج مردم سفره آنها کوچک‌تر شده است. این در حالی است که بسیاری معتقدند برخلاف اینکه دولت گفته معیشت مردم را به مذاکرات گره نمی‌زنیم مساله اقتصاد به مذاکرات گره خورده و اگر در وین توافقی حاصل شود می‌توان امیدوار بود که تاثیرات مثبتی بر اقتصاد کشور و معیشت مردم نیز به وجود آید. هرچند که تلاش دولت این باشد که با عملکردهای مثبت و مفید اعتماد عمومی کاهش یافته در جامعه را بازگرداند. در این راستا برای بررسی عملکرد دولت و مجلس، تاثیر عملکردها بر جامعه و وضع معیشتی مردم و ارزیابی عملکرد تیم اقتصادی دولت «آرمان ملی» با غلامعلی رجایی فعال سیاسی و مشاور شهردار پیشین تهران به گفت‌وگو پرداخته است که می‌خوانید. ارزیابی عملکرد شما از عملکرد دولت در چند ماهه اخیر چگونه است و اینکه گفته میشود دولت در عملکرد کلی خود استراتژی، گفتمان یا برنامه‌ای ندارد را چطور تحلیل می‌کنید؟ آقای رئیسی قاعـــدتا از حوزه قوه قضائیه به حوزه اجرا آمده و این عدم سابقه اجرایی برای رئیس‌جمهور محدودیت ایجاد می‌کند. آقای رئیسی نه کادر اجرایی از پیش دارد نه تیمی که با او به دولت آمده باشنــد. اینکه افرادی معرفی شــده و در دولت مشغول کـــار شوند غیــر از این است که افرادی با تجربه که قبلا در دستگاه‌های اجرایی و بدنه دولت حاضر بودند عنان کار را به عهــده بگیرند. گاهــی کسی خـــودش شناخــت نسبی به مسائل دارد و گاهی نیز اشخاص بدون هیچ پیش زمینه‌ای وارد کاری می‌شوند. نکته دیگر اینکه ما در این نزدیک به 5 ماه گذشته از عملکرد دولت نه تنها در حوزه اقتصادی بلکه در حوزه فرهنگی نیز چیزی ندیدیم که نشانه اعلام استراتژی باشد. رئیس‌جمهور باید حرفهایی که زد و نکات برجسته‌ای که در مناظرات انتخاباتی مطرح کرد را عملی کند. به هر حال آقای رئیسی گفت که من 70 صفحه برنامه اقتصادی دارم؛ خب کمترین انتظار این است که برای بهبود وضع معیشت مردم و اقتصاد کشور به این 70 صفحه برنامه جامه عمل بپوشاند، جنبه عملیاتی دهد و مردم را از این وضعیت نجات دهد. من فکر می‌کنم جامعه دیگر الان منتظر است که رئیس‌جمهور تغییراتی ایجاد کند و آنها این تغییرات را در سفره خودشان ببینند. به نظر من در عین حال باید به دولت مقداری فرصت بیشتری داد. البته جدای از اینکه رئیس‌جمهور خود سابقه اجرایی در دستگاه اجرایی نداشته است تیمی هم که انتخاب کرده غالبا کسانی نیستند که سابقه درخشان اجرایی داشته باشند. جز چند نفر مثل آقای رستم قاسمی، سورنا ستاری، علی اکبر محرابیان و محمد اسلامی بقیه یا از مجلس آمده‌اند یا تجربه لازم را ندارند و تا پخته شوند و کشور را بفهمند زمان می‌برد. سختی کار هم اینجا است که این افراد دقیقا زمانی روی کار آمده‌اند که کشور در شرایط بحران که حتی سخت‌تر از جنگ است مسئولیت پذیرفتند. گاهی شما کسی را از مجلس آورده و به وزارت اقتصاد می‌گمارید که وضعیت عادی است و شخص مورد نظر نیز با جلسه، بازدید، همفکری و هم افزایی با نخبگان کم‌کم راه می‌افتد. اما اکنون در شرایطی نیستیم که در مذاکرات، در مسائل اقتصادی و مسائل فرهنگی و اجتماعی افراد کم تجربه‌ای به وزارت یا مسئولیت‌های مهم در دولت برسند و تازه بخواهند یاد بگیرند. البته این مساله در چنین شرایطی در حوزه اجتماعی خود را نشان می‌دهد یعنی نزاع‌های دسته جمعی، سرقت‌ها، افزایش آمار اعتیاد، افزایش حاشیه نشینی و آسیب‌های زیادی را ایجاد می‌کند. لذا دولت باید در چینش افراد خود پختگی بیشتری از خود نشان می‌داد. من قبلا هم گفته بودم که به یک سال نرسیده باید منتظر تغییراتی در دولت باشیم. کما اینکه امروز در مجلس نیز شاهد برخورد با برخی وزرای به خصوص اقتصادی هستیم. به هر حال نمایندگان مجلس هرچند با دولت همسو هستند اما در مقابل مردم مورد سوال قرار می‌گیرند که می‌خواهید چکـــار کنید. الان نیز بودجه‌ای با 79 درصد مالیات بسته شده که نمی‌توان گفت بر زندگی مردم تاثیر نمی‌گذارد. مالیات در بودجه نیز فقط از پولدارها گرفته نمی‌شود و درصدی از آن از ابر سرمایه‌داران و سرمایه‌داران کلان گرفته میشود اما مردم ناراحت هستند که ایــن مساله در زندگــی و سفره‌شان تاثیر بگذارد. من معتقدم دولت در این قضیه باید خیلی مماس‌تر با معیشت مردم حرکت می‌کرد و در تدوین لایحه بودجه معیشت مردم را در نظر می‌گرفت. به هر حال اقتصاد باید راه‌حل داشته باشد. اینکه نمی‌شود ما در دنیا ملتی باشیم که اقتصادمان روز به روز خراب‌تر شود و مردم بگویند سوریه جنگ کرده وضع اقتصادی بهتری از ما دارد یا افغانستان درگیر طالبان و عراق دچار مشکلاتی شده اما واحد پولی با ارزش‌تری از ما دارند. این تحقیرآمیز است و باید به نحوی حل و فصل شود. البته ما 5 ماه صبر کردیم و چند ماه دیگر نیز تا آخر سال صبر می‌کنیم که دولت چه اقدامی خواهد کرد. ولی به نظرم تیمی که دولت برای کار چیده نتوانسته جوابی بگیرد. شرایط و عملــکرد برخی وزرا در دولــت به نحـــوی اسـت کـــه شائبه‌هایی مبنی بــــر سوال یا استیضاح آنها در مجلس مطرح میشود؛ اساسا با وجود حمایــت تمام قـد اصولگرایــان و خود مجلــس از وزرای معرفی شده چه شـــد که امــروز خود حامیان دولت بــه صف منتقدان پیوسته‌اند؟ فکر نمی‌کنم که در 3 یا 5 ماه وزیری را استیضاح کنند، اما رفت و آمد وزرا به خصوص از تیم اقتصادی به مجلس به زودی شروع خواهد شد. ضمن اینکه حوزه اقتصادی ریاست جمهوری نیز دچار تشتت و تنوع است. ببینید شما یک محسن رضایی دارید که معاون اقتصادی و دبیر هماهنگی‌های اقتصادی است. در همین راستا در جایگاه متفاوت‌تری آقای مخبر حضور دارد. خود رئیس‌جمهور و وزیر اقتصاد نیز بی‌نظر و بی‌تاثیر نیستند. به نظر من خود این تعدد و تشتت در عدم ثبات در تصمیم گیری تاثیر‌گذار است. در هیچ دوره‌ای هیچ وقت اینگونه شاهد تفرق نبودیم. مثلا در دولت قبل آقای جهانگیری فرماندهی اقتصادی دولت را بر عهده داشت ولی اکنون راجع به بحث یارانه‌ها و افزایش آن حرف‌های مختلفی از سوی معاون اقتصادی رئیس‌جمهور، وزیر اقتصاد و سایر ارکان اقتصادی دولت مطرح میشود. حال مجلس و نظراتش به جای خود و به آن ورود نمی‌کنیم. هر چند که این مساله تبعات خاص خود را دارد که چون تخصص اقتصادی ندارم وارد نمی‌شوم اما به نظرم افزایش یارانه اوضاع را بدتر خواهد کرد. دولت فعلا در پرداخت همین یارانه‌ای که کمتر از 2 دلار است مانده و چگونه می‌خواهد آن را دنبال کند. لذا گمان می‌کنم که دولت در آینده نزدیک دچار تغییراتی شود. طی چند وقــت اخیر بحثی مطرح میشود در این خصوص که با وجود حضور افراد مختلف در دولــت اعم از معاون اقتصادی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزیر اقتصاد و معاون اول رئیس‌جمهور؛ رئــیس تیم اقتصادی چه کسی است؛ با توجه به آنچه در عملکرد دولت مشاهده می‌کنید فرماندهی اقتصادی کشور را چه کسی بر عهده دارد؟ معتقدم که رئیس تیم اقتصادی آقای مخبر است اما به نظرم یک تفاوتی که آقای رئیسی با روحانی دارد اینکه آقای روحانی عملا چند سال در مجلس بود و در ساز وکار مسائل کشور قرار داشت. هر ساله در مجلس بودجه تصویب و آن را کم و زیاد می‌کردند. اما اقای رئیسی در این مسائل قرار نداشته و اولین سالی است که با مسائل بودجه نویسی در کشور مواجه میشود، بنابراین غیر از این تفرق، تنوع یا تعدد خود آقای رئیسی هم باید بگذرد. مسائل اقتصادی نیز به نحوی نیست که هر کس به صرف اینکه به مسئولیتی رسیده حرفش برو داشته باشد و تاثیر جهشی و جدی بر آینده اقتصاد بگذارد. مسائل اقتصادی بسیار پیچیده است و شاید بسیاری از کارشناسان اقتصادی نیز نمی‌توانند نسخه بنویسند. اینگونه نیست که وزیر یا رئیس دولت بتواند در مسائل اقتصادی تعیین مسیر کند و نسخه بنویسد، بنابراین به این مشکل از این جهت نیز نگاه میشود که چون آقای رئیسی از حوزه دیگری آمده تا بتواند بر حوزه‌های مختلف مسلط شود زمان زیادی خواهد برد. مثل این است که در بهترین حالت شخصی را از ریاست قوه مجریه به ریاست قوه قضائیه بگذارند. این شخص تا از قوانین و رابطه‌های آنها سر در بیاورد و اصلا جایگاه سیستم قضائی کشور را بشناسد طول می‌کشد و این گذشت زمان خود خسارت است، بنابراین باید مقداری حوصله کرد. ضمن اینکه نباید انتظار اقدام جدی از این چینش افراد و روندی که در این 5 ماه دیدیم داشت. اگر 48 ماه مدت عمر دولت آقای رئیسی باشد و اگر 5 ماه آن گذشته باشد یک نهم آن رد شده چون در چند ماه آخر دولت کار مهمی انجام نمی‌دهد و شرایط را برای دولت بعدی فراهم می‌کند. لذا یک نهم فرصت کمی نیست و به زودی به دو نهم و سه نهم می‌رسیم و قاعدتا مردم دوست دارند این تغییرات را ببینند. عـــده‌ای از کاندیداهای ریاست جمهــوری که در مناظرات برنامه‌های مدون اقتصادی در جهت بهبود وضع معیشت مردم ارائه می‌داند امروز در دولت سمت دارند، اما عملکرد دولت نشانی از برنامه‌های مدون در حوزه اقتصاد ندارد؛ از دیدگاه شما این برنامه‌ها در نوع عملکرد دولت لحاظ شده است؟ این افراد نمی‌توانند برنامه‌ای که در مناظرات بر پایه آن صحبت کردند را به رئیس‌جمهور بدهند بلکه صرفا می‌توانند پیشنهاد بدهند. البته حرف‌های مناظراتی بعضا حرف‌های چندان پخته‌ای نیست. چنانکه گفتند سه روزه مشکل بورس حل شدنی است، اما می‌بینیم که نه تنها چند ماه بلکه سال هم بگذرد با این رویکرد مشکل بورس حل شدنی نخواهد بود. البته ممکن است برخی برنامه‌هایی که به رئیس‌جمهور پیشنهاد میشود قابل تحقق باشد. ضمن اینکه رئیس‌جمهوری که انتخاب شده اخلاقا و قانونا تعهدی در مقابل برنامه‌های دیگران ندارد. شاید کسی را بررسی این برنامه‌ها گذاشته باشند. مثلا حرفهایی که آقایان رضایی، زاکانی و قاضی زاده هاشمی مطرح کردند باید بررسی شود که قابل تحقق است یا نه. البته چیز دندان گیری در برنامه‌های آنها ندیدم که وضع یارانه‌ها را بهتر کنند یا اینکه تحریم‌ها را کم اثر کنند. البته کم اثر کردن تحریم‌ها نیز باید مشخص باشد که با چه ساز و کاری است. اگر در وین به نتیجه لازم نرسیم ارزش پولی ما با شیب و سرعت بیشتری سقوط خواهد کرد و دلار افزایش قیمت بسیاری را تجربه خواهد نمود. برخی مطــرح می‌کنند که با توجه افزایش قیمت‌ها در حوزه ارز، خودرو و مهمتر از آن مایحتاج زندگی مردم و عدم تغییر نسبت به گذشتــه وضعیت مردم رو بهبودی نرفته است چــه میزان به این گزاره قائل هستید؟ معتقدم که وضعیت بدتر نشده است و اگر مذاکرات به نتیجه برسد شرایط نسبت به گذشته بهبود نسبی یافته و تغییر خواهد کرد. شگفتی این است کسانی که با این روند در برجام و مذاکرات موافق نبودند امروز باید خود بروند و از برجام دفاع کنند. البته مانعی ندارد که کسی برخلاف عقیده‌اش کار کند چون این مساله در حوزه مصلحت و منافع ملی است. تصورم این است که یکی از مواردی که دولت مصمم به حل و فصل آن است مساله برجام است. آقای رئیسی نیز می‌داند که باید این مساله برجام و مذاکرات را به جایی برساند. تاثیر عملکرد مجلس در یک سال و 7 ماه و دولت در نزدیک 5 ماه را بر افکار عمومی چطور می‌بینید و از دیدگاه شما ادامه اینگونه عملکردها موجب کاهش بیشتر اعتماد عمومی خواهد شد یا مردم را به آینده امیدوارتر خواهند نمود؟ فرصت دولت رئیسی یک استثنا برای نظام و کشور است و اگر توفیقی حاصل نشود با عذرخواهی یا نقد دیگران کار به جایی نمی‌رسد. قاعدتا اگر شرایط به همین‌گونه پیش برود مردم از اینکه هست نگران‌تر، ناراحت‌تر و معترض‌تر خواهند شد. آقای رئیسی باید به نحوی عمل کند که شکاف را کم کند و اعتماد را باز گرداند که کار بسیار سختی است. چرا که الان فقط مساله بهبود معیشت مردم در میان است که آن هم به مذاکرات ارتباط دارد که دولت مصمم است آن را به جایی برساند.
سایر اخبار این روزنامه
آزادسازي قيمت خودرو؛ احتمالا
توافق وين زير سايه روسيه و چين؟
«تيم اقتصادي ناهماهنگ» معيشت را فراموش مي‌كند
درد تازه بيماران:«نداريم» گفتن‌هایِ داروخانه‌ها
يك گام به جلو؛ تغيير مالكيت سرخابي‌ها
٤ فرمان براي حقوق متهمان
وقتي دست از سر صيانت برنمي‌دارند...
سیب‌زمینی‌های نظارت بر واردات گل کاشتند!
گشت ارشاد در بهارستان!
مذاکرات در ایستگاه «توافق»؟
افزایش یارانه‌ها، دردی دوا نمی‌کند
ضرورت تعامل بین نهاد قضا و وکالت
جامعه شناسی جادو در فوتبال
غرامت ستانی کویت، بزرگواری ایران!!
