روزنامه خراسان

قیام 17دی زنان انقلابی مشهد ضربه جدی به اختناق پهلوی

امروز ۱۷ دی ماه سالروز اجرای سیاست ضدفرهنگی و استعماری کشف حجاب به دستور رضاشاه پهلوی است.  قانون کشف حجاب در ۱۷ دی ۱۳۱۴ توسط رضا شاه به تصویب رسید که به موجب آن، زنان و دختران ایرانی از استفاده از چادر، روبنده و روسری منع شدند. قانونی که به موجب آن،  رضاشاه ترجیح می‌داد که مردم لباس متحدالشکل بپوشند، مردان کلاه پهلوی به سر گذارند و زنان بدون چادر، روبنده و روسری باشند و این موضوع چهره‌ای مستبد از او به‌جا گذاشت و با انتقادات جدی توده‌های مردم روبه رو شد. او همچنین استفاده از لباس روحانیت را ممنوع و منوط به اخذ اجازه کرد. برگزاری مجالس عزاداری و روضه نیز موکول به کسب اجازه از شهربانی شد که غالباً شهربانی از صدور اجازه برای برگزاری مجالس خودداری می‌کرد. در خرداد ۱۳۱۴، یک روز رضاخان هیئت دولت را احضار کرد و گفت: ما باید صورتا و سنتا غربی شویم و به وزیر فرهنگ، دستور داد که در مدارس زنانه، معلمان و دخترها باید بدون حجاب باشند و اگر زن یا دختری امتناع کرد، او را در مدرسه راه ندهند! دستور تغییر لباس و استفاده از کلاه شاپو که به مشهد رسید، علما و مراجع به شدت متأثر شدند.  آیت ا... حاج حسین قمی تصمیم گرفت به تهران برود و با رضاخان وارد مذاکره شود.  هنگامی که به شهر ری رسید، پلیس محل سکونت ایشان را محاصره کرد. خبر گرفتاری آیت ا... قمی سبب تشدید احساسات و فشرده تر شدن اجتماعات مردم شد که حتی به مسجد گوهرشاد هم کشیده شد. پس از چند روز، صبح جمعه ۲۰ تیر ماه ۱۳۱۴ نیروهای نظامی، اطراف مسجد را محاصره کردند و مردم را در آن مکان شریف به خاک و خون کشیدند.با قانون کشف حجاب در دی 1314 کوچه‌ها و خیابان‌ها صحنه جنایات و فجایع رقت‌باری بود و همه روزه صدها زن بی دفاع مورد حمله پاسبان‌ها قرار می‌گرفتند. زنانی که به هیچ وجه نمی‌خواستند بدون حجاب از خانه خارج شوند، تصمیم گرفتند در خانه بمانند و برای عده‌ای این خانه نشینی تا رفتن رضاشاه ادامه داشت.بیشتر مردم در برابر کشف حجاب رضاخانی مقاومت کردند و دستگاه حکومت پهلوی به رغم همه زورها و فشارهای اجتماعی و تبلیغاتی خود، روز به روز خود را در این مسئله شکست خورده تر دید. امام خمینی واقعه کشف حجاب را توطئه‌ای برای فاسد کردن جامعه اسلامی می‌دانستند و می‌فرمودند: «نقشه این بود که با توطئه کشف حجاب مفتضح در زمان قلدر نافهم، رضاخان، این قشر عزیز را که جامعه را باید بسازند، تبدیل کند به یک قشری که فاسد کنند جامعه را و این نقشه نه اختصاص به شما بانوان داشت، بلکه جوانان مرد را هم همین طور، بکشانند به مراکز فساد و آن طور که می‌خواهند آن‌ها را تربیت کنند که اگر چنان چه کشورشان به دست هر کس بیفتد، بی تفاوت باشند یا مؤید ».در این میان البته یکی از وقایع  مهم در مخالفت با کشف حجاب  در کشور  مربوط به ماجرای راهپیمایی اعتراضی زنان خراسانی  و مشهدی علیه کشف حجاب رضاخانی در دی سال 1356  بود .تعدادی از زنان مشهدی  در 17 دی ماه 1356  و در سالروز دستور رضا شاه برای کشف حجاب در مراسمی که قرار بوده مجسمه رضا شاه گلباران شود با تجمعی اعتراضی  و پارچه نوشته هایی عملا این مراسم را مختل می‌کنند و ضربه جدی به دستگاه استبداد در مشهد می زنند. مأموران دولتی با حمله به صفوف زنان و ضرب و شتم آن‌ها، هفده نفر از آنان را دستگیر و به کلانتری شماره پنج مشهد اعزام کردند. البته در هفته‌های بعد با اقدامات  برخی بزرگان و روحانیون مشهد، دستگیرشدگان آزاد می‌شوند. در بخشی از کتاب «راه آزادی زن» که  به جزئیات قیام 17 دی  زنان مشهد می پردازد آمده است : «هر سال هفدهم دی، میدان مجسمه مشهد شاهد جشن کشف حجاب بود؛ زنان و مردان موافق این سیاست در این روز به منظور تجلیل از اقدام رضاخان، گرد هم می‌آمدند و دسته‌گل‌هایی به پای مجسمه او می‌ریختند؛ ۱۷ دی ماه ۱۳۵۶ شمسی هم مثل هر سال، همه چیز برای تجلیل از رضاخان آماده بود و زمستان سرد و ساکت شهر، خیال رژیم را از هر مزاحمی آسوده کرده بود، غافل از آن که بانوان با حجاب مشهدی در این روز آماده برافروختن شعله تظاهراتی بودند، تا آزادی کامل مردان و زنان ایران از استبداد پهلوی فرو ننشست.»رمضانعلی شاکری نیز  در شرح چگونگی واقعه هفدهم دی ماه در کتاب «انقلاب ‌اسلامی و مردم مشهد» آورده است:«به اعتقاد صاحبنظران، این قیام علنی و دلیرانه بانوان اسلامی مشهد در ایام اختناق، اولین ضربه‌ای بود که در شهر مشهد، به دستگاه استبداد و نظام حاکم نسبت به بیداری و حرکت مردم مسلمان ایران هشدار داد» بسیاری از صاحبنظران و پژوهشگران نیز معتقدند : آن چه نکته مهمی  در این زمینه است این که  این حرکت اعتراضی یکی از عوامل  کمتر شناخته شده واقعه 19 دی قم بود زیرا مردم معترض این شهر در راهپیمایی آن روز خود علاوه بر محکوم کردن مقاله توهین آمیز منتشر شده در روزنامه اطلاعات خواستار برخورد با عوامل حمله به زنان تظاهر کننده مشهدی نیز بودند.  
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
خودکشی پزشکان بهانه بیماران! (جوان)نجات دادم تا آسوده بخوابم (شهروند) یحیی سنوار یک طرف تمام رهبران اسرائیل طرف دیگر (کيهان)تغییر نام استقلال خوب است یا بد؟ (خراسان)
سایر اخبار این روزنامه
جهش دانش بنیان ها از سکوی مجلس دوش های آزادی، مالکیت مشترک و گاف های عجیب! گزارش وزارت خارجه از سیر پرونده هواپیمای اوکراینی  رویاهای کوچک در زمستان سرد پرایدی که شبیه سانتافه شد وعده های آرمانی 2 وزیر در آزمون واقعیت سلام بر مسافرانِ به خانه‌ برگشته 12 مصوبه برای تسهیل زیارت قیام 17دی زنان انقلابی مشهد ضربه جدی به اختناق پهلوی «مثبت و روبه جلو» توصیف دیپلمات ها از وین خروش علیه مظلومیت «حکیم توس» ازدواج ‌های فوتبالی ماجرای دزدی که عاشق دختر پولدار شد! اماواگر پایین ترین نرخ بیکاری 25 ساله