مقابله با ریزگردها هنوز در مرحله اصلاح آیین نامه

در گذشته وقتی حرف از ریزگردها به میان می آمد نام خوزستان تنها نامی بود که به ذهن متبادر می شد اما با خشکسالی سال های اخیر تعداد زیادی از استان های کشور درگیر این پدیده مخرب محیط زیستی شده است که استان خراسان رضوی نیز از این موضوع مستثنا نیست .در استان خراسان رضوی هم اکنون 30 کانون اصلی در 22 شهرستان وجود دارد که سه کانون اصلی در شهرستان سرخس جزو حادترین کانون ها به شمار می آیند که چندی پیش این شهرستان را با بحرانی جدی روبه رو کرد و چنان چه مسئولان استان اقدامات سریع و موثری را در دستور کار قرار ندهند در سال های آینده خطرات جدی از نظر تولید ریزگردها گریبان استان خراسان رضوی را می گیرد این در حالی است که طبق گفته معاون محیط زیست خراسان رضوی حالا بعد از گذشت سال ها از هجوم ریزگردها به شهرستان های استان، به تازگی آیین نامه قبلی به دلیل برخی اشکالات لغو   و آیین نامه جدیدی صادر شده است.معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان در گفت و گو با خراسان رضوی  اظهار کرد: درخصوص گرد و غبار آیین نامه ای داشتیم که به دلیل نواقصی که داشت لغو شد و آیین نامه جدیدی در زمینه گردو غبار صادر شده از طرفی رایزنی ها برای تهیه و فعال سازی دستگاه های سنجش ریزگرد در دستور کار قرار گرفته است.محمد عرفانی گفت:بر اساس آیین نامه هماهنگی ،پیشگیری و مدیریت گرد وغبار مصوب هیئت وزیران کارگروه زیربنایی توسعه روستایی عشایری ،آمایش سرزمین و محیط زیست به شورای برنامه ریزی توسعه استان مسئولیت هماهنگی دستگاه های عضو و پیگیری اقدامات و اجرای موثر مصوبات ملی در سطح استان را بر عهده خواهد داشت و کارگروه امور زیر بنایی علاوه بر وظایف مشروح اموری از قبیل بررسی و ارائه راهکارهای مقابله با خشکسالی ، فرسایش خاک ،بیابان زایی و گرد و غبار و نظارت و جلوگیری از روند افزایش وسعت کانون های غبارخیز ، ارائه گزارش از مناطق غبار خیز و نظارت و آموزش و دیگر مسئولیت های موثر در این زمینه را نیز  بر عهده دارد . میزان غبارخیزی در استان باید مشخص شود عرفانی افزود:در مصوبات کارگروه ،معاونت عمرانی استانداری با دیدگاه عملیاتی به موضوع ریزگردها ورود کرده است و بنا به دستور معاون استاندار تعیین مکان ،زمان ،حجم عملیات و میزان غبارخیزی در استان باید مشخص شود.برای این کار در ابتدا در کمیته فنی که در روز پنج شنبه هفته جاری برگزار می شود اداره کل منابع طبیعی استان برنامه های خود را درخصوص این کانون ها ارائه می دهد.هم اکنون 30 کانون ریزگرد در 22 شهرستان وجود دارد و برنامه های عملیاتی برای هر کانون مشخص می شود و در دستور کار منابع طبیعی قرار می گیرد در ادامه ضمن بررسی  در موضوعات کارگروه امور زیر بنایی ،در شورای برنامه ریزی استان نیز این موارد بررسی می شود و مهم ترین تصمیمی که به تازگی اتخاذ شده متمرکز کردن برنامه ها در شورای برنامه ریزی استان است که این نوع اقدامات سرعت بالایی در روند کار و جذب اعتبارات ملی و استانی دارد. خروجی جلسه هفته گذشته با دبیر ستاد ملی گرد و غبار کشور چه بود؟ معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان خاطر نشان کرد:در جلسه ای که هفته گذشته در استان برگزار شد دبیر ستاد ملی گرد و غبار کشور حضور داشت و در این جلسه به صورت دقیق برنامه منشأهای کانون های ریزگردها در داخل استان تشریح شد و درباره منشأ کانون ریزگردها نیز بررسی های تکمیلی در دستور کار قرار گرفت تا مسئولان هر بخش به صورت جدی تر به حل معضلات بپردازند.وی در پاسخ به این سوال که آیا در همه کانون های تولید ریزگردها دستگاه های سنجش ریزگردها نصب و فعال سازی شده است، گفت:در شهرستان سرخس تعدادی دستگاه نصب شده که با برخی مشکلات روبه روست بنابراین نامه نگاری هایی در این باره با سازمان هواشناسی و دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد و درخواست کردیم تا مشخصات دستگاه های موجودشان را برای ما ارسال کنند و بعد از دریافت این مشخصات ،تمامی مشخصات دستگاه ها را به تهران می فرستیم ، در دفتر پایش تهران ، میزان استاندارد بودن این دستگاه ها بررسی می شود و در ادامه اعتبارسنجی لازم و اقدامات بعدی در دستور کار قرار می گیرد. محمد عرفانی تصریح کرد:برای کنترل ریزگردها فعال سازی دستگاه های سنجش ریزگردها از ضروریاتی است که باید هرچه سریع تر در دستور کار قرار گیرد.هم اکنون ما فعال سازی و استانداردسازی این دستگاه ها در سرخس را در اولویت قرار داده ایم اما واقعیت این است که در شهرستان های سبزوار،نیشابور ،گناباد ،خواف و تربت جام نیز به عنوان کانون های اصلی ریزگرد در استان، فعال سازی این دستگاه ها ضروری است.  شهرداری هر شهرستان ،محیط زیست و منابع طبیعی  این شهرستان ها نیز در این زمینه باید ورود جدی داشته باشند .نصب و راه اندازی تجهیزات در هر شهرستان حدود هفت  میلیارد تومان هزینه درپی دارد و سازمان های  مختلف می توانند کمک های موثری در این خصوص داشته باشند. برای سرخس فکری نشود استان به مخاطره می افتد  فرماندار سرخس نیز در گفت و گو با خراسان رضوی اظهار کرد:سابقه ریزگردهای سرخس به سال 1380 بر می گردد که با توجه به خشکسالی ها از سال 1390 به بعد وضعیت حادتری به خود گرفته است و این شهرستان به دلیل هم مرز بودن با ترکمنستان تحت تاثیر ریزگردهای صحرای قره قوم قرار دارد و از طرفی بادهای 120 روزه سیستان و همچنین سه منطقه کانونی خانگیران ،چاله زرد و صمد آباد نیز این معضل زیست محیطی را تشدید می کند.محمدرضا رجبی مقدم افزود:ما در شهرستان، تصمیماتی را در دستور کار قرار داده ایم و وظایفی برای حوزه نفت و گاز ،منابع طبیعی و آستان قدس در سه نقطه کانونی تولید ریزگرد مشخص شده  است تا در حوزه های بوته کاری و درخت کاری با حفظ وضع موجود برای  درختان و مراتع اقدامات لازم انجام شود.وی تصریح کرد: در گذشته حدود 140 هزار هکتار از وسعت سرزمینی شهرستان  مراتع بوده که به مرور زمان این مراتع توسط مردم به زمین های کاشت دیم تبدیل شده و تخلفاتی در این زمینه صورت گرفته است ، همین موضوع باعث تشدید ریزگردها در این شهرستان شده و قرار بر این شده است که آموزش های مردمی در این زمینه انجام شود تا عرصه هایی که تبدیل به کشت دیم شده است با کشت جایگزین به مرتع تبدیل شود و آستان قدس که این عرصه ها متعلق به آن هاست باید قراردادهای کوتاه مدتی را با ارقام نازل تر ببندد تا مردم به این موضوع تشویق شوند و همه هم و غم ما  بر این است که در کنار این فعالیت از تبدیل مراتع به زمین های کاشت دیم جلوگیری کنیم.فرماندار سرخس گفت : قرار بر این شد که پیشنهادهای مان را  در زمینه اقدامات داخلی شهرستان به کمیته تخصصی استانی در روز پنج شنبه 23 دی ماه ارائه دهیم البته پیشنهادهای شهرستانی هنوز خام است و هیچ عدد و رقمی نداریم و برای محاسبه این موارد، محیط زیست استان اعداد  و ارقام  و وظیفه هر دستگاه را مشخص می کند. وی ادامه داد:سرخس خط مقدم ریزگردهاست و اگر اقدامات لازم در این زمینه در دستور کار قرار نگیرد در آینده تمام استان به خطر می افتد. شروع اقدامات عملیاتی سازمان ها از یک ماه دیگر رجبی مقدم  در پاسخ به این سوال که آستان قدس و نفت و گاز از چه زمانی برای اقدامات اجرایی در مناطق تولید ریزگرد شهرستان سرخس پای کار می آیند، گفت:سازمان هایی  که برای کمک به کنترل ریزگردهای شهرستان سرخس تعیین شده اند برای انجام اقدامات موثر از یک ماه آینده و همزمان با فصل درختکاری پای کار می آیند.فرماندار سرخس در پاسخ به این سوال که منابع مورد نیاز برای حل مشکل ریزگردها چقدر است ؟ گفت: هنوز عدد دقیقی مورد محاسبه قرار نگرفته است،ایراد کار  که در جلسه با مسئولان کشوری ریزگردها هفته گذشته در استانداری خراسان رضوی به آن اشاره کردم این است که چون فرصت کم بود ما نتوانستیم عدد و رقم در بیاوریم و تا امروز  همه صحبت ها به صورت کیفی بوده است و از این به بعد به دنبال ارائه اعداد و ارقام کمی و محاسبه ریز منابع مورد نیاز هستیم. دستگاه های سنجش ریزگردها به مرکز وصل نیست ؟! وی همچنین در پاسخ به این سوال که چند دستگاه سنجش ریزگرد در این شهرستان وجود دارد ؟تعداد دستگاه های مورد نیاز برای شهرستان چقدر است و به چه دلیل  این دستگاه ها  به مرکز(تهران )متصل نیستند،گفت:هم اکنون  سه دستگاه در شهرستان وجود دارد که برای اتصال این دستگاه ها به تهران برای ارائه آمار لحظه ای به مرکز و چاره اندیشی سریع باید دستگاه ها تجهیز شود .دستگاه ها با کیفیت کنونی فقط کاربرد داخلی دارد و همکاران ما در شهرستان این اطلاعات را می بینند، برای اتصال به تهران هزینه ها هنوز محاسبه نشده است و این موارد نیز نیاز به بررسی بیشتر دارد و علاوه بر این سه دستگاه، سه دستگاه دیگر در این شهرستان نیاز است .وی افزود: اعداد و ارقام به دست آمده از طریق دستگاه های ریزگردسنج تاثیر زیادی در تصمیم گیری دارد،اگر در حوزه ریزگردهای خارجی نیز بخواهیم دست مسئولان مذاکره کننده با کشور ترکمنستان در حوزه دیپلماسی و ریزگردهای دشت قره قوم پر باشد باید عدد و رقم داشته باشیم ،ما تا امروز به این شکل عدد و رقم مستندی نداشته ایم که ان شاء ا.. درست می شود،البته هواشناسی عدد و رقم هایی دارد .فرماندار سرخس گفت:برای حل مشکلات ریزگردها باید سازمان های مختلف در استان و شهرستان پای کار بیایند زیرا سرخس خط مقدم ریزگردهاست و اگر چاره اندیشی نشود هوای کل استان به مخاطره می افتد. هیچ آنالیزی نداریم  رئیس هواشناسی سرخس نیز گفت:درباره  تعداد روزهای سالم و ناسالم از نظر هجوم ریزگردها ما هیچ آنالیزی نداریم چون تمام داده های ما داده های دستی است و در این زمینه هیچ اطلاعاتی نداریم ولی طبق اعلام منابع طبیعی سرخس از ابتدای سال تا امروز 45 روز وضعیت حاد داشته ایم سرخس چون در گودترین نقطه استان است ماندگاری ریزگردها در این شهرستان نسبت به دیگر نقاط استان بیشتر است.تبریزنیا درباره برخی ادعاها مبنی بر نبود اعلام دقیق آلودگی هوای ناشی از ریزگردها در این شهرستان به دلیل برخی ملاحظات سیاسی و جلوگیری از تنش در این شهرستان افزود: درباره ریزگردها استاندارد جهانی در سنجش آلودگی هوا 24 ساعته است اما در بعضی ساعت های شبانه روز شاید آلایندگی هوا به شدت بالا باشد ولی لحظه ملاک علمی نیست.درخصوص این که حق اعلام عددهای واقعی را نداریم کسی به ما چنین مواردی را اعلام نکرده است.ما سامانه ای داریم که باید به کشور وصل شود و محیط زیست باید این زیرساخت ها را فراهم کند.