هت‌تریک سینمای دفاع مقدس در فجر چهلم

سینمای دفاع مقدس امسال با سه فیلم در جشنواره فیلم فجر حاضر خواهد شد که هر کدام موضوع خاصی را دنبال می‌کنند. از پرداختن به زندگی شهید باکری گرفته تا نقش پدافند در دوران دفاع مقدس و حضور بانوان در جبهه، این ترکیبی است که قرار است در چهلمین جشنواره فیلم فجر رونمایی شود.
فیلم‌های «۲۸۸۸»، «موقعیت مهدی (باکری)» و «دسته دختران» سه فیلمی هستند که در این دوره از جشنواره فیلم فجر به صورت مستقیم به موضوع دفاع مقدس پرداخته‌اند.
سینمای دفاع مقدس از اولین سال جنگ تحمیلی و حتی پیش از راه‌اندازی جشنواره فیلم فجر، متولد شده است. برخی در استفاده از سینمای دفاع مقدس از واژه «ژانر» نیز استفاده می‌کنند و آن را تنها ژانر ایرانی در سینما می‌دانند، با آنکه این ایده نیز وجود دارد که اطلاق واژه ژانر به سینمای دفاع مقدس اغراق‌آمیز است و راه طولانی برای رسیدن به آن در پیش است، با این حال یکی از راه‌های اثبات سینمای دفاع مقدس به عنوان یک گونه سینمایی، تداوم تولید فیلم‌های قوی و حضور آن‌ها در جشنواره‌های سینمایی است. با آنکه بسیاری از فعالان سینمای دفاع مقدس از حمایت‌نکردن و کارشکنی‌ها گلایه دارند و بعضاً با دلسردی مجبور به رها کردن سینمای دفاع مقدس می‌شوند، ولی آن‌هایی که باقی مانده‌اند، نشان داده‌اند عاشق سینمای دفاع مقدس هستند. «۲۸۸۸» با موضوع پدافند
فیلم «۲۸۸۸» به کارگردانی کیوان علیمحمدی و علی‌اکبر حیدری از جمله اولین فیلم‌هایی است که برای حضور در چهلمین جشنواره فیلم فجر اعلام آمادگی کرد.


ابتدا قرار بود این فیلم با مشارکت امید بنکدار ساخته شود که کار‌های مشترک زیادی با علیمحمدی تولید کرده است. اسم اولیه این فیلم «سوباشی» بود. سوباشی نام روستای کوچکی در استان همدان است که علت شهرت آن استقرار یک سایت راداری در آن منطقه است. سایت سوباشی در طول دوران جنگ هشت ساله ایران و عراق نقش مهمی در رهگیری هواپیما‌های مهاجم عراقی داشت. عراق تلاش زیادی برای از بین بردن این سایت راداری انجام داد و در نهایت پس از قبول قطعنامه ۵۹۸ با حمله هواپیما‌های عراقی، اتاق عملیات سایت سوباشی مورد اصابت موشک قرار گرفت و چند تن از کارکنان آن به شهادت رسیدند.
«۲۸۸۸» روایت اتاق عملیات رادار سوباشی و قهرمانان شهیدی است که در آنجا فعالیت می‌کردند و با رهگیری هواپیما‌های دشمن و هدایت پدافند داخلی مانع از به سرانجام رسیدن بسیاری از مأموریت‌های دشمن شدند و جان افراد بی‌گناه زیادی را نجات دادند. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «بیژن افسر کنترل شکاری در اتاق تاریک عملیات، در انتظار بازگشت عباس دوران و محمود اسکندری، دو خلبان هواپیما‌های اف ۴ است که برای بمباران به بغداد حمله کرده‌اند. برای لو نرفتن عملیات بیژن باید سکوت رادیویی را حفظ کند. مدت زیادی از زمان پیش‌بینی شده عملیات گذشته است که صدای اسکندری را می‌شنود: بیژن، ما برگشتیم، مدد کن.»
از نکات مهم این فیلم که بازیگران زیادی نیز دارد، فیلمبرداری آن به شیوه سیاه و سفید است. «موقعیت مهدی (باکری)»
سیمافیلم در راستای ساخت آثاری با محوریت زندگی سراداران شهید دفاع مقدس، سریالی به نام «عاشورا» تولید کرده است. این سریال شش قسمتی تلویزیونی دارای یک نسخه سینمایی به نام «موقعیت مهدی (باکری)» است. سیمافیلم در سال‌های نه چندان دور، مشارکت خوبی در جشنواره فیلم فجر داشته است، از آثار مهم صداوسیما در فجر می‌توان به «لیلی با من است» و «مهمان مامان» اشاره کرد. با وجود تولید آثار مطرحی از سوی سیمافیلم و موفقیت آن‌ها در جشنواره فیلم فجر، سال‌ها بود صداوسیما نتوانسته بود کار درخور توجهی را به فجر ارسال کند و سال‌های زیادی نیز جزو غایبان فجر بوده است. امسال نسخه سینمایی‌شده سریال «عاشورا» با کارگردانی هادی حجازی‌فر در جشنواره فیلم فجر حاضر شده است. این فیلم به تهیه‌کنندگی حبیب والی‌نژاد به فجر آمده، در حالی که تهیه‌کنندگی سریال بر عهده ابوالفضل صفری است! صفری درباره این اتفاق می‌گوید: «سرمایه‌گذار این پروژه تلویزیون و مرکز سیمافیلم است، بر همین اساس برای تولید این اثر نیازی به پروانه ساخت از ارشاد نداشتیم. برای ارائه به جشنواره وقتی سازمان من و کارگردان را معرفی کرد، مجموعه وزارت ارشاد و معاونت ارزشیابی اعلام کردند تهیه‌کننده پروژه فاقد سوابق سینمایی است و، چون تاکنون فیلمی تهیه نکرده است، امکان صدور پروانه نمایش وجود ندارد. بعد از پذیرش‌نکردن تهیه‌کنندگی بنده از سمت معاونت نظارت، تلویزیون برای اینکه فرصت ثبت‌نام در جشنواره از دست نرود، آقای والی‌نژاد را به عنوان تهیه‌کننده نسخه سینمایی معرفی کرد.»
«موقعیت مهدی (باکری)» به روایت عملیات‌هایی که سردار شهید مهدی باکری فرماندهی آن‌ها را بر عهده داشته است، می‌پردازد. «دسته دختران»
منیر قیدی با ساخت فیلم «ویلایی‌ها» به سینمای ایران معرفی شد؛ اثری که در آن به نقش زنان در پشتیبانی از جبهه‌ها و شرایط زندگی خانواده رزمندگان در طول دوران دفاع مقدس می‌پردازد. قیدی امسال با فیلم جدیدش «دسته دختران» باز هم روایتی زنانه از حضور زنان در دفاع مقدس را به تصویر کشیده است. حضور بانوان در دفاع مقدس، از نکاتی است که در تاریخ سینمای دفاع مقدس کمتر به آن توجه شده است و فیلمسازانی مانند قیدی توانسته‌اند راه جدیدی را در روایت جنگ تحمیلی باز کنند. فیلم دسته دختران، داستان حضور بانوان در مقاومت خرمشهر در روز‌های ابتدایی دفاع مقدس است.
در خلاصه داستان ارائه شده از این فیلم صرفاً به بیان این جمله بسنده شده است که «دسته دختران قصه زنان جنگ است؛ گروهی جامانده از روایت‌های پیروزمردانِ پیکار‌ها در طول تاریخ...».
در فیلم «دسته دختران» نیکی کریمی، پانته‌آ پناهی‌ها، فرشته حسینی، هدی زین‌العابدین و صدف عسگری گروه زنان مبارز را شکل می‌دهند. این فیلم محصول مشترک «فارابی» و حوزه هنری است.
از ۲۲ فیلم حاضر در چهلمین جشنواره فیلم فجر، سه فیلم با محوریت دفاع مقدس حضور دارند. این رقم چیزی کمتر از یک هفتم ظرفیت جشنواره است. با آنکه می‌توان حضور این تعداد فیلم را به فال نیک گرفت، ولی در صورت توجه می‌توان تولید آثار سینمای دفاع مقدس را بالا برد و تعداد فیلم بیشتری را برای حضور در جشنواره فجر معرفی کرد.