بــازار دارو درمان می‌خواهد

آرمان ملی- محمدرضا محبوب فر- کارشناس حوزه سلامت: این روزها کشور در محاصره ویروس امیکرون است. آثار حذف ارز ترجیحی اکنون بر زندگی مردم جاری شده و مشکلات و مسائل معیشتی جامعه به دلیل شتاب خروج ارز از ایران و احتکار کالاهای اساسی روی دور تند افتاده است. اکنون اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی صدرنشین احتکار کالاهای اساسی هستند. بازار دارویی ایران در محاصره کالاهای قاچاق و بی‌کیفیت قرار گرفته است و بر بار درد و رنج بیماران افزوده شده است. بیشترین آسیب کمبود دارویی در کشور متوجه بیماران کرونایی شده است و مبتلایان و خانواده‌های آنان سرگردان شهرها به‌دنبال ساده‌ترین اقلام دارویی مثل دیفن هیدرامین و آنتی‌بیوتیک و سرم شده‌اند. کمبود داروهای درمان علامتی اُمیکرون و «سهمیه بندی سرم» در داروخانه‌ها و بیمارستان‌های کشور به عنوان پرمصرف‌ترین قلم دارویی برای بیماران کرونایی در حالی است که اُمیکرون پس از یک دوره چند روزه کاهش نسبی در تعداد مبتلایان، بار دیگر در شهرهای مختلف کشور خیز گرفته است و می‌رود که پیک ششم بیماری کرونا چند قله‌ای شود. آخرین وضعیت کرونا در کشور نشان از صعودی شدن تمامی شاخص‌ها در 48 ساعت گذشته است و نمی‌توان با سخنان بی‌پایه و اساس حول محور افول اُمیکرون در کشور، عادی انگاری کرد و آتش زیر خاکستر آمیکرون را نادیده گرفت.   امحای 259 تن سرم! همزمان خبر می‌رسد که با وجود کمبود سرم و سهمیه بندی آن در کشور، ۲۵۹ تن سرم تاریخ مصرف گذشته امحا شده. سرم‌ها از سال ۱۳۹۶ در انبار‌ها باقی مانده و تاریخ مصرف آنها به پایان رسیده بود. با انتشار خبر سهمیه بندی سرم و امحای سرم‌های موجود در گمرک، محمد هاشمی، سرپرست مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، بحث کمبودهای دارو در ایران را دست کم می‌گیرد و انتشار کمبود دارو در رسانه‌ها را کوبیدن بر طبل تشویش اذهان عمومی تلقی کرده است. رسوب دارو و مورد اخیر یعنی سرم در انبارهای گمرک بیداد می‌کند و سازمان غذا و دارو برنامه‌ریزی برای صدور مجوز و ترخیص اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی انجام نمی‌دهد و به قدری تعلل می‌کند که در نهایت، تاریخ مصرف آنها منقضی می‌شود و ناگزیر باید امحا شوند. داستان کمبود داروها تنها به بیماران کرونایی ختم نمی‌شود، بلکه بحران دارویی این روزها بیشتر از گذشته دامنگیر بیماران خاص و بیماران معمول اعصاب و روان و گوارشی و تنفسی و قلبی‌وعروقی در کشور نیز شده است. طی چهار دهه گذشته هیچگاه به اندازه امروز کمبود دارویی در کشور وجود نداشته است و درخصوص علل شکل‌گیری بحران دارویی در کشور می‌توان مطرح نمود که تحریم و کرونا و تعارض منافع در ساختار غذا و داروی ایران سه موضوعی بوده که همزمان دولت و داروخانه‌ها در بستر تحریم و کرونا سود برده‌اند. حتی دارو برای داروخانه‌های خصوصی در سطح کشور سهمیه بندی شده و سازمان غذا و دارو بین داروخانه‌های دولتی و خصوصی در تهیه و تامین دارو تفاوت می‌گذارد.   گفتار درمانی به جای دارو درمانی دولت فقط در مبحث بهداشت و درمان گفتار درمانی می‌کند و مصداق وضعیت هر روز بدتر از دیروز را پیدا کرده است. قیمت‌گذاری دارو، توزیع ارز دولتی، اعطای پروانه تولید، مجوز واردات و حتی صدور مجوز انحصاری توسط سازمان غذا و دارویِ وزارت بهداشت و درمان یک سیستم مافیایی را پدید آورده است که وقتی دولت و دستگاه قضائی و نمایندگان مجلس توجهی به تعارض منافع ایجاد شده نمی‌کنند، دود این رویه‌ تنها به چشم مردم فرو می‌رود و مردم علاوه بر رنج و درد حاصل بیماری باید دغدغه تهیه و تامین دارو را نیز داشته باشند. در این میان، نقش و مسئولیت سازمان‌های بیمه گر در تامین دارو و جبران هزینه‌های اضافی که مردم پرداخت می‌کنند به حاشیه رانده شده و نمی‌توان تعریف دقیقی از وظایف بیمه‌ها در برابر جبران هزینه‌های از دست رفته مردم داشت. قیمت بالای اجناس باعث شده است مردم در خرید مایحتاج خود به مشکلات معیشتی برخورد کنند. اکنون مردم دچار سوء تغذیه شده‌اند و مقاومت بدن‌شان در برابر بیماری‌های مختلف از جمله کرونا و سایر بیماری‌ها افت کرده است. سیستم ایمنی ضعیف بدن مردم، آنها را نسبت به بیماری‌های مختلف حساس ساخته است و در این شرایط مردم علاوه بر اینکه سرگردان برای تهیه داروهای خود شده‌اند، نمی‌توانند از پس هزینه‌های بالا و سرسام‌آور درمان خود برآیند و به‌راحتی برای داروهای تجویزی پول پرداخت کنند. سازمان‌های بیمه‌گر و دستگاه‌‌های نظارتی در کنترل قیمت اقلام دارویی و درمانی و تجهیزات پزشکی کوتاهی می‌کنند. اظهارات مقامات وزارت بهداشت و درمان و سازمان غذا و دارو در مورد شرایط بهداشت و درمان کشور و حمایت‌های بیمه‌ای از بیماران با واقعیت‌‌های موجود در کف جامعه تطابق ندارد. زمان در حال گذر است و تا دیر نشده است باید به داد مردم و بیماران رسید. دولت درمساله حفظ یا حذف ارز ترجیحی در بودجه ۱۴۰۱ به بن بست رسیده و سردرگمی و بی‌برنامگی در اقتصاد و معیشت جامعه اکنون به حوزه بهداشت و درمان تسری یافته است. اعتبار ناکافی تامین دارو در لایحه بودجه سال 1401، بودجه دارویی کشور را زیر منگنه قرار داده است و بازار دارویی در ایران هر روز دچار التهابات جدیدی می‌شود و برهمین اساس می‌توان این انتظار را داشت که درماه‌های آینده و از اوایل سال آینده اتفاقات ناخوشایندی دربازار دارویی کشور رقم بخورد.