برجـام در تعليـق يا تنفـس؟

آرمان ملي- حميد شجاعي: مذاکرات احياي برجام که تا پيش از اين در ماه‌ها و هفته‌هاي گذشته در هتل کوبورگ وين به صورت حساس و فشرده پيگيري مي‌شد و تقريبا همه طرفين مذاکره ابراز اميدواري مي‌کردند که به زودي با حل اختلافات طرفين در برخي جزئيات به توافق خواهند رسيد و رسما اين توافق را اعلام خواهند کرد طي روزها و هفته‌‌هاي اخير براي چندمين بار به حالت تعليق در آمده است تا باز هم آينده برجام و مذاکرات وين در هاله‌اي از ابهام قرار گيرد. اين در حالي است که طرفين مذاکره هر کدام از جانب خود نسبت به مذاکرات وين و تعليق مذاکرات نظرات خاص خود را دارند و حتي هم اکنون نيز که همچنان مذاکرات در حالت تعليق به سر مي‌برد طرفين هنوز هم نسبت به احياي برجام و رسيدن به توافق اميدوارند. با اين حال آمريکايي‌ها طي يک فرار به جلوي آشکار علت تعليق مذاکرات را خواسته‌هاي فرا برجامي ايران دانسته‌اند و حتي راهکار پيشنهادي براي رسيدن به نتيجه را ورود ايران به مذاکرات فرابرجامي عنوان کرده‌اند. اين در شرايطي است که بر همگان واضح و مبرهن است که اگر برجام امروز به اينجا رسيده که بايد مجددا براي احياي آن مذاکراتي صورت بگيرد صرفا به جهت خروج غير قانوني آمريکا از برجام است که اساسا خلاف قطعنامه 2231 شوراي امنيت صورت گرفته است. لذا آنچه که بارها و بارها از سوي مسئولان و مقامات کشورمان تاکيد شده اين بوده که آمريکايي‌ها به جهت خروج از برجام بايد تضامين لازم را به ايران بدهند و سپس از احياي برجام و مسائل حول محور آن صحبت کنند. اين در حالي است که ندپرايس سخنگوي وزارت امور خارجه آمريکا اخيرا گفته «ما به صورت علني مذاکره نخواهيم کرد اما بار ديگر تاکيد مي‌کنيم که اگر ايران خواهان رفع تحريم‌هاي فراتر از برجام است پس بايد به نگراني‌ها درباره مسائل خارج از برجام پاسخ دهد.» آمريکايي‌ها به گفته خودشان خواسته فرا برجامي ايران را خروج نام سپاه از فهرست گروه‌هاي تروريستي و تحريمي دانسته‌اند. اين در حالي است که خواسته ايران نه تنها فرابرجامي نبوده بلکه ذيل تحريم‌هايي است که ترامپ پس از خروج از برجام عليه ايران اعمال کرد. نگاهي به اظهارات اخير مقامات آمريکايي و خواسته‌هاي زياده خواهانه آنها از ايران نشان مي‌دهد که اساسا آنها به دنبال احياي برجام هستند يا از اين فرسايش مذاکرات هدف ديگري را دنبال مي‌کنند. چه اينکه ايران با رويکردي مثبت و سازنده وارد مذاکرات وين شده و هشت دور مذاکره را نيز با طرفين ديگر انجام داده و هيچگاه متوقف کننده مذاکرات نبوده است حال پرسش اينجاست که با اين شرايط ايران خواسته‌هاي فرا برجامي دارد يا آمريکا؟ پاسخ به اين پرسش مي‌تواند چرايي توافق مذاکرات را مشخص کند.
کاخ سفيد زياده خواهي را کنار بگذارد
وزير امور خارجه در تماس تلفني با «جوزف بورل»، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، در خصوص آخرين وضعيت گفت‌وگوها براي رفع تحريم و همچنين برخي موضوعات مهم منطقه‌اي و بين‌المللي گفت‌وگو و تبادل نظر کرد. حسين اميرعبداللهيان در اين گفت‌وگوي تلفني با اشاره به تداوم رايزني‌ها براي رفع تحريم‌ها اظهار داشت: هيچ ترديدي در اراده دولت جمهوري اسلامي ايران براي رسيدن به توافق خوب، قوي و پايدار وجود ندارد. کاخ سفيد بايد زياده‌خواهي‌ها و ترديد را کنار گذاشته و در مسير واقع‌بيني و راه حل گام بردارد. وزير امور خارجه با اشاره به تلاش طولاني همه طرف‌ها در وين اظهار کرد: اکنون سه کشور اروپايي و روسيه و چين آماده نهايي‌شدن توافق هستند. دولت فعلي آمريکا بايد جسارت اصلاح سياست‌هاي اشتباه گذشته کاخ سفيد را داشته باشد. اميرعبداللهيان با ابراز قدرداني از تلاش‌هاي بي‌وقفه جوزپ بورل و انريکه مورا تأکيد کرد: اکنون ديپلماسي به‌درستي و به‌خوبي عمل مي‌کند. وزير امورخارجه با اشاره به تشديد اقدامات تروريستي و موج آوارگان در افغانستان بر لزوم همکاري جدي در مورد برقراري ثبات و امنيت در اين کشور، رسيدگي به مشکل آوارگان افغانستاني، ارسال کمک‌هاي بشردوستانه و مبارزه با مواد مخدر تأکيد کرد. رئيس دستگاه ديپلماسي ايران با اشاره به ابعاد گسترده و عميق تحولات اوکراين، بر ضرورت تمرکز بر راه حل سياسي در حل بحران اوکراين تاکيد کرد. اميرعبداللهيان همچنين از برقراري آتش‌بس موقت در يمن استقبال و اظهار اميدواري کرد که منطقه شاهد آتش‌بس دائمي، رفع محاصره کامل يمن و توافق يمني - يمني شود. جوزف بورل، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، نيز در اين گفت‌وگو با اشاره به اراده مثبت طرف ايراني در مذاکرات وين اظهار کرد: باور داريم که ايران خواهان توافق است و ابتکارات متنوعي وجود داشته و تداوم دارد. او طولاني‌شدن تنفس در مذاکرات را سازنده ندانست و پيشنهاد کرد گفت‌وگوها مجددا ميان نماينده اتحاديه اروپا و مذاکره‌کننده ارشد ايران از نزديک پيگيري شود. بورل با اشاره به جنگ در اوکراين، آن را يک بحران جهاني توصيف کرد که مي‌تواند تبعات منفي دربرداشته باشد. مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا ضمن استقبال از حمايت جمهوري اسلامي ايران در توقف جنگ در يمن و کمک به آوارگان افغانستان تأکيد کرد: اتحاديه اروپا مي‌تواند مشورت‌ها و گفت‌وگو و همکاري مشترک با ايران را در زمينه‌هاي مختلف توسعه و گسترش دهد.
ادعاهاي تکراري واشنگتن


سخنگوي وزارت امورخارجه آمريکا پيرامون روند مذاکرات وين که مدتي است به دليل زياده‌خواهي‌ها و کارشکني‌هاي واشنگتن با وقفه مواجه شده اظهار داشت: من اطلاعات تازه‌اي فراتر از آنچه آخرين بار، يک يا دو روز پيش درباره آن صحبت کرديم در اختيار ندارم. همان طور که مي‌دانيد ما در ماه‌هاي گذشته پيشرفت چشمگيري داشته‌ايم اما رسيدن به توافق نامشخص است. ند پرايس گفت: اختلاف‌هايي وجود دارد که باقي مانده است. ما همچنان فعالانه پيگير حل‌وفصل آنها هستيم، چراکه همچنان معتقديم بازگشت متقابل به اجراي کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، منافعي در زمينه منع گسترش تسليحات هسته‌اي براي ما به ارمغان خواهد آورد که بسيار به سود امنيت ملي ماست. وي با تکيه بر ادعاهاي بي‌اساس و تکراري واشنگتن درباره ماهيت برنامه هسته‌اي کشورمان افزود: در بالاترين سطح‌ اجراي دوباره برنامه جامع اقدام مشترک، محدوديت‌هايي را براي برنامه هسته‌اي ايران ايجاد خواهد کرد؛ محدوديت‌هايي قابل راستي‌آزمايي و دائمي را دوباره بر برنامه هسته‌اي اين کشور اعمال خواهد کرد. اين ابزاري خواهد بود که از طريق آن، اطمينان حاصل خواهد شد که تعهد رئيس‌جمهور بايدن مبني بر اينکه ايران هرگز نمي‌تواند به سلاح هسته‌اي دست ‌پيدا کند، تضمين شود. سخنگوي دستگاه ديپلماسي آمريکا همچنين تصريح کرد: ما همراه با هم‌پيمانان خود به طور مساوي براي سناريوهايي، بدون بازگشت متقابل به اجراي کامل برجام آماده مي‌شويم، زيرا اين وضعيت بسيار نامشخص است و در نهايت ما يک تصميم خواهيم گرفت. ما تنها توافقي را امضا خواهيم کرد که رئيس‌جمهور بايدن تشخيص دهد که به سود امنيت آمريکاست. اين در حالي است که ليندا توماس- گرينفيلد» نماينده آمريکا در سازمان ملل نيز طي مواضعي بي‌اساس گفته که کشورش براي بازگشت دوجانبه به برجام آماده است، ولي اين آمادگي در ايران ديده نمي‌شود.