روزنامه آرمان ملی
1401/02/07
يادگارهای گرانسنگِ اسلامی ندوشن باقی می ماند...
آرمان ملي: محمدعلي اسلامي ندوشن، چهره شناخته شده و سرشناس ادبيات معاصر، در سن 97 سالگي و در کانادا، ديده از جهان فروبست. او بي‌شک يکي از تاثيرگذارترين پژوهشگران و اديبان معاصر ايران بود که توانست با آرا و آثار ارزشمند خود، طي دهه‌هاي متمادي، هم در سطح آکادميک و هم در حوزه ادبي و شعر، نام خود را در شمار سرآمدان و منتقدان شناخته شده ادبيات فارسي ثبت کند. استاد ندوشن، متولد 1304 خورشيدي در روستاي ندوشن استان يزد بود. او البته تحصيلات خود را در حوزه حقوق بين‌الملل پيش برد و دکتري خود را در اين رشته، از دانشگاه سوربن فرانسه دريافت کرد؛ اما جايگاه و شخصيت او را نمي‌توان تنها در يک حوزه خاص، تقليل داد؛ کما‌اينکه او علاوه بر تدريس دانشگاهي در حوزه علوم سياسي، استاد کرسي ادبيات دانشگاه تهران نيز بود. از اين رو؛ ندوشن را بايد حقوقدان و قاضي بزرگ، شاعر، پژوهشگر، منتقد، مترجم و در يک کلام، انديشمندي تمام عيار دانست.با وجود حجم و گستره وسيع فعاليت‌ها، عمده فعاليت‌هاي پژوهشي اسلامي ندوشن، به حوزه ادبيات، نقد ادبي و ادبيات تطبيق اختصاص داشت. به همين خاطر، تصويري که از نام و کارنامه درخشان ايشان در خاطره‌ها باقي مانده، بيشتر زير عنوان اديبي توانمند ترسيم شده است.؛ تاجايي که علاوه بر شاعري سرشناس، محققي کامل، مترجمي جامع، قصه‌گويي مسلط و حتي سفرنامه‌نويسي قهار خوانده‌اند که در وادي‌هاي مختلف نقد ادبي، داستان، ترجمه، تحقيق و پژوهش‌هاي ادبي، يد طولايي داشته است.
اسلامي ندوشن حيات 97 ساله خود، عناوين و مقالات متعددي را به رشته تحرير درآورد که روايت‌گر نگاه و جهان‌بيني منحصربه‌فرد او است. درباره کتاب‌هاي دکتر محمدعلي اسلامي ندوشن گفته‌اند «کتاب‌هاي او دريچه‌اي را مي‌مانند که خواننده را به جنگلي از موضوعات و عناوين متنوع و مطلوب مي‌کشاند و روش ندوشن در نقد و تحليل اين است که سعي مي‌کند که آن شاخ و برگ‌هايي که در آثار هست و اجازه نمي‌دهد ما خطوط کلي را ببينيم، به کنار بزند و ما را با خطوط کلي اثر آشنا مي‌کند.»
در سوابق تأليفاتي مهم اين استاد توانمند ادبيات، که بالغ بر 50 کتاب و صدها مقاله در باب فرهنگ و تاريخ ايران و ادبيات فارسي است. مي‌توان به موارد زير اشاره کرد: در شعر نو دو مجموعه «گناه» و «چشمه»، در زمينه داستان نويسي، رمان «افسانه و افسون» و در داستان کوتاه «پنجره‌هاي بسته» در قالب نمايشنامه نيز «ابرزمانه وابرزلف» را به رشته تحرير در آورده است. در حسب حال نويسي 4 جلد کتاب شيرين و جذاب «روزها» در سفرنامه نويسي کتاب‌هاي «صفير سيمرغ»، «آزادي مجسمه»، «در کشور شوراها»، «کارنامه چين» را نوشته است.
توجه به تاريخ و گذشته ايران که توجه نويسندگان برجسته معاصر را به خود جلب کرده، از جمله فعاليت‌هاي تاريخي اوست. کتاب «ايران و يونان در بستر باستان» حاصل اين تتبع تاريخي است. تأليفات بي نظير او در زمينه شاهنامه، سند ملي ايرانيان را به خوبي به ما شناساند و مورد تمجيد بسياري از پژوهشگران قرار گرفت. مثل: زندگي و مرگ پهلوانان در شاهنامه. از ساير آثار اين استاد ارجمند مي‌توان به «نامه به فرزند»، «از رودکي تا بهار» (دو جلد)، «ايران و تنهايي‌اش»، «باران نه رگبار»، «تأمّل در حافظ»، «تحقيق در منظومه ويس و رامين گرگاني»، «ذکر مناقب حقوق بشر در جهان سوم»، ترجمه و مؤخره «پيروزي آينده دموکراسي»، ترجمه «جهاد در اروپا»، ترجمه «آنتونيوس و کلئوپاترا»، ترجمه «ملال پاريس و برگزيده‌اي از گل‌هاي بدي» و..... اشاره کرد. اسلامي ندوشن افزون بر اين تأليفات، فصلنامه‌اي نيز با عنوان «هستي» منتشر کرد که در دو دوره، از سال 1372 تا 1374 و همچنين از سال 1379 تا 1384 فعاليت داشت.
قطعا يک عمر تلاش، پژوهش و خلق آثار تاثيرگذار، خلأ اسلامي ندوشن را براي اهالي فکر و ادبيات، به ضايعه‌اي بزرگ تبديل خواهد کرد؛ خصوصا در شرايطي که هم‌قطاران او نيز در قيد حيات نيستند و اساساً جهان انديشه ايران‌زمين، بيش از پيش به نقش‌آفريني امثال ايشان احتياج دارد. همسر زنده‌ياد اسلامي ندوشن درباره مراسم تشييع پيکر او و اين‌که آيا به ايران منتقل مي‌شود، گفته که چون کسالت نداشت در اين فکرها نبوديم، در همين جا (کانادا) به طريق اسلامي به امانت به خاک سپرده مي‌شوند.
سایر اخبار این روزنامه
افـزايش جمعيتِ «بمـب خاموش»
يادگارهای گرانسنگِ اسلامی ندوشن باقی می ماند...
ظریف کجاست؟
فرصت مذاكرات در دولت قبل را از دست داديم
امروز جهان در آستانه یک نظم جدید است
١٥سال؛ ٣٣٣ نفر دخيل در بدهي ابربدهكاران
مردی نبود فتاده را پای زدن
الزام استاندارد برای تست تصادف خودروها
ضرورت ورود مجلس به موضوع بیمه کارگران
خدا را به دلیل عقل می‌توان شناخت
چراغ سبز هسته‌ای روسیه
اسلامی ندوشن و معنای زندگی
