گروه صنعت و تجارت: در حالی که پیش از این سید رضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت سیزدهم بارها وعده حذف کامل قرعه کشی از فرآیند فروش خودرو توسط خودروسازان را داده بود، اما حالا به نظر می رسد که وزارت صمت از نسخه جدیدی برای پیش فروش خودرو به خریداران پیش بینی کرده است. سه شنبه هفته گذشته و در روزهای تعطیلی عید سعید فطر بود که سیدرضا فاطمی امین، وزیر صمت در نامه‌ای به رئیس سازمان حمایت دستور داد تا زمان ایجاد توازن در عرضه و تقاضای خودرو که به حذف تدریجی قرعه‌کشی منجر می‌شود، عرضه خودرو از طریق سامانه متمرکز قرعه‌کشی انجام شود. در این نامه ذکر است که تا زمان ایجاد توازن در عرضه و تقاضای خودرو که می‌تواند به حذف تدریجی قرعه کشی منجر شود، تمهیدات لازم برای قرعه کشی متمرکز خودرو توسط سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان حداکثر تا تاریخ ۲۵/‏۰۲/‏۱۴۰۱ فراهم شود و تمامی خودروسازها از تاریخ ۱۸/‏۲/‏ ۱۴۰۱ هرگونه عرضه خودرو را با هماهنگی آن سازمان و صرفاً از طریق سامانه متمرکز قرعه کشی انجام دهند تا ضمن ایجاد شفافیت مورد نظر، امکان عرضه عادلانه تر برای کلیه خودروهای تولیدی فراهم شود. همچنین در پایان نامه وزیر صمت آمده است که؛ عرضه خودرو صرفاً از طریق سامانه متمرکز قرعه کشی، جزو ضوابط توزیع و عرضه خودرو موضوع ماده ۵ قانون تعزیرات حکومتی محسوب می‌شود و هر گونه عرضه خودرو خارج از ضوابط مذکور به عنوان عرضه خارج از شبکه محسوب شده و مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.
کارشناسان معتقدند که فروش خودروسازان دولتی و خصوصی در قالب سامانه فروش یکپارچه خودرو، جلوی تخلفات احتمالی در روند فروش خودروسازان را خواهد گرفت. وزارت صمت ضمن مخالفت با ادامه روند فعلی قرعه‌کشی فروش خودرو، اصلاح روند و تلاش برای حذف آن را در دستور کار قرار داده و بر اساس همین قاعده نیز وزیر صمت «حذف تدریجی قرعه‌کشی فروش خودرو» را از برنامه‌های جدی وزارتخانه اعلام کرده و تاکنون نیز برنامه‌ها در همین مسیر طراحی شده است. اما از آنجا که حذف قرعه‌کشی فروش خودرو تا نهایی شدن تکمیل اصلاح ساختار، چند ماه زمان خواهد برد و با توجه ویژه وزیر صمت به حفظ حقوق مصرف‌کنندگان در دوره گذار مقرر شده است فروش خودرو ازاین‌پس نه از طریق قرعه‌کشی در شرکت‌های خودروسازی، بلکه در سامانه فروش یکپارچه خودرو و به‌صورت شفاف انجام شود تا در همین مدت محدود نیز روند قرعه‌کشی خودرو اصلاح‌شده و شفاف‌تر و عادلانه‌تر شود، تا از دلالی و سوداگری یک عده خاص جلوگیری شده و خودروهای تولیدی به دست خریداران واقعی برسد. این اصلاح فرآیند فروش خودرو که در قالب برنامه زمان‌بندی‌شده دو ساله اجرا می‌شود و تا حصول «تدریجی» نتیجه ملموس بین آحاد مردم با جدیت تداوم دارد، صدای برخی‌ها را درآورده است. فروش شفاف خودرو در این روش تا حذف نهایی قرعه هرچند سبب به خطر افتادن منافع برخی سودجویان خواهد شد و طبیعتاً بروز مخالفت‌ها و مقاومت‌هایی را به دنبال خواهد داشت. در همین حال مدیرکل دفتر صنایع خودرویی معاونت صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت می گوید: فرآیند حذف قرعه‌کشی در عرضه خودرو شاهین اتفاق افتاده است و چند خودروی دیگر نیز وجود دارند که فرآیند قرعه‌کشی آن‌ها با افزایش تولید، حذف خواهد شد. عبدالله توکلی لاهیجانی با تأکید بر این‌که فرآیند حذف قرعه‌کشی در عرضه خودرو به تعویق نیفتاده بلکه آغاز شده، درباره متمرکز شدن قرعه‌کشی فروش خودرو در سامانه فروش یکپارچه و تأثیر آن بر فروش عادلانه خودرو، افزود: هدف موردنظر در این طرح این است که بتوان میزان شفافیت فرآیند عرضه را بیشتر کرد و علاوه بر آن تمهیداتی اندیشید که خودرو به دست مصرف‌کنندگان واقعی برسد. وی با تأکید بر اینکه هدف این طرح ایجاد شفافیت بیشتر و رفع دغدغه‌های مصرف‌کنندگان و مردم در خصوص عرضه خودرو است، ادامه داد: آنچه که در سامانه یکپارچه، دنبال می‌شود این است که تمام عرضه خودروسازان کشور به صورت متمرکز انجام شود و قابلیت پایش مناسب توسط سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نیز در آن وجود داشته باشد.
مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت اضافه کرد: بنابراین دغدغه و نگرانی‌هایی که در خصوص نحوه عرضه خودروسازان وجود دارد در این مسیر قابل رفع خواهد بود. توکلی لاهیجانی بیان داشت: صنعت خودرو صنعت پیچیده‌ای محسوب می‌شود و ذینفعان فراوانی نیز دارد، برای حل مسائلی که در حوزه صنعت خودرو وجود دارد به‌طور معمول راهکارها در سطوح مختلف دیده می‌شود. وی افزود: راهکار اصلی به شکلی دیده شده تا بتواند مسئله را به‌صورت ریشه‌ای حل کند، افزایش تولید با تکیه بر توان زنجیره ارزشی که در صنعت خودرو کشور در این سال‌ها شکل گرفته، شرکت‌های دانش‌بنیان و پایدار کردن جریان تولید و عرضه خودرو مجموعه این راهکارها است. توکلی لاهیجانی تصریح کرد: اما باید در سطوح مختلف با مسئله‌ای که اکنون در بازار خودرو داریم، روبه‌رو شد؛‌ مهار این مسئله با راهکارهای کوتاه‌مدت از طریق شفافیت در عرضه صورت می‌گیرد؛ بنابراین حذف قرعه‌کشی به تعویق نیفتاده بلکه اکنون این فرآیند آغاز شده است؛ زمانی برنامه تولید خودروی شاهین ۲۰ هزار دستگاه بود که اکنون به ۶۰ هزار دستگاه رسیده و در عمل فرآیند قرعه‌کشی در خصوص این خودرو حذف شده است و دو الی سه خودرو دیگر نیز وجود دارند که فرآیند قرعه‌کشی آن‌ها با افزایش تولید حذف خواهد شد. وی تأکید کرد: سامانه عرضه یکپارچه و شفافیت در عرضه به ما اجازه خواهد داد که بتوانیم روند حذف قرعه‌کشی را با آن راهکار اصلی، تسریع کنیم. مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت درباره اینکه آیا سامانه فروش یکپارچه خودرو شامل خودروسازان خصوصی نیز خواهد شد، گفت: یکی از دغدغه‌هایی که در سطح جامعه وجود داشت میزان عرضه خودروسازان و شفافیت مرتبط با میزان عرضه بود؛ آنچه که در سامانه یکپارچه دنبال می‌شود این است که همه خودروسازان تمام عرضه‌های خود را در سامانه داشته باشند. توکلی یادآور شد: در یک بند از فرمان‌ ۸ بندی رئیس‌جمهور در حوزه خودرو نیز بر این نکته تأکید فراوان شده بود و ما نیز براساس آن فرمان در وزارت صمت وضعیت فعلی را آسیب‌شناسی کردیم و عرضه تمام خودروسازان خصوصی نیز از طریق سامانه متمرکز اتفاق خواهد افتاد و هرگونه عرضه خودرو به صورت رانتی به اشخاص، شرکت‌ها و ... به‌طور کامل و به‌صورت شفاف مورد پایش قرار خواهد گرفت تا دغدغه‌هایی که در سطح جامعه در حوزه خودرو وجود دارد، رفع شود.