گشوده شدن بن بست مذاکرات

حسن هانی‌زاده تحلیلگر مسائل بین‌الملل  
 
 
 


رخدادهاي اخير منطقه به‌ويژه سفر شيخ تميم بن حمد آل ثاني، امير قطر به تهران و ديدار ايشان با رهبر معظم انقلاب اسلامي و رئيس‌جمهور اسلامي ايران نشان مي‌دهد که جمهوري اسلامي ايران در يک جايگاه مهم ژئوپليتيکي براي حل بحران‌هاي منطقه‌اي قرار دارد. به همين دليل به نظر مي‌رسد که سفر امير قطر به تهران مي‌تواند در ايجاد يک سازوکار جديد و خارج کردن بن‌بست ناشي از مذاکرات ايران و کشورهاي 1+4 در وين باشد و به همين دليل شيخ تميم بن حمد در اين سفر احتمالا در آينده نزديک يکسري تحرکات براي شکستن بن‌بست مذاکرات هسته‌اي در وين را آغاز خواهد کرد. امير قطر با توجه به ارتباط گسترده‌اي که با کشورهاي اروپايي و آمريکا دارد، مي‌تواند در آينده نقش تاثيرگذار و مثبتي در خروجي مذاکرات وين داشته باشد. موضوع ديگري که در اين سفر مطرح شد، مسئله ترور يک خبرنگار شبکه الجزيره توسط رژيم صهيونيستي بود که بين جمهوري اسلامي ايران و شيخ تميم بن حمد به عنوان اينکه دولت قطر متولي الجزيره است در آينده نزديک يکسري ديدگاه‌هاي نزديک به هم درخصوص مبارزه با تجاوزات رژيم صهيونيستي شکل خواهد گرفت. محوري‌ترين کشور در حوزه خليج‌فارس، قطر است که مي‌تواند يک جبهه مشترکي عليه رژيم صهيونيستي با محور مقاومت تشکيل دهد. موضوع ديگر در سفر شيخ تميم بن حمد به همکاري‌هاي انرژي بين ايران و قطر برمي‌گردد به‌ويژه الآن که شرايط اوکراين به گونه‌اي است که احتمال قطع صادرات گاز روسيه به کشورهاي اروپايي وجود دارد و قطر و ايران مي‌توانند تامين کننده مهمي براي انرژي غرب تلقي شوند. به همين دليل به نظر مي‌رسد اين سفر از اهميت بسيار بالايي از لحاظ روابط منطقه‌اي و بين‌المللي تلقي شود به‌ويژه اينکه قطر اين آمادگي را دارد که ديدگاه‌هاي بين ايران و کشورهاي عضو شوراي همکاري خليج فارس را به‌هم نزديک کند. موضوع ديگري که وجود دارد اينکه الان اراضي اشغالي شاهد يک تحول ميداني است و با توجه به آغاز انتفاصه جديد و درگيري‌هايي که شکل گرفته، همگرايي منطقه‌اي مي‌تواند در انزواي رژيم صهيونيستي موثر باشد. اما آقاي انريکه مورا هم از طرف اتحاديه اروپا براي حل مشکلات بين ايران و سه کشور اروپايي به ايران سفر کرده بود ولي به هر حال هنوز ديدگاه‌ها بين ايران و کشورهاي اروپايي و بين ايران و آمريکا فاصله زيادي وجود دارد و بايد تلاش‌هاي بيشتري درخصوص نزديک کردن اين ديدگاه‌ها صورت بگيرد. درحقيقت هنوز گزارش‌هاي دقيقي درباره بازشدن قفل بن‌بست مذاکرات توسط مورا وجود ندارد ولي بيشتر نگاه‌ها متوجه امير قطر است که مي‌تواند نقش بيشتري ايفا کند. اتحاديه اروپا خيلي حسن نيت خود را نسبت به ايران نشان نداده و بايد گام‌هاي عملي براي نزديک شدن به ايران بردارد. هنوز موضوع خارج کردن سپاه از تحريم‌ها در مدار بحث است و آمريکايي‌ها يکسري مقاومت‌هايي براي اينکه تحريم‌ها به‌ويژه در زمينه سپاه همچنان باقي بماند، نشان مي‌دهند.