۴ هزار شهید گویای نقش و سطوح مختلف حضور روحانیون در دفاع مقدس است

روحانيت در مقاطع مختلف فراروي تاريخ اين مرزوبوم همواره نقش مهم هدايتگري و راهنمايي مردم با بهره‌گيري از اصول و مباني دين مبين اسلام در تمامي عرصه‌ها را بر عهده داشته است كه اين نقش‌پذيري در دوران شكل‌گيري و پيروزي انقلاب اسلامي بيش از هر زمان ديگري نمايان و در دوران دفاع مقدس نيز در شئون مختلف جلوه‌گر شد.
پایگاه اطلاع‌رسانی سپاه به بهانه برگزاري يادواره ۴ هزار شهيد روحاني با حجت‌الاسلام والمسلمين علي سعيدي، رئيس دفتر عقيدتي- سياسي فرماندهي كل قوا كه در سال‌هاي دفاع مقدس مسئوليت‌هاي مهمي در جبهه‌هاي نبرد عليه دشمن بعثي داشته به گفت‌و‌گو نشسته است. مهم‌ترين نقشي كه روحانيت در دفاع مقدس داشت چه بود؟
نقش علما و روحانيت در دفاع مقدس سطوح مختلفي را پوشش مي‌داد. هم نقش ستادي براي روحانيون بود كه بخشي از روحانيون در جايگاه فرماندهي ايفاي نقش مي‌كردند و هم بخشي از روحانيون در قالب مشاوره ايفاي نقش مي‌كردند و تعدادي از روحانيون در قالب تبليغات و ارشاد انجام وظيفه مي‌كردند. اين سطوح مختلف، ناظر بر ساختار هم مي‌شود. بالاخره بخشي از علماي بلاد مثل ائمه جمعه مراكز استان‌ها و علمايي كه نفوذ معنوي داشتند، حضورشان در جبهه آن نورانيت و شكوه و نقش اميدآفريني و انگيزه‌آفريني را داشت كه الحق‌والانصاف خيلي مؤثر بود و ميزان حضور شهدايي همچون شهيد دستغيب، شهيد صدوقي، شهيد اشرفي‌اصفهاني و ديگر شهدايي كه اينها در جبهه‌هاي مختلف حضور پيدا مي‌كردند. نقش عقيدتي- ‌سياسي‌هاي نيروهاي مسلح و نمايندگي ولي‌فقيه در كنار يگان‌ها و در كنار نيروهاي‌شان هم نقش ديگري بود كه تعريف شده بود و تعدادي از شهداي روحاني از همين مجموعه‌اي هستند كه در جبهه‌ها در كنار نيروها بودند. بخشي از روحانيون اعزامي هم به عنوان رزمنده يا فرمانده نظامي انجام وظيفه مي‌كردند. مجموعه‌اي هم كه از حوزه علميه قم، سازمان تبليغات، اوقاف و جاهاي ديگر اعزام مي‌شدند، اينها نقش تبليغاتي را بر عهده داشتند كه اقامه نماز جماعت، بيان احكام شرعي و ديني به خصوص احكام‌بخشي جبهه كه واقعاً كاربرد بسيار مهمي در آن زمان داشت و نيز يك بخشي هم در راستاي عمليات رواني عليه دشمن ايفاي نقش مي‌كردند. شايد متنوع‌ترين سطوح را روحانيت در دوران دفاع مقدس داشت و آمار 4هزار شهيد مبين نقش و سطوح مختلف روحانيون در دفاع مقدس است. نقش روحانيون بعد از دفاع مقدس را چگونه تبيين مي‌كنيد؟
اين نقش ذاتي روحانيت است كه بروز و ظهور آن در عرصه‌هاي مختلف است. روحانيت خودش را وقف خدمت به مردم در راه اعتلاي كلمه الله نموده، قيام‌لله براي خدمت به مردم، يعني انگيزه يك انگيزه الهي است و روحيه جهادي و عملكرد جهادي و جهت اصلي هم خدمت به مردم است، منتها اين گاهي در دفاع مقدس تبلور و تجلي پيدا مي‌كند و گاهي در حادثه سيل و زلزله تجلي پيدا مي‌كند و گاهي حتي در يك حادثه‌اي مثل كرونا تجلي و تبلور پيدا مي‌كند. جنس اين كار، جنسي است كه در جاهاي مختلف كاربرد دارد. هر كجا كه روحانيت احساس مي‌كرد، بايد از مردم براي مقابله با ظلم و ظالمان كمك بگيرد، اقدام مي‌كرد و هر كجا مردم احساس مي‌كردند مورد ظلم واقع شده‌اند، به منازل علما پناه مي‌آوردند و از آنها درخواست كمك مي‌كردند تا اينكه نوبت به چهره درخشان تاريخ معاصر (حضرت امام) رسيد و ايشان توانستند با عزم راسخ و صلابتي كه داشتند يك رژيم 2هزار و 500ساله را ساقط كنند و با اتكا به ذات ربوبي و كمك و حمايت مردم يك حكومت ديني را در اين كشور ساري و جاري كنند كه اين نقطه عطفي است در تاريخ شيعه كه بعد از 15قرن امروز ما شاهد تنومند شدن درخت پرثمر انقلاب اسلامي هستيم. علاوه بر حضور و نقش راهبردي روحانيون در بين عامه مردم، شما اين نقش و حضور در بين نيروهاي مسلح را چطور بررسي مي‌كنيد؟


وقتي انقلاب اسلامي است، نيروي مسلح آن هم بايد يك نيروي مسلح مكتبي باشد، يعني نيروي مسلح بايد از جنس همين نظام باشد. نيروي مسلحي كه مي‌خواهد در كنار رهبري از نظام ديني حفاظت كند، بايد بالاترين شاخص‌هاي ارزشي را داشته باشد، لذا دو بخش وجود دارد؛ يك بخش ايجابي و يك بخش سلبي. بخش ايجابي آن است كه نيروي مسلح بايد مكتبي باشد، يعني بينش و گرايش اين نيرو با اسلام آميخته شده باشد؛ هم فرماندهان و هم كاركنان و هم خانواده‌ها، يعني مجموعه بايد يكپارچه در مسير اسلام راستين باشند و اين سه بخش عقايد، اخلاق و احكام در ذهن و قلب و رفتار تمامی نيروهاي مسلح، اعم از ارتش و سپاه و فرماندهي انتظامي و وزارت دفاع تجلي و تبلور پيدا بكند. اين يك بحث ايجابي است. بخش سلبي هم روشن است كه چون مهم‌ترين نقش نيروهاي مسلح پاسداري از شاكله نظام است، بيشترين تلاش را براي نفوذ در اين مجموعه خواهند داشت، از جهت فكري و مديريت ادراك نيروهاي مسلح، وقتي ادراك مديريت شد و تغيير ادراك به وجود آمد، تغيير محاسبات انجام شد، در قلب و رفتار هم اثر مي‌گذارد، لذا نقش روحانيت در اينجا تبيين و روشن مي‌شود. نقش روحانيت در طول اين 40سال اين بوده كه اسلام را در مجموعه ذهن و قلب و رفتار كاركنان مجموعه نيروهاي مسلح و فرماندهان تئوريزه و نهادينه كند. در بخش سلبي هم شناختن و شناساندن جريان‌هاي انحرافي، به خصوص جنگ نرم و به خصوص جريان‌هاي مخفي و جريان نفاق كه خيلي خطرناك‌تر از جريان علني و آشكار هستند، لذا روحانيت و سياسي- عقيدتي‌ها و نمايندگي در سپاه در درجه اول بايد اين جريانات را به كاركنان بشناساند و در درجه دوم، زمينه عدم‌آلودگي را فراهم كند. نقش روحانيت در جهت گسترش وحدت بين شيعه و سني و جلوگيري از تفرقه را بفرماييد.
آنچه ما در تاريخ ‌هزارساله روحانيت مي‌بينيم، مي‌توان گفت روحانيت هيچ‌گاه دنبال تفرقه نبوده است، يعني روحانيت در طول اين بيش از‌ هزار سال بعد از غيبت، ‌متوجه شد دشمن دنبال چه چيزي است و استفاده از اختلافات قومي، قبيله‌اي و مذهبي، به خصوص اختلاف بين شيعه و سني بتواند جهان اسلام را مشغول كند و منابع آن را به غارت ببرد، به خصوص در اين 200سال اخير اين موضوع بيشتر نمود و نماد پيدا كرد. ممكن است بعضي روحانيون ساده‌دل و بي‌تدبير و بي‌بصيرت روي بعضي از مسائل متمركز شوند و بخواهند ايجاد اختلاف كنند، مثل همين شيعه لندني كه زيرسايه ملكه انگلستان شعله اين اختلافات را روشن مي‌كند و آن را شعله‌ور مي‌كند يا بعضي از جريانات وهابي‌گري كه در جاهاي مختلف در كشورهاي همسايه ما دارند بر كوره اختلاف مي‌دمند. بايد از اينها بگذريم، ولي چيزي كه در مورد روحانيت شيعه در طول مدت بيش از‌ هزار سال ما مي‌توانيم بيان كنيم اين بود كه روحانيت همواره منادي وحدت شيعه و سني بوده است. حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب روي وحدت جهان اسلام تكيه داشتند و نقطه تمركز را جهان اسلام و مسلمين گرفته بودند. روحانيت همواره منادي وحدت بوده است، حتي منادي وحدت حوزه و دانشگاه. مرحوم شهيد مفتح پرچمدار وحدت حوزه و دانشگاه بودند و خود حضرت امام روي اين موضوع تأكيد داشتند؛ وحدت اقوام، وحدت نژادها گرد محور اسلام. امام معتقدند هيچ عاملي مثل اسلام نمي‌تواند مجموعه جهان اسلام را به وحدت برساند. نژاد و قوم و قبيله همه محترم است، مرز محترم است، اما همه در قالب اسلام و پرچم و چتر اسلام اگر قرار گرفت، مي‌توانيم به امتيازات و پيروزي‌هايي دست پيدا كنيم و در برابر دشمنان كه درصدد هستند بين صفوف مسلمين رخنه كنند، با قدرت بايستيم. اگر پيام و صحبت خاصي براي كنگره داريد بفرماييد.
مطلبي كه مي‌خواهم بگويم اين است كه كاري كه در مورد جمع‌آوري اسناد روحانيت در دفاع مقدس انجام شد، كار بسيار مهمي بود. شايد پنج شش سال قبل بود و استارت اين موضوع زده شد؛ زماني بود كه مي‌خواستند موزه دفاع مقدس را توسط ستاد كل راه‌اندازي كنند. من آن زمان به اينجا رسيده بودم كه 100سال آينده و 50سال آينده مردم مي‌گويند اين روحانيوني كه الان روي منبر صحبت مي‌كنند، نقش اينها در جبهه چه بوده است؟ واقعاً آثار اينها در جبهه كجاست؟ چون اگر يك نسلي مي‌گذشت و اين اسناد درنمي‌آمد هيچ. الان شما در مورد سيدجمال‌الدين اختلاف نظر در تاريخ داريد. در مورد شيخ فضل‌الله نوري اختلاف‌نظر وجود دارد، چون دشمن هم تاريخ نوشته است. اسناد گويا نيست.