سفر رئيسي به عمان كانون توجه اروپايي ها

حسن ‌دانايي‌فر در گفت‌وگو با «آرمان ملي»:
سفر رئيس‌جمهوري به عمان نتايج مثبتي خواهد داشت
آمريکا نمي‌تواند مانع عادي سازي روابط ايران و عربستان شود بن سلمان به مانع تراشي‌هاي ترامپ اعتراف کرده بود
آرمان ملي- عليرضا پورحسين: روابط ايران و پادشاهي عمان که مبتني بر اصول حسن همجواري و اشتراکات تاريخي، فرهنگي و مناسبات همسايگي است، در حوزه‌هاي مختلف خوب و حتي بعضا ممتاز است. چنان که تهران و مسقط در حوزه همسايگي در منطقه خليج فارس بنا بر اذعان مقامات دو کشور، هيچ مسئله و مشکلي در مناسبات فيمابين ندارند و پايه همکاري‌ها بين ايران و عمان بر اساس اعتماد و اطمينان متقابل است. اعتماد و اطميناني که به نظر مي‌رسد ريشه تاريخي در دهه‌هاي گذشته دارد. از مناسبات در دوران ميانه تا همين تاريخ معاصر که همواره يا ايران به کمک عمان شتافته و يا اين کشور در عرصه‌هاي سياسي براي ايران تلاش‌هاي ديپلماتيکي انجام داده است تا به عنوان کشور معتمد ايران شناخته شود. روابطي که مشخصا مي‌تواند الگويي براي توسعه روابط با ساير کشورهاي عربي و منطقه نيز باشد. در راستاي بررسي اين مساله «آرمان‌ملي» گفت‌وگويي با حسن دانايي‌فر، سفير پيشين ايران در عراق داشته است که در ادامه مي‌خوانيد:


ارزيابي‌ها از سفر رئيس‌جمهوري به عمان چيست و با توجه به شرايط فعلي منطقه خاورميانه چه نتايجي درپي خواهد داشت؟
در ماه‌هاي اخير اتفاقات خوبي در حوزه همکاري با همسايگان صورت گرفته است که اين امر مي‌تواند موجب توسعه امنيت و اقتصاد جمعي شود. ثبات و آرامش منطقه مشخصا در گرو همين همکاري‌هاست که امروز يک نمونه آن در سفر رئيس‌جمهوري به عمان مشخص شده است. رفت و آمدها در سطح سران، مذاکرات ايران و عربستان و آتش‌بس در نقاطي که در سال‌هاي گذشته جنگ گسترده‌اي در آن رخ داده است، از جمله نشانه‌هاي آغاز ثبات در منطقه است. مهم‌ترين نکته در اين حوزه اين است که اين فرآيند منطقه‌اي نبايد درگير حاشيه‌هاي فرامنطقه‌اي شود. امروز در منطقه اراده‌اي به‌وجود آمده است تا با ايران همکاري صورت گيرد و تنش‌ها کاهش يابد و اين اراده نبايد تحت تاثير بازيگران فرامنطقه‌اي قرار گيرد. سفر رئيس‌جمهوري ايران به عمان در همين راستا بوده و مي‌تواند نتايج بسيار مثبتي درپي داشته باشد.
آيا ممکن است در روند تنش‌زدايي در منطقه خلل‌هايي ايجاد شود و اين مانع‌زايي از سوي چه طرف‌هايي صورت مي‌گيرد؟
اتفاقي که روز يکشنبه در تهران رخ داد و يک نيروي نظامي ايران در آن حادثه تروريستي به شهادت رسيد نمونه‌اي از کارشکني‌هايي است که رژيم اشغالگر قدس در منطقه در دستور کار قرار داده است تا روند ايجاد صلح در خاورميانه را مختل کند. با اين وجود اسرائيل نمي‌تواند با اين تحرکات مانعي در مسير اراده ملت‌هاي خاورميانه ايجاد کند. مشخصا زماني که اسرائيلي‌ها به تمام سفارتخانه‌هاي خود در جهان آماده‌باش مي‌دهند، نشان مي‌دهد که آن‌ها پشت اين کارشکني‌ها و اقدامات تروريستي هستند. با اين وجود بعيد به نظر مي‌رسد که سران ساير کشورها به چنين اقداماتي توجه کنند و روند صلح در منطقه خاورميانه تداوم پيدا خواهد کرد. بايد توجه داشت که مولفه‌هاي اثرگذار بر تحولات خاورميانه تغيير کرده است. معادلات به‌خصوص پس از وقوع جنگ اوکراين در جهان تغيير کرده است و ديگر کارشکني‌هاي گذشته نمي‌تواند کشورها را مجبور به اقدامي ديگر کند. از سوي ديگر سفر بايدن به منطقه جنوب شرقي آسيا، نشان مي‌دهد که اولويت‌هاي کشوري همچون آمريکا نيز تغيير کرده است. توجه آمريکا به خاور دور و در اولويت قرار گرفتن اين منطقه سبب شده است تا آن‌ها نيز تغييراتي در سياست‌هاي خود ايجاد کنند. اينکه از داخل آمريکا اعلام مي‌شود که ديگر قدرت گذشته را ندارند، حاکي از اين است که آمريکا نمي‌تواند ديگر امنيت کشورهاي عربي و منطقه خاورميانه را تامين کند و به همين علت است که کشورهاي عربي به دنبال راه‌هاي ديگري براي تامين امنيت خود هستند. اين يک فرصت ايده‌آل براي ايران و کشورهاي منطقه است تا با هم‌افزايي، کنترل امنيت منطقه را به صورت جمعي در اختيار گيرند و خودشان براي آينده منطقه تصميم‌گيري کنند. اين همان مسيري است که از ابتدا نيز بايد در دستور کار قرار مي‌گرفت و امروز نيز مي‌تواند مسيري براي خاورميانه باشد تا از بحران عبور کند.
در چنين شرايطي پس به چه علت مقامات عربستان به صورت پرتعداد با مقامات غربي و آمريکايي ديدار و رايزني مي‌کنند؟
نبايد فراموش کرد که دو کشوري همچون آمريکا و عربستان فارغ از اختلاف‌هايي که امروز ميان آن‌ها به‌وجود آمده است، تفاهمات و سندهاي همکاري در زمينه‌هاي مختلف از جمله دفاعي و امنيتي دارند. زماني که وزير دفاع دو طرف ديدار مي‌کنند، مشخصا در خصوص مسائل نظامي بيشتر گفت‌وگو مي‌شود. در دو ماه گذشته حجم اختلافات و ناملايمتي ميان عربستان و آمريکا بيشتر شده است و مشخصا ديدار صورت مي‌گيرد تا زاويه اختلافشان بيشتر نشود. ديدارهاي اخير عربستان و آمريکا براي عادي سازي روابط و رفع اين اختلافات صورت گرفته است. روابط عربستان و آمريکا ديگر همچون گذشته نخواهد بود و با اما و اگرهايي مواجه خواهد شد. عربستان ديگر براي امورات سياست خارجي خود از آمريکا مجوز نخواهد گرفت. در دوران ترامپ چنين مساله‌اي مطرح بود و حتي يکي از سران کشورهاي عربي نقل قول کرده بود که عربستان به‌خاطر آمريکا با ايران وارد رابطه نمي‌شود و ترامپ و پمپئو به عربستان فشار وارد مي‌کنند تا روابط خود را با ايران عادي سازي نکند. مشخصا آن دوران گذشته است و عربستان مي‌تواند در اين خصوص مستقلا تصميم گيري کند. امروز تصميم عربستان در رابطه با عادي سازي روابط با ايران به فشار آمريکا برتري دارد و در همين راستا عربستان مسير خود را طي خواهد کرد.