آبله میمون نوک کوه یخی که هنوز نگران کننده نیست!

نگرانی‌ها درباره آبله میمون روز به روز بیشتر می‌شود و پیش‌بینی جایگزینی این ویروس با ویروس کووید ۱۹ در سال ۲۰۲۲ می‌رود تا به واقعیت بپیوندد. با آنکه آبله میمون به طور معمول در کشور‌های آفریقای مرکزی و غربی یافت می‌شود، موارد ابتلا به این بیماری به ناگاه در بیش از ۲۰ کشور در سراسر جهان از جمله امریکا، استرالیا، امارات متحده عربی و نزدیک به ۱۲ کشور اتحادیه اروپا کشف شده‌است. سازمان جهانی بهداشت (WHO) هشدار داد ۲۰۰ مورد ابتلا به آبله میمون در هفته‌های اخیر در خارج از مکان‌هایی که به طور معمول ویروس این بیماری در گردش است، می‌تواند آغاز ماجرا و نوک کوه یخ باشد. در ایران هم خبر شناسایی شش مورد مشکوک به آبله میمون نشان داد احتمال همه‌گیری این بیماری رو به افزایش است. هر چند به گفته رئیس اداره بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت مبنی این موارد به عنوان افراد مشکوک تلقی نمی‌شوند و وجود تب و بثورات پوستی به تنهایی نمی‌تواند مشکوک به آبله میمون باشد. به گفته وی زمانی از اصطلاح مشکوک استفاده می‌کنیم که علائم بیماری همراه با تماس با فرد مبتلا را داشته باشد که در مورد این افراد، چنین موضوعی صدق نمی‌کرد. آبله میمون نخستین بار سال ۲۰۱۷ در نیجریه پدیدار شد. تصور می‌شود این شیوع بزرگ در اثر طغیان رودخانه پدید آمده‌باشد، چراکه باعث شده بود تا حیوانات وحشی آلوده با انسان ارتباط نزدیک‌تری داشته‌باشند.
سال بعد آن در سپتامبر ۲۰۱۸، در انگلیس گزارش داده‌شد که این ویروس سه نفر را که به نیجریه سفر کرده‌بودند، به بیماری آبله میمونی مبتلا کرده‌است. از ۱۳ می‌۲۰۲۲ براساس گزارش‌ها و شواهد پزشکی تاکنون ۲۰۰ مورد ابتلا به آبله میمون در بیش از ۲۰ کشور در قاره‌های اروپا، امریکا و استرالیا شناسایی شده‌اند که به گفته مقامات اسپانیا ۹۸ نفر از موارد ابتلا شناسایی شده به آبله میمون در این کشور بوده‌است. به گفته پزشکان اکثر افرادی که تاکنون در شماری از کشور‌های جهان به آبله میمون مبتلا شدند مردانی بودند که با مردان دیگر رابطه جنسی داشتند. با این حال به گفته پزشکان شیوع آبله میمون ارتباطی با گرایش جنسی افراد ندارد و این بیماری در صورت پیشگیری نکردن از آن می‌تواند بین بقیه جمعیت نیز شیوع پیدا کند. سیلوی برایاند، مدیر تیم آمادگی و پیشگیری از همه‌گیری سازمان جهانی بهداشت در جلسه‌ای توجیهی در روز جمعه گفت: «ما نمی‌دانیم آیا ما شاهد نوک کوه یخ هستیم و آیا موارد ابتلای فراوانی وجود دارند که در کشور‌ها کشف نشده اند؟»
به گفته وی در مرحله نخست این رویداد هستیم و در روز‌های آینده، موارد ابتلای بیشتری را شاهد خواهیم بود، اما نباید از این مسئله وحشت زده شد! از نگاه این کارشناس WHO آبله میمون برای عموم مردم نگران‌کننده نیست. این ویروس مانند کرونا یا دیگر بیماری‌هایی که به سرعت گسترش می‌یابند، نیست.
هشدار درباره احتمال شیوع آبله میمون


ایرج خسرو‌نیا، رئیس جامعه پزشکان داخلی ایران با هشدار نسبت به احتمال شیوع آبله میمون در کشورمان می‌گوید: «این بیماری علاوه بر امریکا، اروپا و آفریقا، در برخی از کشور‌های آسیایی نیز مشاهده شده، به همین خاطر به همکاران و مسئولان هشدار‌های لازم را می‌دهیم تا نسبت به گسترش احتمالی این بیماری غافلگیر نشوند و امکانات لازم را مهیا کنند.»
وی معتقد است باید نسبت به تأمین واکسن مناسب و دارو گوشزد کرد، چون با وجود ویروس کرونا و احتمال شیوع بیماری آبله میمون، این احتمال برای به وجود آمدن ویروس با سوش جدیدتر مطرح بوده، به همین خاطر توصیه می‌شود از هم اکنون واکسن و تجهیزات لازم تهیه و تأمین شود.
خسرونیا تأکید می‌کند: «هنوز داروی خاصی برای این بیماری در نظر گرفته نشده‌است، ولی مهم‌ترین اقدام رعایت نکات پیشگیرانه، بهداشت فردی و زدن ماسک است.»
به گفته وی از آنجایی که بیماری آبله میمون در جوندگان به ویژه موش نیز قابلیت گسترش دارد، باید از تماس با اینگونه جانوران خودداری شود. شستن دست‌ها و ماسک زدن مهم است و باید از خوردن غذا و آبی که احتمال آلودگی دارد، اجتناب کرد.
تشدید آبله میمون با جام‌جهانی
دکتر محمد کریمی‌نیا، معاون سابق قرارگاه پدافند زیستی کشور هم در نامه‌ای به اسماعیل مطلق، رئیس دبیرخانه شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی با اشاره به اینکه روز‌های اخیر اجلاس سازمان بهداشت جهانی در حال برگزاری است و ریاست این سازمان هشدار داده‌است که جهان با چالش‌های هولناکی از جمله کووید، جنگ اوکراین و آبله میمونی مواجه است، با اشاره به رویداد جام جهانی در قطر می‌گوید: «با توجه به نزدیکی برگزاری جام جهانی فوتبال در کشور قطر و احتمال همکاری کشور ایران در برگزاری استان‌های هرمزگان (بندرعباس، کیش و قشم) و بوشهر و برخی شهر‌های دیگر با حضور فراوان مسافران داخلی، ایرانیان مقیم خارج از کشور و تماشاگران کشور‌هایی نظیر هند، پاکستان و بنگلادش مواجه خواهند شد، احتمال تشدید این رویداد وجود دارد.»
از نگاه وی ظرف کمتر از سه ماه علاوه بر کووید ۱۹ دو رویداد مشغول و ناشناخته از نظر علت رخ داده‌اند؛ هپاتیت و آبله میمونی که هر دو به دلیل الگوی انتقال، انتظار نمی‌رود همانند کووید دردسر عظیمی ایجاد نمایند ولیکن به دلیل حجم گسترده گزارش‌ها و اخبار منتشره و مصاحبه‌های افراد مختلف ظرفیت ایجاد ترس و وحشت در جامعه جهانی را داشته و در نتیجه سبب برخی رخداد‌ها نظیر ایجاد نیاز کاذب به دارو و واکسن را دارند.
کریمی‌نیا در عین حال تأکید می‌کند: «همانند کووید باید همکاری‌های منسجم ممتد آنلاین بین تمامی بخش‌های مرتبط با تهدیدات زیستی در سطوح شهرستانی، استانی، منطقه‌ای، ملی و فراملی فراهم شود. به عبارت دیگر بازمهندسی ستاد ملی بر طبق ابلاغیه نظام عملیاتی دفاع زیستی کشور که توسط ریاست دفتر ریاست جمهوری ابلاغ شده باشد.»
خلأ‌هایی که مبارزه دو ساله با کووید نشانمان داد
از نگاه کریمی‌نیا سرعت عمل و به روز رسانی شبکه مانیتورینگ تهدیدات و تقویت شبکه آزمایشگاهی در کنار برگزاری دوره‌های مهارت‌آموزی و آموزشی، تمرین و رزمایش تحت مدیریت آزمایشگاه مرجع سلامت کشور ضروری است.
به گفته وی نزدیک به دو سال مقابله با کووید ۱۹ نشان داد زیرساخت‌های رصد و پایش تهدیدات خصوصاً در حوزه سلامت و همچنین زیرساخت‌های تشخیصی و آشکارسازی تهدیدات زیستی خصوصاً بیماری‌های عفونی بازپدید و نو پدید باید به روز‌رسانی شود. ارتباط منسجم آنلاین و مداوم بین شبکه‌های درمانی کشور، تقویت پایگاه‌های مراقبت مرزی در تمامی مرز‌ها با به‌روز‌رسانی تجهیزات متناسب با تهدیدات احتمالی تقویت نیروی انسانی، پیش‌بینی مکان‌هایی جهت محدودسازی انسان و حیوان و قرنطینه احتمالی، پایش مستمر تمامی مسافران ایرانی و غیرایرانی که از کشور‌های آلوده یا مشکوک به آلودگی وارد شده‌اند، از طریق اپلیکیشن‌های تعریف شد از دیگر اقدامات است. همچنین توجه به این نکته ضروری است، استان‌هایی مانند خراسان رضوی، خراسان جنوبی، هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، خوزستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، گیلان، اصفهان، فارس و قم به دلیل تردد فراوان مسافر و توریست به عنوان نوک پیکان مواجه احتمالی هستند.