روزنامه آرمان امروز
1401/05/02
فوران عصبانیت مردم زیر چکمه فشارهای اقتصادی
«آرمان امروز» دلايل افزايش خشونت و عصبانيت ايرانيان را در گفت‌وگو با کارشناسان بررسي ميکندحمید رضا خالدی
در حالي که چندسالي است که کارشناسان نسبت به پديده افزايش خشم و عصبانيت در جامعه هشدار مي‌دهند و آمارها اين موضوع تاييد مي‌کنند، يک نظرسنجي که توسط مرکز افکارسنجي دانشجويان ايران (ايسپا) با عنوان «احساس خشم» در بين مردم ايران، نشان مي‌دهد که مردم ايران منتشر شده، تا چه اندازه عصبي هستند و مُهر تاييدي است براين نظريه. اين نظرسنجي حکايت از آن دارد که آستانه تحمل مردم و تاب‌آوري جامعه کاهش يافته و با کوچک‌ترين تنش شاهد عکس‌العمل‌هاي کلامي و رفتاري خارج از عرف بين مردم جامعه هستيم. براساس اين نظرسنجي که ديدگاه 2088 نفر از ساکنان بالاي 18 سال مناطق شهري و روستايي به صورت تلفني مورد سنجش قرار گرفته، پاسخگويان در سه محور «حالت خشم»، «صفت خشم» و «کنترل خشم» مورد ارزيابي قرار گرفته‌اند. براساس اين نظرسنجي آستانه تحمل مردم و تاب‌آوري جامعه کاهش يافته و با کوچک‌ترين تنش شاهد عکس‌العمل‌هاي کلامي و رفتاري خارج از عرف بين مردم جامعه هستيم. 3/ 14درصد افراد شرکت‌کننده در پاسخ به گزينه «من معمولا زود از کوره در مي‌روم» پاسخ کاملا،3/ 19درصد پاسخ زياد و 1/ 23درصد پاسخ تاحدودي داده‌اند. پاسخي که نشان مي‌دهد 7/ 56درصد افراد شرکت‌کننده در اين نظرسنجي به ميزان کامل، زياد و تا حدودي در معرض خشم قرار دارند. همچنين 4/ 28 درصد پاسخ دهندگان به اين گزينه پاسخ کم و 15درصد پاسخ اصلا داده‌اند که نشان مي‌دهد 4/ 43درصد پاسخگويان کمتر يا اصلا درمعرض خشم قرار نمي‌گيرند. ازسوي ديگر1/ 9درصد پاسخ دهندگان به گزينه «وقتي ديگران باعصبانيت با من برخورد مي‌کنند، من هم عصباني مي‌شوم»پاسخ کاملا، 3/ 23درصد پاسخ زياد و 5/ 26درصد پاسخ تا حدودي داده‌اند که نشان مي‌دهد 9/ 57درصد از افراد شرکت‌کننده دراين نظرسنجي درحوزه روابط اجتماعي دچار خشم مي‌شوند. همچنين 1/ 23درصد در پاسخ به اين گزينه پاسخ کم و 9/ 18درصد پاسخ اصلا داده‌اند که بيانگر اين مطلب است که 42درصد افراد شرکت‌کننده دراين نظرسنجي مي‌توانند درچنين موقعيت‌هايي خود را کنترل کنند. نتايجي که به اعتقاد کارشناسان حوزه‌هاي مختلف، بيکاري، بي‌عدالتي، مشکلات اقتصادي، فاصله طبقاتي، از مهمترين دلايل بروز آن است.
ارتباط ناکامي با پرخاشگري
در اين شرايط مسعود غفاري، روانشناس و مشاور خانواده، در گفت و گو با «آرمان امروز» ضمن تاييد نتايح اين نظرسنجي، آن را يک اصل ثابت شده علمي مي‌داند و مي‌گويد: سالها قبل در پژوهشي با عنوان « ناکامي - پرخاشگري» که توسط دو روانشناس مطرح دنيا در دانشگاه هاروارد انجام شد، ارتباط بين ناکامي و پرخاشگري در بين شهروندان آمريکايي مورد ارزيابي قرار گرفت. بررسي‌هاي انجام شده توسط اين دانشمندان، بر روي رفتار شهروندان آمريکايي در بين سال‌هاي 1870 تا 1910 ، نشان داد که هرگاه قيمت پنيه (که در آن زمان کالايي استراتژيک محسوب مي‌شد) کاهش يافته، آمار قتل سياهپوستان به‌خصوص در آمريکاي جنوبي افزايش پيدا کرده و برعکس؛ هر زمان قيمت پنيه افزايش يافته، آمار قتل سياهپوستان کاهش پيدا کرده است. غفاري در ادامه صحبت‌هايش تصريح مي کند: «اين تحقيق نشان داد که هر گاه فشارهاي اقتصادي بر روي شهروندان آمريکايي افزايش يافته، آمار خشونت در آن جامعه نيز به همان نسبت افزايش پيدا کرده است.» اين روانشناس با اشاره به اينکه اين الگو در تمامي جوامع تکرار مي شود، مي‌گويد: اين ارتباط بين ناکامي و پرخاشگري را مي‌توان به خوبي در ايران و در بين مردم کشورمان مشاهده کرد به طوري‌که به جرات مي توان مدعي شد که 80 درصد خشونت و پرخاشگري هاي کنوني در جامعه را مي توان به ناکامي هاي مختلف بين شهروندان نسبت داد. اين نارضايتي ممکن است از شغل، هيکل، ارتباط با همسر، نارضايتي از درآمد و... ناشي شود .
اين مشاور خانواده با تسري اين موضوع به ميزان رفاه در خانواده و جامعه مي گويد: به بيان ساده هر چه رفاه در جامعه بيشتر باشد، ميزان درگيري و خشونت در بين اعضاي خانواده و مردم شهرها و روستاها کمتر مي‌شود . شما چطور از مرد خانواده‌اي که اجاره خانه‌اش چندين برابر شده يا نمي‌داند با تورم وحشتناک اخير چگونه زندگي و خانواده اش را اداره کند؛ انتظار داريد که آرام و صبور باشد؟ غفاري تاکيد مي کند: اين وضعيت باعث شده که به اذعان کارشناسان و مسئولان آمار طلاق ، خودکشي و نزاع هاي خياباني و خانوادگي افزايش نگران کننده اي را داشته باشد؛ بطوريکه استاندار فارس اعلام کرده که آمار جرايم فوق به حدي افزايش يافته است که اين استان نياز به 8 تا 10 زندان جديد دارد!
اين روانشناس در مورد راهکار بهبود شرايط کنوني نيز مي گويد: تا زماني‌که مسئولان نتوانند يک رفاه نسبي براي يک زندگي استاندارد را براي مردم و خانواده ها فراهم کنند نمي توان انتظار بهبود شرايط کنوني و داشتن شهرونداني آرام و صبور را داشت. زندگي استاندارد هم زندگي لاکچري يا لوکس نيست بلکه چيزي بين زندگي محرومانه يا زندگي لوکس است. يک زندگي متوسط که در آن شما بتوانيد هر از چند گاهي مسافرت داخلي يا سينما و تفريح برويد و بتوانيد نيازهاي اوليه خانواده خود را تامين نماييد.
فشارهاي اقتصادي، متهم رديف اول
گرچه کارشناسان حوزه‌هاي مختلف، عوامل گوناگوني را در افزايش خشونت و کاهش تاب آوري جامعه موثر مي‌دانند اما، همگي در يک مورد متفق القول هستند، اينکه فشارهاي اقتصادي مهمترين فاکتور بروز اين ناهنجاري فراگير جامعه است.
کامران ندري، اقتصاددان نيز با تاييد اين مطلب به «آرمان امروز» مي‌گويد: مسلما افزايش اين ناهنجاري‌ها را مي‌توان از جمله تبعات اجتماعي تورم و فشارهاي شديد اقتصادي چند وقته اخير دانست. فشارهايي که بيشترين تاثير آن روي خانواده هاي کم درآمد و اقشار متوسط به پايين جامعه و بيکاران است. مشکلاتي که تبعات روحي و رواني و حتي جسماني فرواني را براي شهروندان ايراني به همراه داشته و دارد. اين شرايط براي افراد شاغل شايد به نظر بهتر بيايد، ولي آنها نيز با توجه اينکه درآمدهايشان با هزينه‌ها فاصله‌هاي نجومي پيدا کرده است با مشکلات عديده اي دست و پنجه نرم مي کنند. مثلا کارگري که 7-8 ميليون تومان حقوق مي‌گيرد و مبنع در آمدي ديگري هم ندارد، مسلما براي اداره زندگي خود در اين شرايط با فشارهاي عصبي و روحي و رواني متعددي مواجه است که باعث مي شود سطح تحول و تاب آوري وي در خانواده و جامعه کاهش پيدا کند. همين شرايط براي بسياري ديگر از مشاغل ما نيز وجود دارد . مشاغلي چون معلمي ، استادي دانشگاه ، کارمندان دولت و.... اين اقتصاددان با ابراز نگراني از ادامه اين رويه مي‌گويد: ادامه اين روند باعث خواهد شد تا روز به روز فقر و شکاف طبقاني در جامعه بيشتر شود که در نهايت تبعات اجتماعي و اقتصادي و حتي سياسي بسياري را به همراه خواهد داشت و مي‌تواند منجر به بروز آشوب ها و ناآرامي هايي در جاي جاي کشور و از سوي مردم به تنگ آمده از فشارهاي اقتصادي شود. ندري با اشاره به اظهارات مسئولاني که خروج آمريکا از برجام را علت اصلي فشارهاي اقتصادي کنوني و در نتيجه تبعات اجتماعي آن مي دانند، تصريح مي کند: البته اين موضوع هم نقش مهمي در وضعيت اقتصادي کنوني داشته است؛ ولي نبايد تمام مشکلات کنوني را به گردن آن انداخت. متاسفانه دولتمردان ما نشان داده‌اند که مرد چنين زمان هاي سخت و دشواري نيستند و تدابيرشان نه تنها کارساز نبوده است که هر روز بيشتر و بيشتر گره کور مشکلات جامعه را محکم تر کرده است!
در پايان بايد به اين نکته اشاره کرد که اين نظرسنجي گرچه شايد آنگونه که بايد و شايد از سوي رسانه ها و شهروندان « ديده » نشده باشد اما، مي تواند زنگ خطر و هشداري باشد براي متوليان و برنامه ريزان و مديران اجتماعي و فرهنگي جامعه . چرا که در صورت ادامه اين رويه مي تواند آثار غيرقابل جبراني را در تارو پود خانواده ها و مناسبات اجتماعي شهروندان جامعه و فرهنگ غني کشورمان داشته و زمينه ساز افزايش ناهنجاري هاي جديد و خطرناکي‌باشد.
آمار رسمي خشونت‌هاي خياباني
سازمان پزشکي قانوني کشور چندي قبل با اشاره به آمار نزاع هاي خياباني اعلام کرد: سال گذشته 586هزار و 283 مصدوم نزاع به مراکز پزشکي قانوني مراجعه کردند و استان‌هاي تهران، خراسان رضوي و اصفهان در صدر آمارهاي نزاع در کشور قرار دارند.
براساس اين گزارش، در اين مدت استان‌هاي تهران با 96هزار و 496، خراسان رضوي با 51هزار و 630 و اصفهان با 41هزار و 64 نفر بيشترين و استان‌هاي ايلام با 3هزار و 490، بوشهر با 3هزار و 641 و خراسان جنوبي با 4هزار و 164 نفر کمترين آمار ارجاعات نزاع را داشته‌اند. همچنين در اين گزارش آمده است: ماه‌هاي خرداد با 60هزار و 175 و شهريور با 60هزار و 4 نفر پرارجاع‌ترين ماه‌هاي سال از جهت موارد نزاع در سال 1400 بوده است. همچنين طبق آمارهاي سازمان پزشکي قانوني، بيش از 30 درصد از کل ارجاعات اين بخش مربوط به آسيب‌ديدگان نزاع‌ها است که حدود 30 درصد از کل معاينات سال 1400 را تشکيل مي دهد.
سایر اخبار این روزنامه
باردیگر غافلگیری مسئولان دربرابر سیل مرگبار
اصلاح‌طلبانِ ناامید و اصول‌گرایانِ امیدوار
هاشمی می‌خواست اقتصاد را نجات بدهد، ما نگذاشتیم
آزادي انتقاد؛ معيار جامعه عقلاني و سنجش‌گر
دولت جلو ضرر را از هرجا بگیرد منفعت است
کش مکش بازندگان سياسي عراق
با یکه‌تازی «لباس‌شخصی‌ها» برخورد کنید
فوران عصبانیت مردم زیر چکمه فشارهای اقتصادی
اعتماد داخلی؛ لازمه توفیق در سیاست خارجی است
هیات نظارت بر مطبوعات مرجع صدور مجوز فعالیت رسانه‌های کشور است
دولت جلو ضرر را از هرجا بگیرد منفعت است
برادر مالک متروپل در یک سوء قصد کشته شد
