ملت‌های جهان عرب، مخالف روند عادی‌سازی

از زمان انعقاد معاهده ابراهیم بین برخی کشور‌های عربی و رژیم صهیونیستی در دوره دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا، روابط دولت‌های کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی وارد مرحله‌ تازه‌ای از سازش شد. اما با وجود عادی‌سازی روابط با این رژیم از سوی برخی کشورهای حوزه خلیج فارس و سایر کشورهای عربی، ملت‌های این کشورها بشدت با فرایند عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی مخالف هستند. در سال جاری میلادی مؤسسه مطالعاتی واشنگتن یک نظرسنجی درباره میزان رضایت مردم کشورهای عرب نسبت به فرایند عادی‌سازی انجام داده است که نتایج قابل توجهی دارد. این نظرسنجی که دو سال پس از عادی‌سازی روابط امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی انجام شده، نشان می‌‌دهد که 71 درصد از اماراتی‌ها و 76 درصد از مردم بحرین مخالف توافق عادی‌سازی روابط با اشغالگران قدس هستند.

​​​​​​​گروه سیاست/ از زمان انعقاد معاهده ابراهیم بین برخی از کشور‌های عربی و رژیم صهیونیستی در دوره دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا، روابط دولت‌های کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی وارد مرحله‌ تازه‌ای از سازش شد. اما با وجود عادی‌سازی روابط با این رژیم از سوی برخی کشورهای حوزه خلیج فارس و سایر کشورهای عربی، ملت‌های این کشورها بشدت با فرایند عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی مخالف هستند. در سال جاری میلادی مؤسسه مطالعاتی واشنگتن یک نظرسنجی درباره میزان رضایت مردم کشورهای عرب نسبت به فرایند عادی‌سازی انجام داده است که نتایج قابل توجهی دارد. این نظرسنجی که دو سال پس از عادی‌سازی روابط امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی انجام شده، نشان می‌‌دهد که 71 درصد از اماراتی‌ها و 76 درصد از مردم بحرین مخالف توافق عادی‌سازی روابط با اشغالگران قدس هستند. همچنین نتایج این نظرسنجی حاکی از مخالفت 75 درصدی مردم عربستان با عادی‌سازی روابط با رژیم اشغالگر قدس است. این در حالی است که در نظرسنجی قبلی که اواخر نوامبر 2020 به عمل آمده است، 54 درصد از مردم عربستان با عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی اعلام مخالفت کرده بودند. نظرسنجی مؤسسه سیاست‌های خاور نزدیک واشنگتن، بین ۱۷ اکتبر و ۹ نوامبر با جامعه آماری بیش از هزار شهروند سعودی در مناطق مختلف این کشور انجام شده است. طبق این نظرسنجی ۲۵ درصد سعودی‌ها توافقنامه عادی‌سازی روابط امارات و بحرین را کاملاً منفی می‌بینند و ۳۰ درصد هم تا حدودی این توافقنامه را منفی می‌دانند و به این ترتیب در مجموع ۵۵ درصد با این توافقنامه مخالف هستند. در مقابل ۴۰ درصد این توافقنامه را مثبت و تا حدودی مثبت می‌دانند و 5 درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی اعلام کردند، معنای این توافقنامه را نمی‌دانند. در این نظرسنجی ۸۶ درصد شرکت‌کنندگان با این مسأله که عربستان به شهروندان خود اجازه می‌دهد بدون وجود توافقنامه رسمی عادی‌سازی روابط با اسرائیلی‌ها روابط تجاری داشته یا در فعالیت‌های ورزشی شرکت کنند، اعلام مخالفت کردند. اما در نظرسنجی‌ای که در ماه مارس سال جاری میلادی صورت گرفته است، مردم کشورهای عربی مخالفت شدید خود را با فرایند عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی اعلام کردند. براساس داده‌های نظر‌سنجی مرکز مطالعات واشنگتن؛ اماراتی‌ها 71 درصد، بحرینی‌ها 76 درصد، مصری‌ها 84 درصد، اردنی‌ها 84 درصد، کویتی‌ها 81 درصد، عربستانی‌ها 75 درصد و لبنانی‌ها 86 درصد مخالف فرایند عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی هستند.



نگرش‌ها در کشورهایی که توافقنامه ابراهیم در ابتدا محبوبیت نداشت، سخت‌تر شده است. درصد کسانی که در لبنان آن را «بسیار منفی» می‌‌بینند از 41 درصد در نوامبر 2020 به 66 درصد در مارس امسال افزایش یافته است، در حالی که حمایت در مصر از حدود یک چهارم به 13 درصد کاهش یافته است. در بین همه کشورهای مورد نظرسنجی، نگرش‌ها در اردن کمترین میزان تغییر را داشته است که این میزان از سال 2020 حدود 12 درصد بوده است.
نظرات در مورد روابط تجاری و ورزشی زیردولتی با اسرائیلی‌ها در سراسر جهان عرب متنوع‌تر شده است. به طور خاص، به نظر می‌‌رسد تغییر قابل توجه و پایداری در افکار عمومی در برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس که از این دوره نشأت می‌‌گیرد، وجود دارد. هنگامی که برای اولین بار در ژوئیه 2020، تنها چند ماه قبل از اعلام 15 سپتامبر، نظرسنجی انجام شد، نگرش‌ها کم و بیش بین امارات متحده عربی، عربستان سعودی، مصر و اردن همسو بود. در تمام جمعیت‌ها، حداقل 80 درصد چنین پیشنهادی را رد کردند. 50 درصد دیگر از سعودی‌ها و 47 درصد اماراتی‌ها به شدت با اجازه چنین روابطی مخالف بودند. به استثنای کویت، میزان مخالفت یا اجازه دادن به روابط تجاری یا ورزشی با اسرائیلی‌ها اکنون به نصف رسیده است. (بحرین 58 درصد، عربستان سعودی 60 درصد و امارات 55 درصد)

​​​​​​​در حوزه اقتصادی و ورزشی هم در نظرسنجی‌ای که مؤسسه مطالعاتی واشنگتن انجام داده است نتایجی مشابه با نتایج ستون قبل به دست آمده است. به گونه‌ای که اکثر کشورهای جهان عرب با برقراری مسابقه ورزشی یا ایجاد روابط اقتصادی با رژیم صهیونیستی مخالف هستند.
در این نظرسنجی آمده است که روابط تجاری یا ورزشی با اسرائیلی‌ها در مصر 85 درصد و در اردن 87 درصد مخالف دارد و این با وجود روابط رسمی طولانی‌مدت، از پیمان‌های کمپ دیوید و وادی عقبه، دو کشور مصر و اردن با رژیم صهیونیستی است. در سوی دیگر کشورهایی که هیچ رابطه‌ای با اسرائیل ندارند (رسمی یا غیررسمی) شدت مخالف بیش از مصر و اردن است. 94 درصد کویتی‌ها و 93 درصد لبنانی‌های مورد بررسی با این مفهوم برقراری روابط تجاری و اقتصادی مخالف بودند. برخلاف اکثر کشورهای حاشیه خلیج فارس، لبنانی‌ها و کویتی‌ها با اجازه دادن به چنین تماس‌هایی موافق نیستند. با ورود بایدن به اسرائیل، این نظرسنجی‌ها نشان می‌‌دهد که عادی‌سازی تأثیر متفاوتی بر افکار عمومی داشته است. دامنه توافقات ممکن است در نهایت بسیاری از آن دسته از کشورهای حاشیه خلیج فارس را که در ابتدا آنها را به طور بالقوه مثبت دیده بودند، ناامید کرده باشد.

​​​​​​​