تداوم کج روی آژانس در قبال ایران

سید حسین سجادی
ایران به عنوان عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی و عضو معاهده عدم اشاعه از پیش از برجام تا به امروز همکاری های خود را با آژانس در قالب فنی داشته و دارد و همواره برنامه هسته ای خود را با هماهنگی آژانس پیش برده است.
جمهوری اسلامی ایران پس از برجام و به منظور اثبات حُسن نیت خود در برنامه هسته ای صلح آمیزی که دارد، فراتر از پروتکل های جاری و ساری برای اعضای آژانس (پادمانی) نظارت های بیشتری از سوی این نهاد بین المللی را پذیرفت که به آنها تعهدات فراپادمانی می گویند.
بر این اساس نظارت های بازرسان آژانس از اماکن و تاسیسات هسته ای ایران افزایش پیدا کرد، دوربین های نظارتی و کنترلی آژانس در این مراکز بیشتر شد.  در طول این مدت همواره ایران از اقدامات خود در زمینه های مختلف برنامه هسته ایش به آژانس گزارش ارائه داده است که ضمن اطلاع دادن به آن نهاد، بهانه ای به دست طرف مقابل و محافل سیاسی و رسانه ای آنها ندهد.  برنامه صلح آمیز هسته ای ایران با آنکه تا کنون بارها مورد تایید گزارش های بسیار آژانس هم قرار گرفته و این نهاد بین المللی بر صلح آمیز بودن آن صحه گذاشته، اما هجمه های فراوانی را به خود دیده است و تقریبا هفته ای نیست که خبر یا تحلیل مغرضانه ای از اهداف برنامه هسته ای ایران در رسانه های غربی و بعضا عربی منطقه منتشر نشود.  به هرحال کسی نمیتواند متعرض محافل سیاسی و رسانه ای شود که چرا علی رغم وجود گزارشات متعدد آژانس از تایید برنامه هسته ای ایران، چرا علی رغم نبود گزارشات اطلاعاتی سرویس های مقابل که نشانی از اراده تهران برای ساخت بمب اتمی را نشان دهد، بازهم گزارشات و تحلیل هایی ارائه می دهید که نگرانی کاذب از ایران هسته ای برای افکار عمومی جهان ایجاد کنید؟


با نگاهی به مواضع اخیر گروسی مدیرکل آژانس سوالاتی به ذهن هر انسان منصف و منطقی خطور می کند که چرا باید آژانس رویکرد غیر فنی و سیاسی نسبت به پرونده برنامه هسته ای داشته باشد؟ چرا باید خود را از جایگاه استقلال یک نهاد بین المللی به ابزار دست برخی قدرت ها تبدیل کند؟ و ....
به تازگی «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌‌وگو با شبکه خبری سی‌ان‌ان  هشدار داده در حالی که برنامه هسته ای ایران با سرعت رو گسترش است، این نهاد اطلاعات اندکی از آنچه در ایران می‌گذرد دارد.»
وی در ادامه با اتهام زنی مجدد به ایران می گوید: «غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد فاصله کمی با غنی‌سازی ۹۰ درصدی دارد که برای ساخت سلاح اتمی نیاز است.»
متاسفانه رویه مدیرکل آژانس کاملا غیرفنی و غیرسازنده شده به نحوی امروز خودش به عنوان مشکلی بر سر راه شناخته می شود و نه کسی که در قامت مدیرکلی آژانس در پی گره گشایی باشد.
متاسفانه آقای گروسی بارها درباره برنامه هسته‌ای ایران مشخصا در ماه‌های اخیر یک رویکرد غیرحرفه‌ای و غیرمنصفانه اتخاذ کرده است. دیدگاه‌های ایشان کمک کننده و سازنده نیست.»
از جمله اقدامات غیرسازنده آژانس، صدور قعطنامه ای بود که در خرداد ماه علیه ایران تصویب شد و غربی ها هم از آن حمایت کردند و هدف از آن هم فشار بیشتر بر ایران بود تا از مطالبات و مواضع خود در مذاکرات وین بکاهد و طرف مقابل بتواند به صورت حداکثری خواسته های خود را در آن مذاکرات تامین کند.  پس از این اقدام سیاسی آژانس، ایران هم تصمیم گرفت تا دوربین هایی که در قالب «تعهدات فراپادمانی» از سوی آژانس در تاسیسات و مراکز هسته ای ایران نصب شده اند خاموش شوند.  البته دوربین‌های پادمانی آژانس که پیش از برجام نیز در تأسیسات هسته‌ای ایران مستقر بود، به کار خود ادامه می‌دهد.» با همه این تفاسیر، روابط میان ایران و آژانس در قالب فنی و انجام وظایف یک عضو عادی برقرار است و مشکلی هم در این خصوص وجود ندارد و ایران همچنان امیدوار است که علی رغم همه اقدامات و مواضع اخیر آقای گروسی، این نهاد بتواند جایگاه مستقل و فنی خودش را بار دیگر بازیابد. علاوه بر این، آنچه که مقامات تهران به خصوص در دولت سیزدهم نسبت به آن اجماع نظر دارند این است که نباید مسائل کشور را به پیشرفت یا عدم پیشرفت در مذاکرات گره زد.
بنا بر این رویکرد تهران، برنامه صلح آمیز هسته ای کشور مسیر خود را در حال طی کردن و آنطور که برخی مقامات سازمان انرژی اتمی نیز بیان کردند در برخی قسمت ها جلوتر از برنامه زمانبندی هستیم که این نشان دهنده بومی بودن صنعت هسته ای در کشور است که در این مسیر دانشمندان جوان ایرانی توانسته اند بسیار موفق عمل کنند.
در نتیجه آنکه ایران همچنان باید با هوشمندی در میان فشارها و هجمه های گسترده روانی و تبلیغاتی در راستای سیاه نمایی از برنامه هسته ای خود مسیر پیشرفت را طی کند و تعاملات سازنده خود را با آژانس ادامه دهد تا طرف های مقابل نتوانند از طریق شورای حکام و پس از آن شورای امنیت پرونده ما را بار دیگر امنیتی و تهدیدی علیه جهان معرفی کنند.