روزنامه آرمان ملی
1401/05/29
از 21 تضمین کتبی تا خروج آنی 17 بانک از تحریم
آرمان ملي- حميد شجاعي: حدودا 2 هفته از پايان مذاکرات 5 روزه برجامي در وين و بازگشت هيأت‌هاي ايراني، آمريکايي و نماينده اتحاديه اروپا به پايتخت‌هاي خود مي‌گذرد و در اين مدت متن پيشنهادي پيش‌نويس توافق از سوي جوزپ بورل، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا به پايتخت‌هاي برجامي ارسال شد تا طرفين نظرات رسمي خود را نسبت به اين متن ارائه کنند. در اين ميان آمريکايي‌ها و اروپايي‌ها زودتر از آنچه تصور مي‌شد متن مورد نظر را مورد موافقت قرار دادند و همه منتظر واکنش و پاسخ ايران به اين متن پيش‌نويس بودند که ايران نيز شامگاه دوشنبه هفته گذشته پاسخ مکتوب و رسمي خود را به جوزب بورل ارائه کرد. پاسخي که تنها چندين ساعت پس از ارائه آنها به اين مقام ارشد اتحاديه اروپا از سوي رسانه‌هاي غربي مورد گمانه‌زني و بحث قرار گرفت. اين در حالي است که به قرائت بسياري از تحليلگران و کارشناسان دغدغه‌هاي ايران در چند حوزه خلاصه شده و به احتمال فراوان در پاسخ داده شده نيز اين دغدغه‌ها مورد توجه قرار گرفته است. نکته نخست بحث تضمين‌هاست که ايران بسيار روي آن تاکيد دارد. آنطور که گفته مي‌شود ايران خواهان ضمانت بلندمدت (حداقل 4 سال) است؛ اما آمريکايي که ضمانت يکساله را مطرح مي‌کنند و اختلافات در اين مورد همچنان وجود دارد. مساله ديگر بحث رفع تحريم‌هاست که ايران خواهان رفع تحريم‌هاي غير برجامي که در زمان ترامپ وضع شده است؛ اما آمريکايي‌ها مي‌گويند که صرفا تحريم‌هاي مرتبط با برجام را برخواهند داشت. نکته سوم نيز بحث PMD است که ايران خواهان بسته شدن کامل اين پرونده و پيگير نشدن آن از سوي آژانس است؛ اما آمريکايي‌ها هنوز موضع مشخصي در اين خصوص اتخاذ نکرده‌اند. آنچه مسلم است ايران تاکنون قدم‌هاي سازنده براي رسيدن به يک توافق خوب و احياي برجام را برداشته و اکنون نوبت آمريکايي‌هاست که از خود انعطاف نشان دهند و با بررسي هر چه سريع‌تر پاسخ ايران و پذيرش آن شرايط را براي احياي برجام فراهم کنند. مواضع طرفين تاکنون به نحوي بوده که جديت در دستيابي به توافق در همه طرف‌ها ديده شده اما اينکه اين جديت در نهايت به بار نشيند و توافقي حاصل شود مستلزم رويکردهاي سازنده‌تر و انعطاف بيشتر غربي‌هاست.جزئيات توافق احتمالي
طي روزهاي اخير گمانه‌زني‌هاي بسياري در خصوص محتواي پاسخ ايران درباره متن پيش‌نويس ارائه شده مطرح شد و بسياري از رسانه‌ها نيز از نگاه خود مسائل مختلفي را مطرح کردند که اغلب با اتکا به منابع مطلع يا آگاه غربي به طرح نظرات و ديدگاه‌هاي خود مي‌پرداختند. در همين راستا نيز پايگاه خبري مستقل The Cradle مستقر در لبنان مدعي شده منابع مطلعي جزييات توافق احياي برجام و رفع تحريم‌ها را به دست آنها رسانده‌اند. بر اساس ادعاي اين پايگاه خبري به نقل از منبعي آگاه، سکوهاي سانتريفيوژها از بين نمي‌روند و اتصالات و برق آنها جمع‌آوري مي‌شود که قابليت بازسازي ايران را به زير يک سال مي‌رساند و نوعي تضمين است. اين پايگاه همچنين مدعي شد 21 تضمين کتبي براي رفع نگراني‌هاي ايران در توافق وجود دارد. در صورت موافقت واشنگتن با اين توافق نهايي، اجراي آن طي مراحلي انجام خواهد شد که اولين مرحله آن امضاي توافقنامه توسط همه وزراي امور خارجه درگير در پايتخت اتريش خواهد بود. در همان روز، ايالات متحده سه فرمان اجرايي دونالد ترامپ، رئيس جمهور سابق آمريکا براي خروج از برجام را لغو خواهد کرد. بر همين اساس از اين مرحله به بعد در توافق فرصتي 60 روزه است که طي آن ايران با فروش نفت به کشورهاي غربي و دسترسي به دارايي‌هاي بلوکه شده خود در خارج از کشور، مشروعيت و عملکرد توافق را آزمايش خواهد کرد. در ميان چندين نکته ديگر، ضمانت‌ها شامل بيانيه‌اي از سوي جو بايدن، رئيس‌جمهور آمريکا و نامه‌اي رسمي است که بايد توسط آنتوني بلينکن، وزير امور خارجه تهيه شود. منابع مي‌گويند که اين شرايط شامل اجازه دادن به ايران براي ادامه تحقيق و توسعه براي برنامه انرژي هسته‌اي خود به مدت ده سال و درخواست فروش اورانيوم مازاد اين کشور است. تحريم‌ها عليه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به قوت خود باقي خواهد ماند، با اين حال، اين تحريم‌ها ديگر شامل «شرکت‌هاي شريک» که با سپاه وارد معامله مي‌شوند، نخواهد شد. همچنين علاوه بر اين موارد، اگر آمريکا مجددا تصميم به خروج يکجانبه از اين توافق بگيرد، فرصتي سه سال و يک ماهه به شرکت‌هاي خارجي داده مي‌شود که مشمول تحريم‌ها نشوند. در همين جهت خبرآنلاين نيز در خبري به شرح جزئيات اجرايي توافق در 120 روز پرداخته و آورده است که اين جزئيات شامل «خروج آني 17 بانک از تحريم »؛ «پرداخت غرامت به ايران درصورت خروج مجدد آمريکا از برجام که بيشتر بصورت نمادين در توافق نهايي آورده شده است»؛ «روز اول ابطال سه فرمان اجرايي ترامپ که توسط بايدن اجرا خواهد شد»؛ «قابليت فروش 50 ميليون بشکه نفت ذخيره شده طي 120 روز اول و بعدا تا روزي 2.5 ميليون بشکه نفت و ميعانات گازي»؛ «لغو تحريم 150 موسسه ازجمله ستاد اجرايي طي چند مرحله» و «آزادسازي 7 ميليارد دلار در کره بلافاصله با آغاز فرايند احيايي برجام» مي‌شود. حال بايد ديد که چه ميزان از اين اطلاعات رسما تاييد خواهد شد.
بي‌اعتنايي به تندروها
در شرايطي که در داخل کشور همه مقامات و مسئولان به لزوم دستيابي به توافق خوب با رعايت خطوط قرمزو منافع ملي تاکيد دارند؛ هستند برخي افراد يا بعضا جرياناتي که هنوز هم مخالف هر گونه توافق يا تعامل با غرب باشند. اما بسياري دلسوزان و چهره‌هاي سياسي که همواره منافع ملي را در نظر مي‌گيرند نسبت به اين مسائل همواره واکنش نشان داده و مي‌دهند. در همين راستا روز گذشته نايب رئيس سابق مجلس طي نامه‌اي به رئيس جمهور خواستار بي اعتنايي به تندروها شد. علي مطهري در نامه به آيت‌ا... رئيسي نوشته است: «انتظار از جناب‌عالي به عنوان رييس‌جمهور اين است که از طريق شوراي عالي امنيت ملي اين معضل را حل کنيد، همان‌طور که مقام رهبري حل اين معضل را به عهده شما و اين شورا گذاشتند. نياز به شجاعت و بي‌اعتنايي به شعارهاي گذشته عده‌اي است که برجام را خيانت مي‌دانستند.» وي تصريح کرد: «شجاعانه و بي‌اعتنا به فضاي احساسي برخي تندروها، از اين شرط صرف‌نظر کنيد و با بازگشت به برجام، اقتصاد کشور را از وضع ناهنجار موجود نجات دهيد.»
به بررسي پاسخ ايران ادامه مي‌دهيم
سخنگوي وزارت خارجه آمريکا عنوان کرد که بازخورد واشنگتن در رابطه با پاسخ ايران به متن نهايي توافق وين را مستقيما با اتحاديه اروپا به اشتراک مي‌گذارد. ند پرايس، در کنفرانسي خبري گفت: موضع دولت کنوني اسرائيل بر سر توافق با ايران آشکار است. همه ما به خوبي با اين مواضع آشنايي داريم و آنها به طور مداوم به ما يادآور مي‌شوند. شرکاي اسرائيلي موضع رسمي خود در قبال توافق با ايران را تغيير نداده‌اند. وي ادامه داد: جاي شک نيست که ما اختلافات تاکتيکي با شرکاي اسرائيلي بر سر برجام داريم اما ما متحد هستيم. ما باور داريم که ديپلماسي که متمرکز بر بازگشت متقابل به پايبندي‌هاي برجامي - که طي آن ايران تحت نظارت و راستي‌آزمايي قرار مي‌گيرد - باشد، موثرترين روش براي رسيدن به اين هدف است. پرايس در رابطه با واکنش آمريکا به پاسخ ايران و به متن پيشنهادي اتحاديه اروپا در مذاکرات وين اظهار کرد: بررسي اظهارات ايران درخصوص پيشنهاد اتحاديه اروپا ادامه دارد.
سایر اخبار این روزنامه
