روزنامه آرمان امروز
1401/06/08
فرار نخبگان در ازاي 100 هزار دلار سرمايهگذاري
درهاي خروج کشور بر روي نخبگان باز است ولي وزير اقتصاد از جذب سرمايهگذار بدون در نظر گرفتن شرايط کشور سخن ميگويد سیاوش پورعلیآرمان امروز| يکي از چالشهايي که باعث شده هر سال به تعداد جواناني که از ايران مهاجرت ميکنند، مشکلات اقتصادي، بيکاري و ناديده گرفتن نخبگان است. آمار دقيقي از ميزان مهاجرت سالانه در ايران وجود ندارد، يا اگر آماري از سوي برخي از نهادهاي مردم نهاد منتشر ميشود، سريع با مُهر تکذيب مسئولان روبهرو خواهد شد، اما آمار سازمان ملل متحد در سال 2021 نشان ميدهد که چهار کشور آلمان، سوئد، هلند و فرانسه بيش از ديگر اعضاي اتحاديه اروپا ميزبان ايرانيان مهاجر بودهاند. همچنين طبق سالنامه مهاجرتي ايران در سال 1400 نشان ميدهد که جمعيت مهاجران ايراني در دنيا بر اساس آخرين آمار موجود قابل استناد در سال 2020 ميلادي، 1.8 ميليون نفر است. اما در اين شرايط روز گذشته وزير اقتصاد شرايط جديدي را براي سرمايهگذاران خارجي و جذب مهاجران در ايران مطرح کرد. سيد احسان خاندوزي گفته است: «هر فردي که بتواند در ايران 100 هزار دلار سرمايهگذاري کند، اقامت ايران را به دست خواهد آورد.» اين گفتهها در حالي مطرح ميشود که در طرح قبلي دولت دوازدهم، اين مبلغ 250 هزار دلار بود که بنا به گفته مسئولان حتي يک نفر مراجعه کننده نيز نداشت!.
با اين حال، وزير اقتصاد معتقد است که عدم مراجعه با مبلغ 250 هزار دلاري در ازاي قانون گرفتن اقامت ايران، بالا بودن قيمت بود و حالا به 100 هزار دلار کاهش پيدا کرد.» اما آقاي وزير که روز قبل از اين گفتهها، صحبتهاي او در مورد خريد نان و شمردن آنها، با واکنشهاي بسياري همراه بود، به اين امر توجهي ندارد که مرزهاي شرقي و غربي ايران برروي مهاجران افغانستاني، عراقي و پاکستاني باز است و مافياي آنطرف مرزها در مدت 24ساعت براي مهاجران مسکن و در مدت 48 ساعت، کار پيدا ميکنند، آن هم در ازاي مبلغي بسيار کمتر از 100 هزار دلار!. طبق آمارها، ايران ميزبان حدود 4 ميليون مهاجر افغانستاني است که بدون محدوديت در ايران زندگي ميکنند.
ايران شرايط پذيرش مهاجر را ندارد
در اين شرايط يک جامعه شناس و نظريهپرداز اجتماعي در واکنش به اين گفتههاي وزير اقتصاد معتقد است که «ايران باتوجه به اينکه در مورد سرمايههاي مانند سرمايههاي اقتصادي، سياسي، اجتماعي و ... سير نزولي پيدا کرده است، نميتواند نظر مهاجران را به خود جلب کند او همچنين به مسئولان پيشنهاد داده است که پيش از هر اظهارنظري حتما از فيلتر مشاوران و معاون خود عبور کند چون اظهارت مسئولان ميتواند تاثيرت منفي بر وضعيت رواني جامعه بگذارد.» جواد ميري در ادامه به «آرمان امروز» ميگويد: «نميتوانيم بگوييم که احسان خاندوزي بدون اطلاع اين حرف را زده، چون او خود فردي است که در اين جامعه زندگي ميکند و از شرايط اقتصادي و اجتماعي داخل کشور هم آگاه است. او باتوجه به گفتههايش در ماههاي اخير که در رسانهها واکنش برانگيز بوده است بايد او را «وزير زنگ تفريح» معرفي کنيم که تنها براي رسانهها خوراک و سوژه تهيه ميکند، چون صحبتهاي او در ارتباط با شمردن نان نيز بسيار مورد نظر رسانهها و شوخي در فضاي مجازي قرار گرفت.»
ايران تحت تحريم چه جذابيتي براي سرمايهگذاران دارد؟
ميري در ادامه صحبتهايش ميافزايد: «فردي که ميخواهد براي مهاجرت خود تصميم بگيرد ابتدا فاکتورها و سرمايههايي که ميتواند برايش جذاب دارد را ميسنجد و بعد از آن مقصدش را انتخاب ميکند. اين فاکتورها و سرمايهها تنها به موضوعات مادي و اشتغال باز نميگردد و موضوعات اجتماعي، فرهنگي و ... را هم در بر ميگيرد که براي فرد مهاجر مهم محسوب ميشود. با اين توضيح سوالي پيش ميآيد که در ايران چه سرمايههايي براي مهاجران وجود دارد که از آنها براي سرمايهگذاري دعوت ميکنيم.»
اين استاد دانشگاه با اشاره به تفاوتهاي اقتصادي ايران با ساير کشورها ادامه ميدهد: «متوسط سرانه درآمد در کشور انگلستان براي يک فرد شاغل بين 100 تا 800 هزار يورو است که اگر بخواهيم به تومان تبديلش کنيم چندين ميليارد تومان ميشود، اين در حالي است که سرانه درآمد يک فرد شاغل در ايران به 120 ميليون هم نميرسد. با اين وجود چرا بايد انتظار داشته باشيم شخصي که قصد مهاجرات دارد چرا بايد ايران را براي زندگي انتخاب کند. در مورد ساير سرمايههاي سياسي، اجتماعي، فرهنگي و ... هم همينطور است. نميتوانيم بگوييم که فرد تنها بهدليل سرمايههاي اجتماعي و فرهنگي مقصد خود را مشخص ميکند بلکه همه شرايط بايد در وضعيت يکساني باشد. در اينجا بايد باري ديگر به اين موضوع اشاره کنيم که بهنظر من و با شناختي از خاندوزي داريم بايد بگوييم که او بهخوبي اين مسائل را ميداند و اين صحبتها او از سر کم اطلاعي نزده است و هدف ديگري دارد.»
ميري با بيان اينکه در دو دهه اخير شرايط زندگي در ايران سختتر شده است اضافه ميکند: «در سالها اخير شاهد سير نزولي بسياري از فاکتورهاي زندگي در ايران بودهايم. آمارهاي منتشر شده نشان ميدهد در زمينه مسائل رفاهي، درماني، تغذيهاي، وضعيت رواني جامعه، مسائل اقتصادي و ... نموادارها همينطور در حال سقوط هستند و همين موضوع باعث ميشود که «نااميدي اجتماعي» تشديد پيدا کند و به همين علت مشاهده ميکنيم که تعداد افرادي که تصميم به ترک کشور ميگيرند افزايش چشمگيري پيدا کرده است. نااميدي اجتماعي تا حدي شيوع پيدا کرده که جواناني که در حوزههاي هنري مانند سينما، تئاتر، موسيقي و ... فعاليت ميکنند انگيزهاي براي فعاليت ندارند. امروزه نه قشر نخبگان و ثروتمند، بلکه اقشار متوسط و پايين جامعه نيز همواره از رفتن حرف ميزنند که اين نشانه خوبي نيست.»
مهاجرت راهگشا نيست، سراب است
اين جامعهشناس با بيان اينکه شرايط زندگي و اشتغال در ساير کشورهاي جهان هم چالشي شده است، ادامه ميدهد: «وقتي شاخصههاي اجتماعي، اقتصادي و سياسي در سراشيبي قرار دارد در جامعه افسردگي به وجود خواهد آمد، مثل آنچه ما امروز در بين جوانان مشاهده ميکنيم که همه نخبگان فني و دانشگاهي تصميم به مهاجرت ميگيرند. ولي فراموش نکنيد که شرايط در ساير کشورهاي جهان هم همينطور است و آن هم بهدليل تغييرات گسترده سياسي، اقتصادي و اجتماعي است که جهان را دستخوش بحران کرده است. حالا ميبينيم که کشورهاي پيشرفته هم در زمينههاي اقتصادي، سياسي و اجتماعي وضعيتي بحراني دارند. اين موضوع نشان ميدهد که تنها خاورميانه و کشورهاي در حال توسعه دچار بحران نيستند و کشورهاي اروپايي و آمريکايي هم همين مشکلات را دارند ولي متاسفانه بايد بگوييم که مسئولان کشور ما هيچ فعاليتي نميکنند که جوانان بتوانند از شرايط ساير کشورهاي جهان باخبر باشند و تنها سعي دارند وضعيت ايران را بهتر از ساير کشورها نشان دهند. باتوجه به رسانههايي که در اختيار نهادها دولتي است بايد در اين زمينه شفافسازي کنند تا شهروندان بدون دانش قصد ترک وطن نکنند.»
او با انتقاد از نوع بيان سياستمداران و برخي وزيران کابيه ميگويد: «مسئولان و سياستمدارن ما بايد به اين موضوع توجه داشته باشند که هر بحثي که از سوي آنها در رسانهها و نشستهاي خبري مطرح ميشود باعث واکنش جامعه خواهد شد و همه حوزهها را بهنوعي تحت تاثير قرار خواهد داد. همچنين در جامعه استرس و اضطراب به وجود ميآورد و در ادامه باعث ميشود آسيبهاي رواني جامعه افزايش پيدا کند که اين مورد دائما در حال تکرار شدن است. در دوره زماني زندگي ميکنيم که رسانههاي اجتماعي نفوذ بسيار زيادي در بين طيفهاي مختلف جامعه دارد و اين موضوع ميرساند که مثلا اگر وزير اقتصاد ميخواهد در مورد خريد نان شهروندان اظهار نظري بکند بايد پيش از جلسه يا نشست خبري، تيمهاي رسانهاي، کارشناسان و مشاوراني که به او راهنمايي ميدهند موضوع مورد بحث را راستي آزمايي کنند و بهنوعي فيلتر مسئولان باشند. مسئولان ما بايد به موضوعات جامعه و روانشناسي جامعه اشراف کامل داشته باشند چون جامعه به همه اظهارتشان واکنش نشان ميدهند و برخي آنها را دست مايه طنز قرار ميگيرد.»
سایر اخبار این روزنامه
شرط ایران برای توافق نهایی
فرار نخبگان در ازاي 100 هزار دلار سرمايهگذاري
3 ساعت پرسش و پاسخ سؤال برانگیز
خط و نشان وزیر برای وارد کنندگان خودرو
پشت پرده کناره گيري مقتدي صدر
روزی که به نام محمدرضا شجریان ثبت نشد
شيطنت و مزاحمت فرانسه در مذاکرات برجام
مهمترین موانع دست یابی به توافق احتمالی؟
توسعه داخلی در گرو ارتباط با تمام جهان است
تفاوت های قدرت منطقه ای با بازیگر منطقه ای